Câu hỏi được nêu lên là hình phạt tử hình ở VN có thể loại bỏ trong lúc này được không? Và trên thực tế, án tử hình ở VN đã được thực hiện ra sao ?

Qua cuộc trao đổi với Thanh Quang, luật sư Trần Vũ Hải tại Hà Nội nhận xét như sau:

Tình hình hiện tại khó có thể bỏ được

LS Trần Vũ Hải: Theo cá nhân tôi thì hình phạt tử hình chưa thể loại bỏ ở VN, vì giả sử loại bỏ hiện nay thì nhân dân sẽ không đồng ý. Và điểm thứ hai nữa là không loại trừ việc khuyến khích tội phạm nguy hiểm tăng lên, như các trường hợp ma túy, cướp của, giết người và đặc biệt là các tội về tham nhũng.

TQ: LS nhận thấy số án tử hình tại VN hiện có quá cao so với những nước trong khu vực không ?

LS Trần Vũ Hải: Đáng tiếc là chúng tôi chưa tiếp cận được số lượng án tử hình ở VN là bao nhiêu. Hình như người ta coi đó là một tài liệu mật mà, mặc dù cái án thì coi là công khai.

Nhưng qua sự theo dõi thì tôi thấy dường như số án tử hình ở VN cũng khá cao. Thí dụ như tội ma túy, tội cướp của giết người dã man thì hầu hết các án đều là tử hình.  Tôi cảm nhận án tử hình ở VN khá cao, còn so với những nước khác thì tôi không dám. Nhưng tôi nghĩ, nếu so với TQ thì số án tử hình của VN có thể là không cao lắm, bởi vì TQ, ngoài những tội như ma túy, cướp của giết người, thì tội tham nhũng, họ xử tử hình cũng rất là nhiều.

VN trong mấy năm gần đây, chưa có tội nào liên quan tham nhũng bị án tử hình cả. Trong khi ở TQ, vừa rồi có phó Chủ tịch TP Bắc Kinh bị tử hình, rồi tới một ông phó Chủ tịch ở một TP khác. Tức là chỉ trong một tuần thôi, TQ có 2 án tử hình về tham nhũng. Còn VN thì không có. Như vậy là so với TQ thì số án tử hình ở VN chưa cao hơn. Còn so với các nước khác thì chúng tôi cũng chưa có kết luận. Nhưng nếu so với Singapore thì chưa biết ra sao, vì Singapore cũng cứng rắn trong việc kết án tử hình.

Viên chức chánh phủ cũng đã bị tử hình

TQ: LS vừa nhắc tới án tử hình ở TQ liên quan tội tham nhũng. Tại VN, trên thực tế, thì án tử hình từng được áp dụng cho những tội như ma túy, thế còn tội tham nhũng liên quan các viên chức chính phủ thì VN có bao giờ thực sự thực hiện án tử hình không ?

LS Trần Vũ Hải: Đã từng áp dụng cách đây nhiều năm. Thí dụ như trong vụ Minh Phụng, còn tham nhũng thì có trường hợp liên quan ngân hàng. Cách đây khá lâu cũng có trường hợp tử hình đối với một công chứng viên. Hoặc trong vụ buôn lậu thì có tử hình của một viên chức hải quan. Tức là VN có thực hiện án tử hình, nhưng cách đây đã khá lâu rồi. Còn 5-6 năm trở lại đây thì tôi chưa thấy có án tử hình liên quan tham nhũng.

Như vậy người ta cũng hơi ngạc nhiên là trong khi nước đàn anh thì có tử hình tham nhũng cũng khá nhiều, trong khi VN thì câu trả lời là chưa tìm thấy một kẻ xứng đáng tử hình vì tham nhũng…

Tham nhũng:  không khắt khe như Trung Quốc

TQ: Nhất là liên quan những viên chức cao cấp như vụ PMU18. Nói tóm lại tại VN chưa thấy viên chức cao cấp bị tử hình như ở TQ ?

LS Trần Vũ Hải: Vâng, chưa thấy. Nhưng người ta cũng đang đặt câu hỏi, một là, có phải vì VN ít tham nhũng hơn ? - điều mà thì chúng tôi không tin như vậy. Thứ 2 là VN điều tra tham nhũng kém hơn TQ ? Tôi cũng không tin như vậy nữa.

Đây quả là câu chuyện lạ, vì người ta đang đề nghị VN học tập TQ nhiều, nhưng riêng cái khoản này thì VN cũng cần học tập thêm nữa bởi vì TQ dám động tới mấy ủy viên Bộ Chính Trị kia mà.

TQ có rất nhiều vấn đề chúng ta cần phê phán nhưng riêng cái khoản này thì khó mà phê phán họ, vì phía TQ dám động tới Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, thị trưởng, tỉnh Trưởng…rất là nhiều. Còn VN thì cảm thấy khó quá, chưa hiểu là thế nào.

Câu chuyện như vậy khiến người ta nghĩ rằng có lẽ là người TQ cũng cần truyền một số bài nào đó cho người VN.

Tôi thấy các chứng cứ của TQ là khá tốt, đọc ra là các quan chức tham nhũng nhận tội hết, có bồ cũng nhận luôn. Một điểm nữa là hình như TQ có phương pháp điều tra từ tình nhân của các viên chức tham nhũng để cuối cùng đưa vụ sự ra ánh sáng.  Còn phía VN thì chưa thấy áp dụng phương pháp như vậy, chắc là họ cũng ngại về vấn đề nhân quyền gì đấy, vì có bồ bịch thì ai lại điều tra kiểu đấy.

Đây quả là điều ngạc nhiên. So với TQ thì VN có rất nhiều điểm giống nhau nhưng cái khoản này thì chưa thấy giống nhau.