Khánh An, phóng viên RFA
2012-11-26
Việc áp dụng Nghị định 71/CP về xử phạt xe không chính chủ gây
bất bình trong dân chúng đã được đem ra mổ xẻ trong các buổi họp của đại
biểu quốc hội.
Photo courtesy of vietpress
Số lượng xe gắn máy tăng cao trong những năm gần đây
Hiện một vài chuyên gia của Bộ Tư Pháp và Bộ Công An đưa ra giải pháp
tạm hoãn thi hành nghị định. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng đây chỉ là
phương án "hoãn binh” chứ không phải là giải pháp. Khánh An hỏi chuyện
LS. Trần Thu Nam để biết thêm chi tiết.
Trước tiên LS. Trần Thu Nam cho biết về thực trạng quản lý phương tiện giao thông hiện tại:
Thời gian trước, pháp luật Việt Nam đã bỏ lỏng việc đăng ký, quản lý
các phương tiện giao thông. Ngoài ra, thực trạng ở Hà Nội cũng như các
thành phố khác là để đăng ký một phương tiện giao thông cũng rất khó. Ví
dụ những người tỉnh ngoài lên các thành phố lớn để học tập, làm việc,
để được đăng ký phương tiện thì họ phải có hộ khẩu. Không có hộ khẩu thì
không đăng ký được phương tiện nên họ nhờ những người khác đăng ký hoặc
là mua lại những suất đăng ký của những người tại các thành phố đó.
Ngoài ra, sinh viên để có được phương tiện thì họ mua những xe máy cũ để
sử dụng vào việc học tập, đi lại của mình.
Việc này đã diễn tiến qua một thời gian rất dài, số lượng phương tiện
giao thông không chính chủ hiện nay đã lên một con số rất lớn. Những
thủ tục hành chính đã cản trở người ta sang tên, mua mới. Cho nên việc
đi những phương tiện không chính chủ là cái tất yếu của Việt Nam. Vì vậy
cho nên bây giờ ban hành một nghị định để xử phạt việc đó mà trong một
thời gian ngắn có hiệu lực thì những phương tiện đó để sang tên chính
chủ là bất khả thi.
Khánh An: Như ông đã nói, có những người mua xe sang tên
rất nhiều lần, bây giờ để tìm được người chủ đứng tên thì đúng là không
khả thi. Vậy những trường hợp đó thì xử lý thế nào (theo quy định)?
LS. Trần Thu Nam: Đây là một câu hỏi khó mà bản thân những nhà
lập pháp cũng như chính quyền đang rất bối rối trong những trường hợp
như thế này. Hiện nay họ cũng chưa có câu giải đáp đối với những trường
hợp như vậy. Thường thì họ nói rằng nếu trường hợp như vậy thì coi như
xe không lưu hành được. Đây là câu hỏi mà các nhà lập pháp và hành pháp
tại Việt Nam chưa lường trước được và cũng chưa có hướng gì để giải
quyết việc này.
Khánh An: Như thế, việc một nghị định được đưa ra mà lại
không lường trước được những tình huống xảy ra khiến cho những người thi
hành bị bối rối thì ông nhận xét thế nào về điều này?
LS. Trần Thu Nam: Theo quan điểm cá nhân cũng như là của cộng
đồng chung thì nghị định 71 đó không khả thi, không có tính thực tiễn.
Nó gây ra những hậu quả gây thiệt hại cho những tầng lớp nghèo đi xe máy
như những người không có hộ khẩu, sinh viên, người lao động… Thứ hai,
nó không thực thi là trong một thời gian ngắn có hiệu lực thì việc xoay
chuyển sang tên đổi chủ cũng rất gấp. Ngoài ra về mặt thực tiễn, nghị
định 71 không xem xét đến việc một gia đình có thể có một người đăng ký
nhưng nhiều người xử dụng xe đó. Vì vậy, chúng tôi cho rằng nghị định đó
không thực thi và không thực tế. Có lẽ trước khi ban hành thì phải lấy ý
kiến của người dân hoặc có một nghiên cứu về mặt thực tiễn và trước khi
thực hiện nghị định thì phải tính đến phương án khi rơi vào những tình
huống khó. Đấy là điều không thực tế của nghị định.
Không khả thi
Giao thông tại Sài Gòn. RFA photo
Khánh An:Như vậy, nghị định 71 khi đưa ra đã không có một nghiên cứu thực tiễn hay lấy ý kiến chuyên gia trước khi có hiệu lực thi hành?
LS. Trần Thu Nam: Việc thông qua nghị định thì tôi cũng không
hiểu là các chuyên gia đã tư vấn, cố vấn để ra nghị định như thế nào,
nhưng nói chung khi có việc ban hành nghị định này thì đã vấp phải rất
nhiều phản ứng của người dân cũng như một số cán bộ công chức đã phản
ứng rất dữ dội. Quan điểm của tôi là nghị định đã được ban hành một cách
vội vàng, không nghiên cứu kỹ những tình huống xấu có thể xảy ra để xử
lý nó.
Khánh An: Vâng. Ngoài việc gây thiệt hại cho người dân, một
số ý kiến cho rằng nghị định 71 mâu thuẫn với chủ trương của Việt Nam
hiện nay là hạn chế xe máy. Nếu mỗi người đứng tên một xe như vậy thì
hóa ra một người phải có một xe phải không?
LS. Trần Thu Nam: Theo quan điểm của tôi thì đây là một nhận
định cá nhân chứ nó không gây ảnh hưởng đến việc làm phát sinh nhiều
phương tiện. Bởi vì phương tiện phát sinh nhiều hay ít là do nhu cầu của
người dân, người sử dụng, chứ không phải do một nghị định mà làm phát
sinh ra nhiều xe khác. Về mặt thực tiễn, nghị định này cũng có mặt tích
cực của nó về mặt quản lý, chống thất thoát về thuế, quản lý về các
phương tiện vi phạm… Tuy nhiên do thời gian trước, chính phủ đã bỏ lỏng
việc quản lý phương tiện, cũng như có nhiều chính sách gây cản trở việc
sang tên, đổi chủ hoặc đăng ký chính chủ, vì thế bây giờ đưa ra một cái
để khắc phục những cái tồn tại trước đây thì chỉ là xử lý phần ngọn chứ
không xử lý phần gốc.
Trước khi thực thi thì phải có những phương án xử lý những cái tồn
tại do thời gian trước đây. Ví dụ như một người mua xe đã sử dụng lâu
ngày rồi, có xác nhận của chính quyền địa phương, có người làm chứng cam
kết rằng xe này là hợp pháp, thì cũng phải có chính sách để cho họ sang
tên. Không thể nào nói rằng nếu không tìm được chủ thì xe đó không được
lưu hành, bỏ đi, thì đó là điều đó mà chúng tôi cho là bất cập.
Khánh An: Như thế với cái nhìn của một luật sư, ông cho là nghị định này mang lại điều tiêu cực hay sẽ gây ra hậu quả tiêu cực nhiều hơn?
LS. Trần Thu Nam: Hiện nay thì mặt tích cực chỉ mới nhìn trên
lý thuyết thôi. Thế nhưng chưa nhìn thấy mặt tích cực đâu thì đã thấy
mặt tiêu cực là phản ứng dữ dội của người dân trong thời gian ngắn vừa
rồi. Nó thể hiện là nghị định không đạt được mục đích khi ban hành ra.
Khánh An: Vâng. Khánh An cám ơn ông đã dành thời gian cho đài.
|