Quốc Phương www.bbcvietnamese.com

	Nói Việt Nam có nhân quyền đầy đủ là nói sai sự thực

Trả lời BBC Tiếng Việt hôm 9/12, nhà văn Võ Thị Hảo, hiện sống tại Hà Nội nói về tính thời sự của tuyên ngôn này tại Việt Nam và tình hình, xu hướng thực thi các quyền cơ bản của con người từ ngôn luận, báo chí, tới lập hội, lập đảng và bầu cử thế nào.

Nghe nhà văn Võ Thị Hảo

Nhà văn Võ Thị Hảo: Loài người luôn được quyền đương nhiên của một sinh vật được tồn tại trên thế giới này. Nhưng một mặt cũng có khuynh hướng của những người, những kẻ mạnh hơn hoặc đang muốn trở thành mạnh hơn áp đảo và muốn bắt những người khác phải theo, phải phục tùng mình để giành giật quyền lợi, và luôn muốn khuynh loát, tước đoạt quyền tự do, nhân quyền của người khác. Vì vậy phải có tuyên ngôn đó và cho đến bây giờ tuyên ngôn này vẫn chưa mất tính thời sự.

Chẳng hạn như bây giờ nếu tôi muốn lập hội thì tôi không thể lập hội được. Hoặc muốn mở một tờ báo cũng không bao giờ có chuyện đó   Nhà văn Võ Thị Hảo

BBC: Ở Việt Nam, như vậy thì tính thời sự của Ban Tuyên ngôn này thế nào, thưa bà?

Nhà văn Võ Thị Hảo: Ở Việt Nam có những khuynh hướng muốn áp đặt, muốn vi phạm và muốn tước đoạt nhân quyền.

BBC: Nhiều báo chí, truyền thông trong nước cho thấy một điều là tại Việt Nam hiện đã có dân chủ, các quyền tự do của người dân được đảm bảo như quyền tự do lập hội, tôn giáo, tự do ngôn luận, báo chí v.v... Bà có tin là ở VN có các quyền đó hay không?

'Quyền trên giấy tờ'

Nhà văn Võ Thị Hảo: Nếu mà ai đó khẳng định ở Việt Nam người ta có tất cả những quyền tự do đó; trên giấy tờ thì có ghi như thế đấy, nhưng trên thực tế nói rằng có các quyền đó và các quyền đó không bị vi phạm, thì tôi nghĩ rằng họ đang nói dối. Chẳng hạn như bây giờ nếu tôi muốn lập hội thì tôi không thể lập hội được. Hoặc muốn mở một tờ báo cũng không bao giờ có chuyện đó. Cũng như tôi muốn xuất bản một tác phẩm của mình, tôi phải xin giấy phép. Kể cả khi tôi tái bản một cuốn tiểu thuyết của tôi, tôi vẫn phải xin giấy phép lại.

	Nhà báo Nguyễn Việt Chiến tin rằng mình không có tội

BBC: Nhưng từ phía chính quyền có ý kiến cho rằng nếu không có kiểm duyệt thì sẽ không rõ những người lập hội hay những người định ra báo định viết lách gì và có gây hại gì hay không.

Nhà văn Võ Thị Hảo: Việc kiểm soát bất kỳ xã hội nào, dù tự do dân chủ tới đâu, cũng có sự kiểm soát. Không ai nói rằng không có sự kiểm soát cả. Nhưng sự kiểm soát đó phải nằm trong khuôn khổ của hiến pháp và pháp luật, phải nằm trong những điều cấm mà điều cấm đó phải hết sức rõ ràng và cụ thể. Không phải ai muốn phiên dịch điều cấm đó như thế nào cũng được. Nếu phiên dịch tuỳ tiện, hoặc nói chỉ để mà nói còn trên thực tế thì nói một đằng làm một nẻo, thì chính điều đó là vi phạm nhân quyền.

'Là điều đương nhiên'

BBC: Ở nhiều quốc gia trên thế giới, vai trò của báo chí tư nhân đã trở nên bình thường và thậm chí phổ biến, tại sao Việt Nam vẫn chưa có báo chí tư nhân?

Nhà văn Võ Thị Hảo: Đây là một điều hết sức phi lý. Trước đây Việt Nam đánh đuổi Pháp đi và lên án đủ điều. Nhưng hồi đó chính Pháp cho việc thành lập nhà xuất bản hay báo chí tư nhân là đương nhiên. Và tất cả những việc như lập hội v.v... cũng là đương nhiên. Chỉ riêng sự việc đó thôi cũng có thể cho thấy dân chủ ở Việt Nam tới mức nào.

Nếu là những nhà quản lý đầy đủ văn hoá và hiểu cách thức, quan niệm lãnh đạo và phương pháp lãnh đạo, thì họ phải biết cảm ơn.   Nhà văn Võ Thị Hảo

BBC: Liệu có phải nhà nước Việt Nam có sự e sợ khu vực tư nhân khi khu vực này ra báo chí chính thức?

Nhà văn Võ Thị Hảo: Tôi nghĩ là có e sợ và sự e sợ đó có nhiều lý do. Nhưng tôi nghĩ họ không có nhiều căn cứ để phải e sợ đến như vậy nếu là một chính quyền mạnh, hoạt động dựa trên sự công khai và dân chủ. Nếu là những nhà quản lý đầy đủ văn hoá và hiểu cách thức, quan niệm lãnh đạo và phương pháp lãnh đạo, thì họ phải biết cảm ơn.

BBC: Mặt khác, có ý kiến cho rằng một chính quyền mạnh thường có thể đối thoại một cách đàng hoàng với đối lập và cái đó dường như đã trở thành một thứ văn hoá rồi. Tại sao nhiều người đối lập ở Việt Nam vẫn bị bỏ tù thưa bà?

Nhà văn Võ Thị Hảo: Bởi vì ở Việt Nam chỉ có một đảng cầm quyền thôi và khi chỉ có một đảng thì chỉ có một tiếng nói. Và như thế những tiếng nói khác ngoài đảng cầm quyền đương nhiên sẽ không được thừa nhận. Như vậy sẽ xảy ra tình trạng không có sự giám sát, sẽ có những người lạm dụng cái đó và có những người muốn làm gì cũng được.

PPT, Việt Nam
"Định hướng xã hội chủ nghĩa" là tâm điểm của mọi hoạt động "chính trị" ở VN. Nhưng XHCN là gì thì do một nhóm nhỏ những lãnh tụ ưu thế với sự giúp sức của nhà lí luận của Đảng cộng sản định nghĩa. Nên biết rằng người CS, vốn thường mạo nhận là "nhân dân VN" luôn có đối sách trước nhu cầu nhân quyền và dân chủ của dân chúng, để vừa phô trương trước cộng đồng quốc tế, vừa rảnh tay đàn áp nhân dân trong nước. Vì họ có quyền định nghĩa và các hội nghị tuyên huấn mới là nơi chỉ đạo cho từng "tình hình mới, nhiệm vụ mới", nên những văn bản qui định chỉ là giấy tờ, không phải thực chất.

Bởi hệ "tư duy" hay lí luận Đảng là độc tôn, nên các hệ tư tưởng đối kháng của tín ngưỡng tôn giáo, quan điểm, chính kiến, văn học nghệ thuật và cả khoa học đều bị giám sát sao cho theo đúng "định hướng". Chỉ có điều khi lớp trước biết rằng họ bị Đảng lừa dối và lớp sau nhận ra được lịch sử đất nước hào hùng là của dân tộc thuộc mọi thành phần và chính kiến, thì họ đặt lại vấn đề dân chủ nhân quyền. Sự nhận diện quá trình lừa dối và đánh cắp lịch sử đặt Đảng CS vào ngã ba đường: hoặc trả lại cho dân các quyền căn bản, hoặc bị nhân dân chối bỏ để xây dựng một xã hội mới, bình đẳng hơn, nhân bản hơn, và lẽ dĩ nhiên ổn định hơn với việc sử dụng lá phiếu thay cho bạo loạn và tù tội.

Quang Vũ, Sài Gòn
Ở Việt Nam chỉ có đảng cộng sản tận thu tiền của dân, đảng nói, đảng làm, đảng tự giám sát và sau đó thông báo kết quả. Một khi đảng đã nói đương nhiên là đúng vì không ai dám nói khác đi, chuyện đúng sai chỉ tối về mới nói với vợ con gia đình, cũng chỉ để xả stress hoặc cho bớt ấm ức. Ở Việt Nam đừng nói chuyện dân chủ với nhân quyền làm gì thêm đau.

Moonlight, Hà Nội
Nhân quyền ở Việt Nam có chứ, nhưng chỉ có trên giấy tờ và trên mồm các vị lãnh đạo thôi, nếu mà nhân quyền thực sự mà đến với người dân thì các bác nhà ta làm gì còn ngồi mà rung đùi phát biểu khoa trương như bây giờ.

SAKURA, Nhật Bản
Tôi thích chị Hảo,về sự khôn khéo và cứng cỏi để sống được ở Việt Nam. Nhưng liệu chị có thể tồn tại mà không phải là nhờ vào đủ loại "mưa móc"của những người cộng sản để ung dung sống và trở nên "nổi tiếng" sao?

Lưu Bi, Hà nội
Hoàn toàn nhất trí với bà Hảo. Báo chí tư nhân nếu được phép thì cũng như doanh nghiệp tư nhân, anh sai thì phải chịu trước pháp luật. Không thể cứ khó quản thì cấm, như dự định cấm mở hàng karaoke. Tại sao ở các nước tư bản, có nhiều báo tư nhân, thậm chí không ủng hộ chính phủ mà họ vẫn được phép tại?

Dân đen, Việt Nam
Tôi rất khâm phục sự ăn nói hợp lý và đúng với một nhà văn có tư duy của bà Hảo. Phải là người anh hùng, can đảm mới dám nói như vậy ở một đất nước độc tài. Cảm ơn nhà văn Võ Thị Hảo đã dám nói lên tiếng nói rất thật của mình.

SGN citizen
Hết nhà văn Dương thu Hương, giờ lại đến nha văn Võ thị Hảo phê phán chính quyền về việc thực thi các quyền tự do quy định trong Hiến pháp, tuy nhiên phần phê phán của Bà có vẻ "trí tuệ" hơn và nhẹ nhàng hơn (Nhà văn Dương Thu Hương thì khác, rất mạnh bạo trong phê phán đôi khi "hơi tục").

Thật ra, để trả lời phỏng vấn của BBC thì rất khó: nếu muốn "yên thân" thì cứ trả lời kiểu "Bà Bình, Bà Ninh, Bà Hoa, Bà Tư Hường", còn nếu nói thật (và rất xây dựng) những suy nghĩ của mình thì nói như nhà văn Võ thị Hảo (thực ra người ta cũng hơi "lo lo"). Ở xã hội, đất nước nào cũng thế, thành phần trí thức, nhà văn, nhà báo, luật sư... là những thành phần "khó chơi" nhất mà chính quyền nào cũng rất e ngại. Những cơn sóng ngầm luôn nằm trong tư tưởng đầu óc họ, chỉ chờ có dịp để tuôn trào.! Hết Dương Thu Hương, Võ thị Hảo...và rồi sẽ còn những nhà văn nào không còn kiềm chế nỗi những cơn sóng ngầm sôi sục ấy?

BB, Canada
Bài phỏng vấn này có vẻ hơi kỳ,vì muốn biết Việt Nam có tự do, nhân quyền và các quyền con người sao lại đi hỏi một người đang sống tại VN. Vì nếu không có sao bà dám nói, còn có thì ai hỏi làm gì. Và bà Hảo dám trả lời như thé tôi thật phục bà, không sợ bị công an hỏi thăm, không sợ bị khó dễ. Còn Quốc Phương hỏi một đề tài nhạy cảm ở một nơi mà chánh quyền kiểm soát rất kỷ không sợ làm hại đến người được phỏng vấn sao. Bài này tôi thấy nó có vẻ sao sao ấy, các độc giả thấy sao.

HP
Ở VN bây giờ đừng nghĩ rằng dân trí thấp. Một ông lái xe khách, người lái xe ôm cũng hiểu rằng: phải đa Đảng mới chống được nhiều thứ bệnh hoạn. Chính tôi đã được một trong những người xe ôm đó" giảng" về sự lợi hại của đa Đảng , khi tôi vờ như "dân trí thấp". Chỉ còn day dứt mỗi điều: làm thế nào khi mà Đảng Cộng sản vẫn còn chai lì với bất kỳ ý kiến nào?

Mai Ninh, Việt Nam
Một bạn cho tôi biết, lần đầu tiên ở Việt Nam - kể từ khi Nhà Nước VN thò bút ký cam kết thực thi bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền - thì tờ báo điện tử Chungta.com đã đăng nguyên văn bản Tuyên Ngôn này ngày hôm qua. Tôi chưa kiểm tra được tin này thực hư ra sao. Lẽ ra, nếu VN có thành tích về nhân quyền thì tạp chí CS, Tuyên Huấn hoặc báo Nhân Dân sẽ tự hào đăng nó (như là đã đăng nhiều lần Tuyên Ngôn Cộng sản của Mác ấy chứ).

Lý Tâm,
Bà Hảo nó đúng hoàn toàn. Xem hệ thống luật Việt Nam thì rõ.