Thanh Phương , rfi
Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ tại phiên xử (Reuters)
Trang Bauxite Việt Nam hôm nay vừa công bố bản kiến nghị
gởi các lãnh đạo Việt Nam, có chữ ký của tổng cộng 456 người đầu tiên,
đòi hủy vụ án và trả tự do cho Tiến sĩ Luật Cù Huy Hà Vũ, vừa bị tòa
tuyên án 7 năm tù ngày 4/4 vừa qua với tội danh "Tuyên truyền chống Nhà
nước CHXHCN Việt Nam".
Theo bản kiến nghị: « Trả tự do cho công dân Cù Huy Hà
Vũ », phiên tòa xử Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ « Đã gây ra một làn sóng phê
phán và phản đối mạnh mẽ trong nước và trên thế giới, vì cách thức điều
hành của thẩm phán đã vi phạm luật tố tụng hình sự; vì cách thức các
lực lượng an ninh ngăn cấm thô bạo người dân tham dự hoặc theo dõi
phiên tòa ; và bản án quá nặng nề được tuyên một cách vội vã khiến dư
luận nghĩ rằng nó đã được quyết định từ trước khi xét xử. ».
Bản kiến nghị cho rằng: « Những ý kiến của ông Cù Huy Hà
Vũ, dù đúng hay chưa đúng, đều thể hiện thiện chí của một công dân muốn
góp phần xây dựng một nước Việt Nam dân chủ, phát triển, bảo vệ được
độc lập và chủ quyền, là những ý kiến nên được xem xét, thảo luận hơn
là dập tắt hay trừng trị. »
Nói chung, theo bản kiến nghị, phiên tòa ngày 4/4 đã «
Bị dư luận chê trách nặng nề, bôi xấu hình ảnh của một nền tư pháp, của
một Nhà nước đang xây dựng nền pháp quyền của dân, do dân, vì dân. ».
Cho nên, bản kiến nghị yêu cầu chính quyền Việt Nam hủy kết quả phiên
xử sơ thẩm ngày 4/4, xóa bỏ vụ án Cù Huy Hà Vũ và trả tự do cho ông.
Trong số những người ký tên vào kiến nghị, ngoài ba
người chủ trương trang mạng Bauxite là Giáo sư Nguyễn Huệ Chi, Nhà giáo
Phạm Toàn và Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng, còn có các cựu quân nhân,
nhà cách mạng lão thành, trí thức, chuyên gia tên tuổi trong và ngoài
nước, như Giáo sư Hoàng Tụy, Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, Tiến sĩ
Nguyễn Quang A, nhà văn Nguyên Ngọc, nhà thơ Hoàng Hưng, Tiến sĩ Vũ
Quang Việt, Giáo sư Ngô Vĩnh Long, v.v. .., nhưng cũng có nhiều người
dân bình thường hoặc sinh viên ủng hộ kiến nghị.
Báo chí chính thức của Việt Nam, cụ thể là tờ Quân đội
Nhân dân, hôm qua đăng trên mạng một bài viết tựa đề « Phiên toà nghiêm
minh, đúng pháp luật » phản bác những lời chỉ trích vụ xử Cù Huy Hà Vũ.
Tác giả bài báo, Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Minh Tuấn khẳng định rằng ông
Cù Huy Hà Vũ « Đã có những hành vi phạm pháp luật Việt Nam, phải bị xử
theo đúng các quy định pháp luật và Việt Nam và các quy định đó hoàn
toàn phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế ». Luật sư Nguyễn
Minh Tuấn còn kết luận : « Dư luận quần chúng nhân dân đều cho rằng mức
án 7 năm tù, 3 năm quản chế sau mãn hạn tù đối với Cù Huy Hà Vũ là thể
hiện sự nghiêm minh của pháp luật ».
Theo tin của Thông tấn xã Việt Nam, phát ngôn viên Bộ
Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Phương Nga ngày 9/4 vừa qua cũng đã bác bỏ
những lời chỉ trích của quốc tế về vụ xử Cù Huy Hà Vũ khi tuyên bố rằng
: « Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Bộ Ngoại giao Anh, Phái đoàn Liên minh châu
Âu tại Việt Nam và một vài tổ chức đã có những nhận xét thiếu khách
quan, dựa trên những thông tin sai lệch, không phản ánh chính xác tình
hình và có những ý kiến can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam. »
Trong khi đó, tối hôm qua, tại nhà thờ Thái Hà, Hà Nội,
cộng đồng Doanh nhân-Trí thức Công giáo đã tổ chức thánh lễ cầu nguyện
cho luật sư Lê Quốc Quân, một trong những người đã bị bắt giữ khi đến
dự phiên xử Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ. Theo tin của nhà báo tự do Nguyễn Hữu
Vinh, có khoảng hơn 4000 người đã đến dự thánh lễ này.
Ý nghĩa vụ án Cù Huy Hà Vũ
Vụ án của tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ đã thu hút sự chú ý
của cộng đồng thế giới, truyền thông quốc tế, và đông đảo người Việt
trong và ngoài nước. Ngày diễn ra phiên tòa, một số bạn trẻ quan tâm
đến tình hình chính trị và pháp luật của Việt Nam đã tới trước cổng tòa
dù biết trước sẽ gặp rắc rối với lực lượng an ninh dày đặc phong tỏa
xung quanh Tòa án Nhân dân Hà Nội, với hy vọng được theo dõi những diễn
tiến về phiên xử mà nhà nước gọi là công khai. Họ đã chứng kiến những
gì từ bên ngoài tòa án? Cảm nhận của họ về phiên tòa này ra sao? Và vì
sao họ quan tâm đến nhân vật bất đồng chính kiến này? Trà Mi hỏi chuyện
3 thanh niên trong số đó là Linh, Tài, và Tâm.
Trà Mi-VOA | Washington DC Thứ Hai, 11 tháng 4 2011
Hình: Reuters
Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ tại tòa hôm 04/04/2011
Linh: "Ở Việt Nam còn rất lâu nữa mới đạt được một nền
tự do-dân chủ như ở Hoa Kỳ, nhưng dân Việt Nam sẽ trưởng thành hơn sau
khi được biết những vụ án như vụ xử Cù Huy Hà Vũ."
Tâm: Thật ra vụ Cù Huy Hà Vũ em đã tìm hiểu và xem trên
báo khá nhiều. Em quan tâm về vụ bauxite Tây Nguyên và vụ Vinashin có
liên quan đến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thì cũng liên quan đến Cù Huy
Hà Vũ.
Tài: Em biết đến tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ từ khi vụ Cồn
Dầu xảy ra. Em thường theo dõi tin tức về vụ Cồn Dầu và biết ông là
người đã lên tiếng cho Cồn Dầu. Từ đó em cảm mến ông.
Linh: Em đã nghiên cứu và xem rất nhiều bài viết về Cù
Huy Hà Vũ liên quan đến vụ kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hay vụ kiện
dự án bauxite Tây Nguyên. Em muốn được tới xem một phiên tòa xét xử một
người đấu tranh dân chủ được gọi là "công khai” là như thế nào.
Trà Mi: Sau khi tới đó rồi, ghi nhận của bạn ra sao?
Linh: Về phiên tòa mà họ gọi là xét xử "công khai”,
nhưng công an đã giăng dây kín mít. Từ sáng sớm, cảnh sát cơ động đã
không cho người dân tiếp cận phiên tòa. Đó là bất ngờ đầu tiên của em
về một phiên tòa "công khai”. Em thấy nhiều người đến tòa đã bị công an
tấn công và giam giữ.
Trà Mi: Bạn nói lực lượng an ninh rất đông là khoảng bao
nhiêu người? Sự hiện diện của người dân xung quanh phiên tòa có đông
không? Và số người bị tấn công là bao nhiêu?
Tâm: 7 giờ sáng hôm đó, em cùng luật sư Lê Quốc Quân,
anh Sơn, và một số người nữa đi cùng trên một chuyến xe xuống tòa để
xem. Lúc bọn em xuống xe, có hai người quay phim họ quay bọn em. Anh
Quân có nói rằng kiểu này thì trước sau gì anh em mình cũng bị bắt. Cho
nên, anh em mới kéo nhau sang bên kia đường. Bọn em đi trên vỉa hè
khoảng mấy chục mét thì có 2 người mặc thường phục tới bảo bọn em không
được đứng ở đây vì ở đây có biển cấm. Bọn em đáp rằng sao không thấy
một biển cấm nào. Thế là họ đưa dây thừng ra giăng và kéo cảnh sát cơ
động tới. Chúng em bất bình về việc mình đi trên vỉa hè mà lại bị cấm.
Dù bên cạnh cũng có bao nhiêu người đi trên vỉa hè, họ không để ý mà
chỉ để ý đến bọn em. Bọn em gồm luật sư Quân, thầy Tặng, anh Sơn, và
em, tức là 4 người bị bắt. Sau đó ít phút, cảnh sát cơ động kéo đến khá
đông, khoảng 30 người. Sau khi họ bắt được anh Sơn và anh Quân thì có 2
người cầm dùi cui điện dí vào người em. Họ lôi em vào công an Hàng Bột
tra hỏi và thu hồi của em một máy ảnh cùng hai thẻ điện thoại.
Trà Mi: Nhóm của bạn cách cổng tòa án bao xa mà bị coi là đi vào khu vực cấm?
Tâm: Bọn em đi trên vỉa hè đối diện cổng tòa án. Lúc bọn
em bảo rằng không thấy có biển cấm, họ mới cầm biển cấm đưa ra, tức là
một bên họ cầm dây thừng họ đuổi người đi. Người tuồng đi tới đâu thì
người cầm biển cấm đi theo tới đó.
Trà Mi: Biển cấm di động chứ không cố định?
Tâm: Vâng đúng thế.
Trà Mi: Xin hỏi anh Tài. Trong lúc sự việc xảy ra với anh Tâm, anh quan sát xung quanh và ghi nhận được những gì?
Tài: Từ tất cả các ngã đường có hướng đi về tòa án, số
người đứng trước hàng rào của cảnh sát thì khoảng 4 đến 5 trăm người.
Cảnh sát kể cả lực lượng cơ động là hơn trăm người.
Trà Mi: Trước khi tới phiên tòa này, chắc các bạn cũng
đã lường trước sẽ xảy ra những sự cố rắc rối cho bản thân. Vì sao các
bạn vẫn quyết định tới đó?
Linh: Bọn em cũng mến mộ dân chủ, mến mộ những người yêu công lý-sự thật nên bọn em muốn đến xem.
Tâm: Bọn em cũng đã lường trước rằng đi xuống đó kể cả khi bị bắt cũng chẳng thấy có gì đáng sợ cả.
Trà Mi: Là những người trẻ quan tâm đến phiên xử này,
theo các bạn, phiên tòa có ý nghĩa thế nào đối với thanh niên Việt Nam
nói chung và đối với những bạn trẻ có quan tâm đến các vấn đề xã hội
nói riêng?
Linh: Bọn em thật sự thất vọng trước một phiên tòa như vậy.
Tài: Em thấy được là luật pháp của Việt Nam bây giờ có thể nói là họ đã thực hiện luật rừng chứ không còn là luật pháp.
Tâm: Em tin tưởng rằng vụ Cù Huy Hà Vũ sẽ góp phần thức
tỉnh nhiều thanh niên Việt Nam hơn. Họ sẽ hiểu rõ hơn về pháp luật Việt
Nam hiện nay.
Tài: Vụ án này sẽ góp phần cho người ta biết về thực
trạng xã hội của một đất nước độc tài, độc trị. Ngay chính tòa án còn
làm sai luật.
Trà Mi: Liệu những gì đang xảy ra với bản thân ông Cù
Huy Hà Vũ và những gì đang xảy ra xung quanh phiên tòa này có là lời
cảnh cáo đối với những người quan tâm và đòi hỏi dân chủ hay chăng?
Linh: Em tin sẽ có nhiều Cù Huy Hà Vũ hơn nữa, những
người dám hy sinh, dám dấn thân cho công cuộc dân chủ ở Việt Nam, cho
tự do đích thực. Cuộc cách mạng nào cũng phải đổ máu, nhưng em tin
tưởng hoàn toàn ở thắng lợi sau cùng. Ở Việt Nam còn rất lâu nữa mới
đạt được một nền tự do-dân chủ như ở Hoa Kỳ, nhưng dân Việt Nam sẽ
trưởng thành hơn sau khi được biết những vụ án như vụ xử Cù Huy Hà Vũ.
Những vụ này gây ra ảnh hưởng rất lớn trên toàn Việt Nam. Và sức ép dư
luận quốc tế về vụ án Cù Huy Hà Vũ sẽ làm cho chính quyền Việt Nam phải
dè dặt hơn trong việc xét xử các nhà dân chủ khác.
Trà Mi: Ba người bạn tên Linh, Tài, và Tâm vừa chia sẻ
với chúng ta những gì diễn ra bên ngoài phiên tòa xét xử tiến sĩ luật
Cù Huy Hà Vũ cũng như cảm nhận của những người trẻ có quan tâm đến vụ
án này. Còn diễn tiến bên trong phòng xử có gì đáng chú ý? Vụ án này
này có ý nghĩa như thế nào về mặt pháp lý và xã hội? Chúng ta hãy nghe
ghi nhận của những người hiện diện ngay bên trong phòng xử án và trực
tiếp tham gia phiên tòa ngày 4/4 là luật sư Trần Đình Triển và luật sư
Hà Huy Sơn, hai luật sư bảo vệ cho tiến sĩ Hà Vũ.
Luật sư Hà Huy Sơn: Ngay trong giai đoạn thủ tục để bắt
đầu phiên tòa, tòa đã không công bố chứng cứ hay bất kỳ tài liệu nào
nên luật sư chúng tôi không thể làm việc được. Cuối cùng chúng tôi đã
rời phòng xử.
Trà Mi: Luật sư Triển, theo ông, những điều gì được coi
là đáng chú ý nhất về phiên tòa này ngoài chi tiết mà luật sư Sơn vừa
chia sẻ?
Luật sư Trần Đình Triển: Đáng lẽ Hội đồng xét xử phải
triệu tập người làm chứng, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, và
người bị hại tham gia phiên tòa. Nhưng phiên tòa này không triệu tập
bất cứ ai, chỉ có duy nhất bị cáo tại phiên tòa. Chúng tôi đã có một
văn bản gửi cho các cơ quan chức năng ở Quốc hội, Chánh án Tòa án Nhân
dân Tối cao, và Liên đoàn Luật sư Việt Nam để tránh tiền lệ sau này.
Trà Mi: Đó là nói về phiên xử ngày 4/4. Còn về bản án
đối với tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ, theo chính quyền, bản án dành cho
ông Vũ nói riêng và những bản án đối với những người khác có các hoạt
động tương tự không được nhà nước hoan nghênh như ông Vũ, nhằm răn đe
và trừng phạt hành vi "xâm hại lợi ích của nàh nước và nhân dân”. Là
lực lượng đối trọng bảo vệ công lý, theo các luật, bản án và phiên tòa
của ông Hà Vũ có ý nghĩa ra sao, xét về mặt pháp lý cũng như về mặt xã
hội?
Luật sư Trần Đình Triển: Trước hết, đối với điều 88 Bộ
Luật hình sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về tội chống
nhà nước, về mặt khoa học pháp lý phải chứng minh được hành vi chống
đối đó. Nếu định nghĩa của Hiến pháp Việt Nam rằng nhà nước Việt Nam là
nhà nước của dân, do dân, và vì dân, thì phải chứng minh được hành vi
đó chống nhân dân ở đâu, chống "vì dân” ở đâu, chống "của nhân dân” ở
đâu. Nếu mọi tổ chức khác nằm ở thể chế chính trị khác không phải của
nhà nước, thì hành vi đó không nằm trong việc "chống nhà nước”. Điều 88
phải có một quy định, thông tư liên tịch giữa bộ công an, bộ tư pháp,
Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao. Phải quy định
cụ thể về lượng và hình xem hành vi nào là hành vi xâm phạm điều 88.
Chứ còn cứ chung chung như thế này là một điều hết sức nguy hiểm.
Trà Mi: Xin nghe ý kiến của luật sư Sơn. Hiến pháp Việt
Nam công nhận quyền tự do ngôn luận, nhưng điều 88 lại cấm tuyên truyền
chống nhà nước, khiến nhiều người hiểu rằng muốn nói gì thì nói nhưng
không được nói những gì ngược lại với nhà nước. Ý kiến của các chuyên
gia luật như luật sư Sơn đây, như thế nào?
Luật sư Hà Huy Sơn: Tôi thấy điều 88 không định lượng
nhưng mang tính định tính, rất khó ứng xử với điều này. Nó mâu thuẫn
với quy định của Hiến pháp, mâu thuẫn với điều 19 của Công ước về các
quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam tham gia năm 1982.
Luật sư Trần Đình Triển: Trong luật ban hành văn bản quy
phạm pháp luật của nước CHXHCN Việt Nam cũng có nêu rằng trong một sự
việc quy định về một vấn đề, văn bản nào có xung đột về mặt pháp lý thì
áp dụng văn bản cao hơn. Như vậy, Bộ luật hình Hình sự thấp hơn Hiến
pháp mà Hiến pháp quy định quyền tự do ngôn luận. Trong luật ban hành
văn bản quy phạm pháp luật và Luật tố tụng Hình sự cũng quy định là nếu
luật pháp Việt Nam có những điều trái với các công ước quốc tế mà Việt
Nam có ký kết, tham gia thì thực hiện theo quy ước quốc tế đó. Công ước
quốc tế mà luật sư Sơn vừa đề cập đó, Việt Nam đã tham gia. Tuy nhiên,
có những phát ngôn xâm phạm đến an ninh quốc gia thì không chỉ Việt Nam
mà nước nào cũng quy định. Vậy thì những trường hợp nào không được phát
ngôn phải quy định, phải có điều cấm để người ta biết được ranh giới để
phát ngôn và góp ý kiến. Nhưng ở đây trong luật pháp Việt Nam không quy
định rõ cấm là cấm như thế nào, thế nào là vi phạm vào điều 88.
Trà Mi: Như luật sư Sơn cũng nhận định là có mâu thuẫn
giữa luật với Hiến pháp. Trong bối cảnh đó, khi ông tham gia bảo vệ
những người dựa trên Hiến pháp để thực hiện quyền tự do ngôn luận mà
nhà nước thì lại dựa trên luật để xét xử, ông có hy vọng thành công
trong các phiên tòa như thế này, hay không?
Luật sư Hà Huy Sơn: Tôi cũng không hy vọng là sự thành
công của nó cao, nhưng tôi có hy vọng làm sáng tỏ những vấn đề mà xã
hội quan tâm.
Trà Mi: Trong cuộc trao đổi trước với chúng tôi, riêng
luật sư Triển đã khẳng định là ông sẽ thua dù lúc đó chưa chính thức
bắt đầu tham gia vụ án. Như vậy có thể nói kết cục phiên tòa này đã
không nằm ngoài dự kiến của ông?
Luật sư Trần Đình Triển: Tôi nhận định là không bao giờ
có chuyện luật sư biện hộ cho một thân chủ trắng án trong trường hợp bị
truy tố theo điều 88 trong bối cảnh điều luật chưa được cụ thể hóa
lượng là bao nhiêu.
Trà Mi: Vừa rồi là ý kiến của một số người trẻ quan tâm
và chuyên gia pháp lý về ý nghĩa của bản án 7 năm dành cho tiến sĩ luật
Cù Huy Hà Vũ về tội tuyên truyền chống phá nhà nước, chiếu theo điều 88
Bộ luật Hình sự Việt Nam. Quan điểm của các bạn nghe đài ra sao? Mời
quý vị chia sẻ và bình luận với độc giả khắp nơi ở phần Ý kiến cuối bài
này trong chuyên mục Tạp chí Thanh Niên trên trang web www.voatiengviet.com, trên trang Facebook của đài VOA ở địa chỉ http://www.facebook.com/VOATiengViet, hoặc gửi email về địa chỉ vietnamese@voanews.com.
Trà Mi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của quý vị. Tạp chí Thanh
Niên sẽ tái ngộ cùng quý vị và các bạn vào giờ này, tuần sau.
|
