Thanh Quang, phóng viên đài RFA

2009-03-13

Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam, trụ sở tại Úc, có kế họach cho năm 2009 và 2010, nhằm xúc tiến những hoạt động quan trọng liên quan vấn đề thuyền nhân Việt Nam. Nội dung, quy mô và thời điểm của những hoạt động đó ra sao?

Photo by UNHCR

Người tị nạn ở Hồng Kông chờ đi định cư.

Qua cuộc trao đổi với Thanh Quang, ông Trần Đông, Giám Đốc Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam, trước hết cho biết về hoạt động của tổ chức trong năm 2009 này.

Cuộc triển lãm lưu động qua các tiểu bang Úc

Ồng Trần Đông : Trong năm 2009, một cách cụ thể, Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam sẽ có một cuộc triển lãm với chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Hong Kong" mà địa điểm đầu tiên chúng tôi chọn để triển lãm lại là thành phố Perth - thủ phủ của tiểu bang Tây Úc (Western Australia). Đó là thủ phủ mà năm 2006 chúng tôi đã tổ chức gây quỹ lần đầu tiên nhằm trùng tu mồ mả thuyền nhân tại Mã Lai, và lần này là sau 3 năm thì chúng tôi trở về Perth với cuộc triển lãm mang chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Hong Kong".

Trong năm 2009, một cách cụ thể, Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam sẽ có một cuộc triển lãm với chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Hong Kong" mà địa điểm đầu tiên chúng tôi chọn để triển lãm lại là thành phố Perth - thủ phủ của tiểu bang Tây Úc

Ô.Trần Đông, Giám Đốc Văn Khố Thuyền Nhân VN

Thanh Quang : Cuộc triển lãm này sẽ diễn ra vào lúc nào?

Ông Trần Đông : Buổi triển lãm chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Hong Kong" sẽ được tổ chức tại Perth vào ngày 29 tháng 3 tới đây. Và sau cuộc triển lãm tại Perth thì chúng tôi sẽ tổ chức cuộc triển lãm khác tại Victoria, Sydney, Bríbane, rồi tại thủ đô của Úc, đồng thời cũng sẽ tổ chức triển lãm tại Adelaide. Đây là cuộc triển lãm lưu động qua các tiểu bang của nước Úc lần đầu tiên để chuẩn bị cho năm 2010.

Toán tiền trạm đi thăm đảo Koku tìm mồ mả thuyền nhân 

Thanh Quang : Ngoài ra, trong năm nay Văn Khố Thuyền Nhân có thực hiện thêm chuyến hành hương nào tại vùng được coi là thánh địa thuyền nhân ở Châu Á không?

Ông Trần Đông : Trong năm 2009 chúng tôi không có tổ chức các chuyến đi trở về Malaysia hoặc là Indonesia, cùng không đi Philippines, nhưng trong năm nay chúng tôi có một chuyến đi trở về đảo Koku.

Đảo Koku là đảo nằm trên đường đi nếu tính từ Việt Nam qua Nam Dương (Indonesia), tính theo đường thẳng thì đảo này toạ lạc trên đường biển khoảng 2/3 đoạn đường từ Việt Nam đến Nam Dương. Nếu chia làm 3 phần thì từ Việt Nam đến đảo Koku là 2 phần, còn một phần là từ Koku tới Indonesia. Nó cách bờ biển Malaysia khoảng 250 cây số và cách nơi gần nhứt của Indonesia cũng khoảng 300 cây số.

Tại đảo Koku, được biết trong những năm 1978-1979-1980 khi mà thuyền nhân đi xuống phía Nam thì thường họ ghé vào các đảo hoang của Indonesia và được cư dân địa phương, chính quyền địa phương đưa về tập trung ở Koku, cho đến khi đủ một chuyến tàu thì họ mới đưa thuyền nhân về trại Galang của Ỉndonesia.

Nguồn tin từ các thân hữu tại Indonesia cho biết trên đảo Koku và trên các đảo lân cận có khoảng 200 mồ mả thuyền nhân ở đó, cho nên đây là chuyến đầu tiên mà chúng tôi tổ chức một nhóm nhỏ trở về để coi như là tiền trạm nhằm tìm hiểu về mồ mả thuyền nhân trên đảo Koku trong tình trạng như thế nào.

Ô.Trần Đông, Giám Đốc Văn Khố Thuyền Nhân VN

Nguồn tin từ các thân hữu tại Indonesia cho biết trên đảo Koku và trên các đảo lân cận có khoảng 200 mồ mả thuyền nhân ở đó, cho nên đây là chuyến đầu tiên mà chúng tôi tổ chức một nhóm nhỏ trở về để coi như là tiền trạm nhằm tìm hiểu về mồ mả thuyền nhân trên đảo Koku trong tình trạng như thế nào. Và chúng tôi cũng sẽ tường thuật về hiện trạng của mồ mả thuyền nhân tại Koku và tại các đảo lân cận.

Thanh Quang : Xin anh cho biết phái đoàn Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam về thăm đảo Koku vào lúc nào?

Ông Trần Đông : Chương trình của chúng tôi dự trù vào đầu tháng 4 thì chúng tôi sẽ trở về đảo Koku, và trong chuyến đi đó chúng tôi dự trù sẽ ở tại Koku và các đảo lân cận khoảng 4 ngày, sau đó trở về Singapore để về nước Úc.

2010: Triển lãm chủ đề là "Thuyền nhân Việt Nam tại Philippines"

Thanh Quang : Thưa anh Trần Đông, sang năm 2010 đánh dấu 35 năm ngày người tị nạn Việt Nam sống lưu vong, thế thì Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam có chuẩn bị gì không?

Ông Trần Đông : Thưa quý thính giả, theo kế hoạch hiện nay thì năm 2010 Văn Khố Thuyền Nhân tổ chức một đợt triển làm toàn quốc ở tại Úc và đồng thời sẽ tổ chức ở nhiều nơi khác tại hải ngoại với chủ đề "Thuyền Nhân Việt Nam tại Philippines".

Thanh Quang : Tại sao Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam lại chọn chủ đề là Philippines mà không là Mã Lai hay là Indonesia, thưa anh?

Ông Trần Đông : Chúng tôi chọn chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Philippines" là tại vì ở Philippines là nơi mà năm 2008 vừa qua có đợt người tị nạn cuối cùng, đợt thuyền nhân cuối cùng rời Philippines đi định cư tại Canada.

Quý vị cũng còn nhớ là Malaysia và Thái Lan lúc bấy giờ có chính sách đẩy tàu thuyền người tị nạn ra biển đã gây ra những cái chết rất thảm thương, ngược lại thì Philippines cũng như Hong Kong không có chủ trương "push back" thuyền nhân, tức là đến bao nhiêu thì họ nhận bấy nhiêu.

Ô.Trần Đông, Giám Đốc Văn Khố Thuyền Nhân VN

Vì vậy mà Philippines là cứ điểm cuối cùng, là nơi cuối cùng mà người thuyền nhân bị rớt thanh lọc ở tất cả các nơi khác như là Hong Kong, Thái Lan, Mã Lai, Indonesia bị hồi hương.

Có hai loại hồi hương là hồi hương tự nguyện và hồi hương cưỡng bức, nhưng riêng tại Philippines thì người rớt thanh lọc lúc đó còn khoảng 2.500 người  nhưng được cho ở lại Philippines và cho mãi đến năm 2008 thì nhờ những nỗ lực vận động cuối cùng của người Việt hải ngoại mà người thuyền nhân cuối cũng cũng đã rời Philippines đi định cư ở nước thứ ba. Đồng thờì Philippines là một trong hai quốc gia không có chính sách đầy tàu thuyền ra biển.

Quý vị cũng còn nhớ là Malaysia và Thái Lan lúc bấy giờ có chính sách đẩy tàu thuyền người tị nạn ra biển đã gây ra những cái chết rất thảm thương, ngược lại thì Philippines cũng như Hong Kong không có chủ trương "push back" thuyền nhân, tức là đến bao nhiêu thì họ nhận bấy nhiêu.

Ngoài ra Philippines và Hong Kong cũng là hai quốc gia đều có nỗ lực cứu vớt thuyền nhân ở ngoài biển, mà riêng Philippines có cái hơn là họ cho người không đủ tiêu chuẩn đi định cư được ở lại và đó là lý do mà chúng tôi chọn năm 2010 là năm đánh dấu 35 năm người Việt lưu vong hải ngoại bằng chủ đề "Thuyền nhân Việt Nam tại Philippines". Chúng tôi dự trù sẽ tổ chức triển lãm ở Philippines mà cụ thể là tại Palawan.

Thanh Quang : Thưa anh, ngoài Philippines thì Văn Khố Thuyền Nhân Việt Nam có dự trù tổ chức ở những nơi nào khác không?

Ông Trần Đông : Năm 2010, theo dự trù của chúng tôi hiện nay, ngoài  vấn đề tổ chức triển lãm toàn quốc tại Úc Châu thì ưu tiên một là tổ chức tại Philippines. Chủ đề là "Thuyền nhân Việt Nam tại Philippines". Sau đó chúng tôi cũng sẽ cố gắng tổ chức các buổi triển lãm khác tại Canada và Hoa Kỳ. Tại Hoa Kỳ thì chủ yếu là tại California, sau đó là tại tiểu bang Texas.