Ngọc Thu, thông tín viên RFA
2010-04-05
Lo
sợ việc tranh chấp trên Biển Đông, Việt Nam sẽ ra sức đánh đổ một chiến
thắng ngoại giao của Trung Quốc về việc Bắc Kinh đưa vấn đề Biển Đông
ra khỏi chương trình nghị sự của Asean.
AFP PHOTO
Ảnh chụp trước Trung tâm hội nghị quốc gia Mỹ Đình hôm 05-04-2010, nơi sẽ diễn ra Hội nghị Asean 16 trong vài ngày tới.
Chủ tịch Asean
Là nước đang chủ trì hội nghị
tổ chức hai lần hàng năm, tập hợp 10 nhà lãnh đạo Đông Nam Á, Hà Nội đang tiến
tới hành động bắt đầu các cuộc đàm phán về sự cần thiết cho một quy tắc ứng xử
ràng buộc pháp lý giữa Asean và Trung Quốc trên Biển Đông.
Việc đẩy mạnh này xảy ra sau
một tuần ăn miếng trả miếng giữa hai kẻ thù cũ mà kết thúc qua việc Chủ tịch nước
Việt Nam Nguyễn Minh Triết đi tới một hòn đảo đang tranh chấp để nói các sĩ
quan hải quân Việt Nam chuẩn bị để "chiến
đấu cho chủ quyền của tổ quốc trong bất kỳ tình huống nào”.
Sẽ là một trận chiến khó khăn
cho Việt Nam. Trung Quốc đã rất khôn ngoan, làm cho từng nước Asean suy nghĩ
trước về mối quan hệ riêng của mình với Bắc Kinh.
Nhà Ngoại giao Asean
Năm ngoái, Bắc Kinh đã thành công trong việc cản
trở các bước đi tương tự, nhấn mạnh cả chung lẫn riêng từng nước rằng, tranh chấp
phải được giải quyết song phương giữa Trung Quốc và từng nước đang tranh chấp
riêng lẻ hơn là "những cuộc tranh cãi” ở Hiệp hội các nước Đông Nam Á - một
hành động mà các nhà phân tích cho rằng để củng cố vị trí của Bắc Kinh một cách
có hiệu quả, cho thấy sức mạnh quân sự và kinh tế đang lên.
Tuy nhiên, Hà Nội cho thấy
đang ở trong tâm trạng không thể bỏ qua và muốn sử dụng đầy đủ tư cách Chủ tịch
ASEAN trong năm để đưa vấn đề trở lại chương trình nghị sự.
Các nhà lãnh đạo Asean sẽ có
mặt tại hội nghị thượng đỉnh đầu tiên trong năm tại Hà Nội bắt đầu từ thứ tư.
Tuần trước, Thứ trưởng Bộ Ngoại
giao Việt Nam, ông Phạm Quang Vinh, nói rằng "tất cả mọi thứ và bất cứ điều gì
liên quan đến an ninh khu vực” sẽ được thảo luận trong hội nghị. Tuy nhiên, ông
thừa nhận rằng liệu sự cần thiết về quy tắc ứng xử sẽ đưa ra trong bất kỳ thông
cáo chung cuối cùng nào, có tùy thuộc vào "tham vấn và đối thoại” với Trung Quốc
hay không.
Các công tác chuẩn bị cho Hội nghị Asean 16 đang hoàn thành, ảnh chụp hôm 05-04-2010. AFP PHOTO.
Năm 2002, ASEAN và Trung Quốc
đã ký Tuyên bố về Biển Đông, được xem như một bước đầu quan trọng trong việc giảm
căng thẳng và tạo ra một khuôn khổ cho các cuộc đàm phán trong tương lai. Kêu gọi
kiềm chế và bảo vệ quyền tự do hàng hải trong các tuyến đường vận chuyển quan
trọng, tuyên bố cũng kêu gọi đàm phán để đưa ra một quy tắc ứng xử ràng buộc
pháp lý.
Nhiều nhà phân tích xem tuyên
bố đó có hiệu lực như một "tờ giấy lộn”, khi căng thẳng ngày càng tệ hơn và sự
hiện diện quân sự ngày càng gia tăng của một số nước, trong đó có Trung Quốc,
Việt Nam cũng như Hoa Kỳ.
Trận chiến khó khăn
Năm ngoái, Trung Quốc chính
thức hóa việc đòi chủ quyền lịch sử của mình trên hầu hết khu vực, nơi có các
tuyến đường biển quan trọng nhất và các mỏ khí đốt trong vùng. Trung Quốc cũng
đã gây sức ép lên Hoa Kỳ và các công ty dầu khí quốc tế rút khỏi các hợp đồng
thăm dò dầu khí với Việt Nam. Trung Quốc và Việt Nam đòi chủ quyền trên hầu hết
quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, trong khi Philippines, Malaysia và Brunei đòi
chủ quyền một phần trên quần đảo Trường Sa.
Một nhà ngoại giao kỳ cựu
trong khu vực nói: "Sẽ là một trận chiến
khó khăn cho Việt Nam. Trung Quốc đã rất khôn ngoan, làm cho từng nước Asean
suy nghĩ trước về mối quan hệ riêng của mình với Bắc Kinh”.
Chúng tôi sẽ không cho phép bất
cứ ai xâm phạm lãnh thổ của chúng tôi, biển và hải đảo của chúng tôi.
Ô. Nguyễn Minh Triết
Căng thẳng đã được thấy rõ chỉ
vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh. Hôm thứ ba Hà Nội thông báo rằng họ đã
chính thức phản đối Bắc Kinh về việc hải quân tuần tra Trung Quốc bắt giữ một
tàu đánh cá Việt Nam hôm 22 tháng 3 ở gần quần đảo Hoàng Sa.
Nhưng hôm thứ năm, Trung Quốc
thông báo đã điều hai tàu thuộc Hội Quản lý Nghề cá để tuần tra quần đảo Trường
Sa, Trung Quốc gọi là Nam Sa. Các tàu này là một trong những tàu lớn nhất và
nhanh nhất trong hội quản lý tàu đánh cá, có thể tuần tra tới 50 ngày.
Trong khi Trung Quốc chiếm
toàn bộ Hoàng Sa, dùng vũ lực đánh lực lượng Việt Nam ra khỏi cách đây 35 năm,
quần đảo Trường Sa do Việt Nam kiểm soát, đã xây các căn cứ quân sự trên hơn 20
rạn san hô và các đảo nhỏ.
Hôm thứ sáu, ông Nguyễn Minh
Triết đã tổ chức một chuyến viếng thăm hiếm hoi tới một căn cứ hải quân Việt
Nam trên hòn đảo đang tranh chấp Bạch Long Vĩ giữa miền Bắc Việt Nam và đảo Hải
Nam, theo truyền thông nhà nước Việt Nam. Ông Nguyễn Minh Triết nói: "Chúng tôi sẽ không cho phép bất cứ ai xâm
phạm lãnh thổ của chúng tôi, biển và hải đảo của chúng tôi. Chúng tôi sẽ không
nhân nhượng, cho dù một tấc đất cho bất cứ ai.”
(Source: Hanoi eyes Asean card on South China Sea/ Greg Torode,
South China Morning Post, April 04, 2010)
|