Main » 2010 » Tháng Sáu » 23 » 20.000 tiến sĩ, 700 triệu USD và vài câu chuyện (phần 2)
5:47 PM
20.000 tiến sĩ, 700 triệu USD và vài câu chuyện (phần 2)
Trân Văn, phóng viên RFA
2010-06-22
Ông
Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch của tỉnh Phú
Thọ, tuy có văn bằng tiến sĩ của một đại học ở Mỹ, song không thể nghe
– nói – đọc – viết tiếng Anh.
Photo courtesy of vnu.edu.vn.
Lễ trao bằng tốt nghiệp tại ĐHQGHN. Hình minh hoạ.
Hiện
có những dấu hiệu cho thấy tấm bằng tiến sĩ mà ông Nguyễn Ngọc Ân sử dụng không
phải là chuyện riêng của ông Ân. Vì sao?
Công
quỹ như rác
Chuyện ông Nguyễn Ngọc Ân,
không biết Anh ngữ nhưng lại là "Tiến sĩ”, xuất thân từ một trường đại học đã bị
Tòa án tiểu bang Hawaii ra lệnh phải đóng cửa trước đó sáu năm lẽ ra có thể chỉ
dùng để mua vui nếu không có vài tình tiết kỳ quái.
Tình tiết thứ nhất: Một cán bộ
lãnh đạo của tỉnh Phú Thọ kể với phóng viên tờ Sài Gòn Tiếp Thị rằng, sau khi học
xong chương trình tiến sĩ ở "Southern Pacific University” – dịch sang tiếng Việt
là Đại học Nam Thái Bình Dương, ông Ân đã trình văn bằng tiến sĩ cho Ban Tổ chức
Tỉnh ủy xem và Ban Tổ chức Tỉnh ủy xác định bằng đó là bằng thật.
Theo sau đó là tình tiết thứ
hai: Ông Ân tiết lộ với phóng viên tờ Sài Gòn Tiếp Thị rằng, ông đã chi 17.000
USD để học "tiến sĩ” và lãnh đạo tỉnh Phú Thọ đã quyết định chi tiền, "hỗ trợ”
cho ông.
Tình tiết thứ ba: Cũng chính
ông Ân tiết lộ, sở dĩ ông theo học "chương trình tiến sĩ” tại "Southern Pacific
University” là do Viện kinh tế của Bộ Tài chính giới thiệu. Ông Ân không phải
là trường hợp cá biệt bởi theo ông Ân, còn khoảng chín, mười người nữa ở Hà Nội,
Thái Nguyên cũng học "chương trình tiến sĩ” tại "Southern Pacific University”
theo kiểu như vậy.
Do
có quá nhiều tai tiếng và bị chỉ trích kịch liệt, chuyện dựa vào hệ thống trường
Đảng để lấy học vị "tiến sĩ” đang khiến nhiều công chức và đặc biệt là quan chức
ngần ngại.
Một quan chức ở HN
Đang có bao nhiêu công chức
theo học "chương trình tiến sĩ” tại những đại học như "Southern Pacific
University”? Chưa có ai thống kê nhưng có những dấu hiệu cho thấy, hình như
"làm tiến sĩ” ở nước ngoài theo kiểu như thế đang trở thành phong trào.
Vì sao? Một công chức ở Hà Nội,
yêu cầu không nêu tên, trả lời qua email, cho biết: Trước hết là không phải
học, không tốn tiền và "giải quyết khâu oai” tốt hơn "làm tiến sĩ” theo "kiểu
cũ”. Chưa kể "làm tiến sĩ” theo "kiểu cũ” đang gặp trục trặc.
Công chức này giải thích thêm
rằng: Do có quá nhiều tai tiếng và bị chỉ trích kịch liệt, chuyện dựa vào hệ
thống trường Đảng để lấy học vị "tiến sĩ” đang khiến nhiều công chức và đặc biệt
là quan chức ngần ngại.
Chuyển
tiền ra nước ngoài mua "tiến sĩ”?
Quả là "làm tiến sĩ” theo "kiểu
cũ” có quá nhiếu tai tiếng. Hồi tháng 8 năm 2006, tại "Hội nghị Hiệu trưởng các
đại học miền Trung và Tây Nguyên”, một số quan chức ngành giáo dục đã từng công
khai thú nhận rằng, chính họ cũng xấu hổ, khi góp phần tạo ra những cá nhân có
học vị "tiến sĩ” nhờ "nghiên cứu” những đề tài kiểu như: "tắm giặt trong quân đội”...
Thế nhưng "làm tiến sĩ” theo
"kiểu mới”, giống như ông Nguyễn Ngọc Ân thủ đắc học vị "tiến sĩ kinh tế quản
trị kinh doanh”, nhờ đề tài "Vấn đề di sản văn hóa với việc phát triển kinh tế
du lịch tỉnh Phú Thọ” thì liệu "nghiên cứu” đó có góp phần xây dựng "quốc thái,
dân an” hay xa hơn là phục vụ cho sự no ấm của loài người?
Năm 2007, Việt Nam công bố một
thống kê, theo đó, hơn 70% tiến sĩ của Việt Nam đang là công chức, còn số tiến
sĩ làm công việc nghiên cứu và giảng dạy tại Việt Nam – vốn là những lĩnh vực
hoạt động chính của đội ngũ tiến sĩ – lại chiếm tỷ lệ chưa đầy 30%.
Nhiều người cho rằng, vì tiến
sĩ được xem như một thứ tiêu chí để cất nhắc, bổ nhiệm trong hệ thống chính trị,
nên việc đào tạo tiến sĩ và những vấn đề có liên quan đến đội ngũ tiến sĩ tại
Viêt Nam trở thành bi kịch. Bi kịch đó chưa có hồi kết!
Sinh viên nước ngoài tại trường đại học ARKANSAS thuộc bang Arizona, Mỹ. Photo courtesy of 123duhoc.com
Đầu tháng 11 năm
2006, ông Nguyễn Thiện Nhân, lúc đó là Bộ trưởng Gíao dục – Đào tạo tuyên bố
trước Quốc hội Việt Nam rằng, Bộ Giáo dục – Đào tạo sẽtriển khai một
chương trình đồng bộ để đến năm 2015, đào tạo xong 20.000 tiến sĩ, làm giảng
viên nòng cốt cho 400 trường đại học và cao đẳng trên toàn Việt Nam.
Bất chấp những phân tích thiệt – hơn của trí thức đối với dự định
này, cuối tháng 1 năm 2008, Bộ Giáo dục – Đào tạo vẫn trình Thủ tướng Việt
Nam đề án đào tạo 20.000 tiến sĩ. Tuy nhiên kế hoạch thực hiện được kéo dài
thêm 5 năm so với dự định ban đầu. Nghĩa là đến năm 2020, kế hoạch đào tạo
20.000 tiến sĩ mới hoàn tất, chứ không phải tới năm 2015 như ông Nguyễn
Thiện Nhân tuyên bố trước Quốc hội cách đó hai năm.
Tuy chưa thấy có thông tin nào cho biết, đề án đào tạo 20.000 tiến
sĩ đã được Thủ tướng Việt Nam phê duyệt, song trong nhiều tuyên bố có
liên quan đến đề án này, các viên chức lãnh đạo Bộ Giáo dục – Đào tạo
Việt Nam cho thấy, họ vẫn đang thực hiện kế hoạch đào tạo 20.000 tiến
sĩ. Chi phí cho việc đào tạo 20.000 tiến sĩ được loan báo là khoảng 700
triệu USD.
Giữa tháng trước, cùng với việc yêu cầu ngừng mở ngành ở bậc đại
học, cao đẳng, Bộ Gíao dục – Đào tạo Việt Nam đột ngột ra lệnh ngừng
đào tạo tiến sĩ ở 101 chuyên ngành.
Lúc ấy, trả lời báo điện tử
VietNamNet, ông Ngô Kim Khôi, Vụ phó Vụ Giáo dục Đại học giải thích, sở
dĩ Bộ Gíao dục – Đào tạo Việt Nam đưa ra lệnh này là vì việc đào tạo
tiến sĩ ở một số trường, không đáp ứng đủ điều kiện mà "Quy chế đào tạo
tiến sĩ” đặt ra. Tuy nhiên cũng theo ông Khôi, Bộ Giáo dục – Đào tạo
Việt Nam vẫn thực hiện đề án đào tạo 20.000 tiến sĩ.
Khi đề án đào tạo 20.000 tiến sĩ được trình Thủ tướng Việt nam hồi
đầu năm 2008, Bộ Giáo dục – Đào tạo Việt Nam cho biết, trong 20.000 tiến sĩ, sẽ
có khoảng 38% được đào tạo ở nước ngoài, khoảng 15% sẽ được đào tạo phối hợp giữa
trong và ngoài, 47% còn lại sẽ được đào tạo trong nước.
Thế nhưng, giữa tháng trước, lúc
được báo điện tử VietNamNet phỏng vấn về việc ra lệnh ngừng đào tạo
tiến sĩ ở 101 chuyên ngành, ông Ngô Kim Khôi lại khẳng định: Việc đào
tạo tiến sĩ tại nước ngoài không có gì thay đổi. Thậm chí có tín hiệu
đáng mừng là số lượng gửi đi đào tạo tiến sĩ tại nước ngoài tăng lên
trong năm 2009 và 2010. Theo chủ trương, số lượng tiến sĩ đào tạo ở
nước ngoài là 20.000.
Ông Ngô Kim Khôi có lầm lẫn hay Bộ
Giáo dục – Đào tạo Việt Nam đã quyết định bỏ ý định đào tạo 47% trong
số 20.000 tiến sĩ ở trong nước và ngưng phối hợp với nước ngoài để đào
tạo 15% của 20.000 tiến sĩ theo phương thức trong - ngoài?
Số lượng gửi đi đào tạo tiến sĩ tại nước ngoài tăng
lên trong năm 2009 và 2010. Theo chủ trương, số lượng tiến sĩ đào tạo ở nước
ngoài là 20.000.
Ô.
Ngô Kim Khôi
Trong năm ngoái và năm nay, những
trường hợp như ông Nguyễn Ngọc Ân, có được xem như đã giúp tăng số
lượng tiến sĩ được gửi đi đào tạo tại nước ngoài như tuyên bố của ông
Ngô Kim Khôi?
Chỉ Bộ Giáo dục – Đào tạo Việt Nam mới có thể trả lời được những thắc mắc như thế.
Có lẽ nên nhắc qua rằng, tuy Mỹ vẫn được xem như một địa chỉ đáng tin
cậy trong đào tạo, song tại Mỹ, có hai loại trường đại học, một đã được
những cơ quan có thẩm quyền hoặc tổ chức có uy tín kiểm định về chất
lượng đào tạo và một chỉ được coi như những "xưởng sản xuất bằng
cấp”.
Những "xưởng sản xuất bằng cấp” ấy, có thể được phép hoạt động vì hội
đủ các yêu cầu trong việc thành lập (cơ sở vật chất, nộp đủ thuế,…),
theo quy định của từng tiểu bang nhưng không đạt tiêu chuẩn kiểm định
nên chất lượng đào tạo không được công nhận.
Cũng vì vậy, sự kiện ông Nguyễn
Ngọc Ân, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch của tỉnh Phú Thọ, "du học”
qua một cơ quan thuộc Bộ Tài chính giới thiệu, được một đại học không đạt kiểm
định chất lượng đào tạo ở Mỹ cấp văn bằng tiến sĩ, dù không thể nghe – nói – đọc
– viết tiếng Anh, song công quỹ vẫn đài thọ chi phí "làm tiến sĩ”, Ban Tổ chức
Tỉnh ủy vẫn công nhận là bằng thật,… hoàn toàn không phải chuyện riêng của ông
Ân.