Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ
Tin từ Hà Nội. Các chuyên gia cho biết, vụ bắt giữ một trong những
ông trùm ngân hàng thượng thặng của Việt Nam phản ánh một cuộc đấu tranh
quyền lực rộng lớn hơn giữa giới lãnh đạo Cộng sản qua việc tìm cách
giải quyết các vấn nạn sâu sắc về kinh tế của đất nước.
Nhà đa-triệu phú huênh hoang Nguyễn Đức Kiên, cổ đông viên của một
trong những tổ chức tài chính lớn nhất Việt Nam và là người sáng lập
Ngân hàng Á Châu (ACB), đã bị bắt giữ vào thứ Hai, ba ngày sau, viên chức lãnh đạo trước đây của ACB cũng gia nhập với ông ta trong nhà giam.
Các vụ bắt giữ vì những tội phạm kinh tế không rõ ràng đã gây hoảng
loạn trong công chúng, quét sạch khoảng 5 tỷ USD giá trị từ các thị
trường chứng khoán Việt Nam và kích hoạt một cuộc chảy máu tiền mặt khỏi
các ngân hàng khi người gửi tiền đổ xô đến ACB rút đi hàng trăm triệu
đô la.
Nhưng "mối lo lắng lớn hơn chính là tiềm năng của một sự bất ổn chính
trị… sự việc Kiên bị bắt có thể biểu hiện cho mối bất hòa ngày càng
tăng trong giới tinh hoa chính trị và phe phái, theo một báo cáo của
nhóm tình báo Stratfor nhận xét.
Kiên, người si cuồng bóng đá, một nhân vật tài chính 48 tuổi dễ nhận
ra với mái tóc tóc trắng lạ thường, được báo cáo là có kết nối chặt chẽ
với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và con gái của ông, một người được đào tạo riêng từ ngân hàng Thụy Sĩ.
Khi Việt Nam mở cửa kinh tế từ những năm 1990, Dũng, người chuyển
quyền lực từ đảng cộng sản sang khu vực nhà nước – và, kể từ khi đảm
nhận chức vụ trong năm 2006, được cho là viên thủ tướng thế lực chưa
từng có của đất nước.
Tái đắc cử nhiệm kỳ năm năm lần thứ hai trong năm 2011, Dũng đã sử
dụng quyền lực này để tích cực thúc đẩy tốc độ tăng trưởng cao và ủng hộ
phương cách phát triển kiểu chaebol của Nam Hàn dựa vào các công ty
quốc doanh lớn để thúc đẩy tăng trưởng tổng thể nền kinh tế.
Thoạt tiên, Việt Nam đã nhích lên được mức tăng trưởng hàng năm hơn
bảy phần trăm và nhanh chóng trở thành là một nơi được yêu chuộng bởi
các nhà nhà đầu tư nước ngoài bao gồm cả ngân hàng toàn cầu khổng lồ
Standard Chartered, người sở hữu 15% của ACB.
Tuy nhiên, với tốc độ tăng trưởng kinh tế 4,4% trong nửa đầu năm
2012, đầu tư trực tiếp nước ngoài tụt giảm gần 30% trong cùng thời kỳ và
các khoản nợ xấu trong hệ thống ngân hàng mong manh ở "mức báo động”,
theo ngân hàng trung ương, đã có những lời chỉ trích ngày càng tăng về
Dũng.
Một vị phó chủ tịch Quốc hội đã về hưu nói với hãng thông tấn AFP,
"Chưa bao giờ xã hội Việt Nam đã phải đối diện với rất nhiều biến động
làm suy yếu sự lãnh đạo của Đảng và đe dọa đến sự sống còn của toàn bộ
chế độ chính trị như thế này”.
"Một số nhà lãnh đạo đảng đã mất kiên nhẫn, và cảm thấy đấy là lúc để
hành động nhằm loại bỏ các mối đe dọa tiềm năng và lấy lại niềm tin của
công chúng”, ông nói thêm, nói với điều kiện giấu tên.
Trong một phê binh gay gắt đối nghịch vào hôm thứ năm, Chủ tịch nước
Trương Tấn Sang – một trong những đối thủ chính trị của ông Dũng – cho
biết: "Hiện nay, Việt Nam đang chịu áp lực không đáng kể vì sự đổ vỡ của
các doanh nghiệp nhà nước.”
Ông chỉ trích "sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống”
của các quan chức – một phê phán nhắm đến những đại gia lái xe Rolls
Royce như Kiên và kêu gọi cải cách kinh tế cùng một cuộc vận động chống
tham nhũng mới.
Một hiệp mới của cuộc chiến đấu giữa các phe phái đã mở màn và "chiến
trường chính là cải cách kinh tế và tính liêm khiết bao gồm cả khu vực
nhà nước cùng khu vực ngân hàng và nhổ sạch đám cỏ tham nhũng kiên cố.”
Carl Thayer một chuyên gia về Việt Nam cho biết.
"Sang và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lập đi lập lại một điệp khúc cũ
nhưng chính là sự thật rằng tham nhũng là một trong những mối đe dọa
lớn đối với tính hợp pháp của hệ thống độc đảng Việt Nam”, Thayer nói.
Bất mãn của công chúng về nạn quan chức tham nhũng đã sôi nổi thành các cuộc biểu tình bạo lực nhiều lần trong năm nay.
Trường hợp một người nông dân sử dụng thuốc nổ tự chế để chiến đấu
chống lại lệnh cưỡng chế đất từ các quan chức địa phương tham nhũng đã
chiếm tin tức hàng đầu trên báo chí hồi tháng Giêng.
Thayer vạch ra tầm quan trọng của một quyết định hồi đầu tháng này
nhằm lấy lại việc kiểm soát ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng từ tay
thủ tướng để trao về cho đảng.
Trước đây Dũng đã chịu nhiều áp lực vì các vụ tham nhũng trong các
công ty quốc doanh mà mình ủng hộ, trong năm 2010 ông đã buộc phải chấp
nhận trách nhiệm cá nhân cho việc công ty quốc doanh vận chuyển khổng lồ
Vinashin gần sụp đổ.
Giới quan sát dự đoán, dù động thái nhắm đến Kiên sẽ không buộc Dũng
phải mất chức, nhưng nhiều đồng minh của vị Thủ tướng này có thể là các
mục tiêu.
Cho đến nay, Kiên "có thể là nhân vật nổi bật và giàu có nhất” nhưng
ông ta không phải là người đầu tiên và cũng sẽ không phải là người cuối
cùng, Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales ở Úc nhận xét.
Bản thân Dũng , trong động thái mà các chuyên gia xem như là một nỗ
lực tự bảo vệ, đã đánh giá cao những nỗ lực của công an điều tra tham
nhũng trong công cuộc cải cách ngân hàng và kêu gọi trừng phạt các thủ
phạm "bất kể họ là là ai.”
Nguồn: Agence France-Presse
http://www.x-cafevn.org/node/3733