Chúng ta không thể để cho kẻ độc tài đè đầu cưỡi cổ nhân dân mình nhưng
lại tự xưng là vinh quang, vĩ đại. Chúng ta không thể để kẻ độc tài cướp
đi mọi giá trị về tinh thần và vật chất của người dân nhưng lại bắt họ
phải ca ngợi chúng. Chúng ta không chấp nhận một nhà nước là kẻ thù
không đội trời chung với nhân dân nhưng lại tự xưng là "Nhà nước của
dân, do dân, vì dân, tất cả quyền lực thuộc về nhân dân”. Vì vậy, việc
đấu tranh để xóa bỏ một chế độ nhà nước lừa đảo và cướp bóc là trách
nhiệm của mọi người dân Việt Nam, là sự nghiệp của tất cả chúng ta.
Đã nhiều năm, người dân Cẩm Sơn – một xã đặc biệt khó khăn với 56% hộ
nghèo và cận nghèo ở huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) – phải khốn khổ gánh các
khoản thu trái khoáy, cao ngất với đủ "đòn” truy thu.
Những khoản thu vô lý
Về xã Cẩm Sơn, ở đâu gặp người nông dân một nắng hai sương bám
ruộng đồng cũng nghe họ than phiền, kêu khổ trước các khoản đóng góp
nặng nề, vô lý. Tại xóm 9, qua kiểm tra các khoản đóng góp trên giấy tờ
và những khoản thu theo kiểu "gặp đâu đóng đấy”, tổng cộng mỗi gia đình
nơi đây có đến mười mấy khoản đóng góp. Ngoài những khoản phí quỹ bắt
buộc (quỹ an ninh quốc phòng, phòng chống thiên tai) người dân còn phải
đóng vô số khoản mà nhà nước đã bãi bỏ hoặc khuyến cáo phải thu theo
tinh thần tự nguyện như: thu phạt tiêm phòng, phí thu thóc bảo vệ, điều
dẫn nước, thu tiền biên hòa, phí xây dựng quê hương, tiền lao động dân
công, quỹ tình nghĩa, quỹ trẻ em… Lạ lùng hơn, người dân ở xóm này còn
phải đóng khoản gọi là "thóc điều hành vụ chiêm”, một loại đóng góp để
nuôi cán bộ xóm vốn đã được nhà nước chi trả. Tính qua những khoản thu
trên, mỗi hộ đã phải đóng ngót nghét tiền triệu.
Kinh tế khó khăn nhưng gia đình chị Tứ cũng như nhiều hộ khác phải đóng nhiều khoản phí, quỹ vô lý.
Nhắc đến bao ấm ức bị dồn nén lâu ngày, chị Lê Thị Tứ (xóm 8) bức
xúc cầm tờ giấy ghi chi chít các khoản đóng góp của gia đình cho phóng
viên xem. Theo đó, ngoài hai loại quỹ "phòng chống thiên tai”, "an ninh
quốc phòng” là nghĩa vụ đóng góp bắt buộc theo quy định, còn lại các
khoản khác như: quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ trẻ em, quỹ khuyến học, quỹ
xây dựng quê hương, người cao tuổi, quỹ xóm, phí bảo vệ nội đồng, phí
lấy nước ruộng đồng… nhà nước đã bãi bỏ hoặc khuyến cáo các địa phương
phải thu tự nguyện, thì ở đây người dân năm nào cũng phải đóng theo hình
thức bắt buộc.
Chị Tứ ấm ức: "Đấy các anh xem, nhà nước đã bãi bỏ vô
số khoản thu cho người dân rồi, vậy mà mỗi năm người dân chúng tôi còn
phải đóng đậu bao nhiêu khoản vô lý, cao ngất, mà đến cả bán hạt lúa
cuối cùng chúng tôi cũng không thể đóng đậu nổi”.
Chi chít các khoản đóng góp cho xã, xóm mà gia đình chị Tứ anh Vinh phải đóng đậu hàng năm
Tại xóm 3, có lẽ vừa được "cởi trói” sau khi vừa nghỉ chức trưởng
xóm nên gặp chúng tôi bà Nguyễn Thị Bình không giấu diếm: "Chúng tôi vừa
liệt kê, tất tần tật người dân trong xóm tôi phải đóng tới 18 khoản.
Tất cả các khoản đóng góp người dân không biết trông chờ vào đâu ngoài
thóc lúa”. Bà Bình thừa nhận, nhiều khoản xã, xóm thu sai nguyên tắc,
nhưng việc thu xuất phát từ những khó khăn của địa phương, xóm xã phải
thu mới có đủ kinh phí hoạt động.
Ngoài chi chít các khoản thu vô lý, từ 2 năm nay, dù đời sống dân
sinh hết sức khó khăn (xã Cẩm Sơn là xã thuộc diện 135 – đặc biệt khó
khăn), chính quyền xã còn bắt dân đóng góp xây dựng nông thôn mới thuộc
loại cao nhất huyện. Mức thu từ 250.000 đến 300.000/khẩu, thuộc mức
"khủng” so với các địa phương khác.
Cán bộ xã Cẩm Sơn lý giải, phải thu cao như vậy mới có kinh phí xây
dựng nông thôn mới! Họ "quên” rằng theo báo cáo mới nhất của xã, tỷ lệ
hộ nghèo, hộ cận nghèo còn tới 56%.
Người dân méo mặt, bất bình
Chịu nhiều khoản đóng góp cao ngất trong tình cảnh kinh tế khó khăn
khiến nhiều người dân rơi vào cảnh khốn khổ. Như gia đình bà Linh – ông
Côi ở xóm 9, không nghề nghiệp, mọi chi phí chỉ trông chờ vào 5 sào
ruộng. Nếu được mùa, mỗi sào cho 2,5 tạ thóc, tổng cộng 5 sào được 1,25
tấn, nếu quy ra giá thành tiền sẽ được khoảng 6.250.000 đồng. Chưa tính
khoản phí xây dựng nông thôn mới 1.250.000 đồng (5 khẩu), các khoản phí
đóng đậu, chỉ nghe bà Linh nhẩm một loạt các khoản chi như thuê cày bừa
140.000/sào, lân đạm 300.000/sào, thuốc trừ sâu 50.000/sào, công gặt
50.000/sào, công tuốt 60.000/sào, công chở 50.000/sào, tiền giống, thuế
nông nghiệp… đã hết veo tiền bán thóc.
Bà Linh ngán ngẩm kể các khoản đóng góp
Ngao ngán trước cảnh lúa chưa về ấm chỗ ở sân nhà đã theo gánh hàng
xáo về xuôi, bà Linh rơm rớm nước mắt bảo rằng, chưa bao giờ gia đình bà
và những người nông dân nghèo khó ở đây vất vả, túng thiếu như lúc này.
Cũng vì chi chít các khoản đầu tư cho nông nghiệp, phí đóng đậu hàng
năm mà năm nào gia đình bà cũng rơi vào cảnh nợ nần. Vụ chiêm năm nay dù
đã rất cố gắng gia đình bà vẫn còn nợ xã 409.000 đồng. "Cộng các khoản
vụ chiêm vừa rồi gia đình tui phải đóng gần 1,5 triệu đồng. Khoắng vét
hết mọi khoản cũng không đủ tiền, đành phải khất xã cho nợ lại chừng ấy
tiền” – bà Linh than. Thương bố mẹ nghèo cùng cực, người con thứ 3 của
bà Linh đã phải bỏ học cùng bố rời làng vào Nam làm thuê kiếm sống.
Ở Cẩm Sơn không thiếu cảnh con em bỏ ruộng, rời làng đi làm thuê
kiếm sống. Sau bao năm cày ải trên mấy sào ruộng nhưng nợ vẫn chồng
chất, không muốn thấy đứa con gái còn lại phải bỏ học như hai đứa đầu,
vợ chồng chị Nguyễn Thị Phúc, xóm 9, đã phải gửi con nhỏ ở nhà với bà
nội để vào Nam tìm đường sống mới. Bố mẹ đi làm thuê, bà nội già yếu,
Nguyễn Thị Yến, con gái của chị Phúc giờ sống với người dì ruột.
Những đứa trẻ ở Cẩm Sơn cũng đang sống chung với khó khăn của bố mẹ.
Có một sự thật mà chúng tôi đã ghi lại được trong suốt
những ngày có mặt ở Cẩm Sơn: Không những không thông cảm, sẻ chia với
người dân, chính quyền địa phương còn ra sức o ép người dân. Người dân
không đóng đậu đủ cho xã là không xong. Những khoản "triệt thu”, "ngáng
thu” được chính quyền thẳng tay thực hiện, khiến nhiều gia đình khốn
đốn.
