Main » 2010 » Tháng Năm » 2 » Thực trạng Việt Nam qua nhận xét của các nhà dân chủ
7:49 AM
Thực trạng Việt Nam qua nhận xét của các nhà dân chủ
Thanh Quang, phóng viên RFA
2010-04-30
Đã
35 năm kể từ khi đất nước Việt Nam thống nhất dưới sự cai trị của chính
quyền công sản, xã hội Việt Nam diễn tiến ra sao qua cái nhìn của những
nhà đấu tranh cho nhân quyền dân chủ?
GS Nguyễn Thanh Giang. RFA Photo.
Kể từ biến cố 30 tháng Tư năm 1975, sau khi Sài Gòn thất
thủ, nhà cầm quyền CS Việt Nam kiểm soát toàn cõi đất nước và từng bước củng cố đối nội
cũng như ra sức gia tăng vị thế của Hà Nội trên trường quốc tế. Sau 35 năm kể từ
biến cố 30 tháng Tư ấy, mặc dù giới cầm quyền Việt Nam bày tỏ lạc quan là đang đưa đất nước, dân tộc tới chỗ tự
do, hạnh phúc, không những tạo điều kiện cho kinh tế tiếp tục tăng trưởng vượt
bậc mà còn bảo đảm mọi quyền tự do căn bản, kể cả nhân quyền,
cho người dân. Câu hỏi được nêu lên là sau hơn 3 thập niên ấy, thực trạng xã hội
Việt
Nam hiện ra sao?
Sẵn sàng quên dân?
Thanh Quang:Một
trong những nhà dân chủ và nghiên cứu sâu sắc trong nước, giáo sư Nguyễn Thanh
Giang, có cái nhìn tổng quát về thực trạng xã hội Việt Nam
hiện nay mà không khỏi thấy buồn cho dân tộc, đất nước và cả thân phận của
mình.
GS
Nguyễn Thanh Giang: Hồi thời trẻ,
tôi rất tha thiết muốn gia nhập đảng CSVN, vì tôi coi đảng CSVN, những bậc tiền
bối của đảng CSVN là những người có tấm lòng yêu nước, sẵn sàng lên máy chém, sẵn
sàng xả thân vào cuộc cách mạng cam go đầy gian khổ để không những đánh đuổi
ngoại xâm mà còn xóa bỏ áp bức, bất công. Nhưng thực tế khiến không chỉ tôi mà
còn đại đa số người Việt Nam, trong đó có cả đa số đảng viên, đều thấy rằng họ bị lừa,
bị nhầm lẫn giữa lý tưởng ban đầu với thực trạng bây giờ; giữa tư cách của những
chiến sĩ cách mạng CS chân chính với những người mang danh cộng
sản bây giờ chỉ biết úp mặt vào
cái ghế của họ, úp mặt vào quyền lợi của họ.
Họ sẵn sàng quên nhân dân, thậm chí xem nhân dân vốn bị
nhiều thiệt thòi nên đấu tranh cho quyền lợi của mình trở thành kẻ thù của họ.
Và họ sẵn sàng đàn áp nhân dân. Đó là những việc cực kỳ đau lòng mà đôi khi
nghĩ về số phận của dân tộc, chúng tôi không thể nào không tràn nước mắt để
thương xót cho một dân tộc rất quả cảm, thông minh và có đầy đủ mọi điều kiện sống
sung sướng, có thể trở thành một nước tiên tiến ngang với các nước tiên tiến
trên thế giới, hay ít nhất cũng hơn hẳn các nước Đông Nam Á. Nhưng thực tế thì Việt
Nam bây giờ còn tụt hậu so với các
nước Đông Nam Á.
Thanh Quang:Một người có tâm
huyết với vận nước và dân tộc, không ngại đấu tranh liên tục, dù tù tội, cho
nhân quyền, dân chủ Việt
Nam
là BS Nguyễn Đan Quế. Nhân thời điểm đánh dấu biến cố 30 tháng Tư năm 1975, BS
Nguyễn Đan Quế nhận xét tổng quát về thực trạng Việt Nam:
Họ sẵn sàng quên nhân dân, thậm chí xem nhân dân vốn bị
nhiều thiệt thòi nên đấu tranh cho quyền lợi của mình trở thành kẻ thù của họ.
Và họ sẵn sàng đàn áp nhân dân.
GS Nguyễn Thanh Giang
Nguyễn
Đan Quế: Liền sau "Tháng Tư
Đen” năm 1975, cộng sản chỉ mới thống nhất được đất nước về phương diện địa lý.
Còn về phương diện xã hội, thì nỗi bất mãn của quần chúng tăng thêm, nhân thêm,
nói một cách tổng quát như vậy.
Thanh Quang:Theo GS Trần Khuế,
một nhà nghiên cứu Hán Nôm và luôn ưu tư về vận nước, dân tộc, thì kể từ năm
1975 tới nay, VN xem chừng như tiếp tục rơi vào những cuộc khủng hoảng khó có
thể khắc phục được. Nguyên nhân vì sao? GS Trần Khuê giải thích như sau:
GS
Trần Khuê: Từ 75 tới nay thì
tôi thấy đất nước rơi vào những cuộc khủng hoảng lớn. Và từ đó tới nay vẫn tiếp
tục khắc phục khủng hoảng. Nhưng tại vì giới cầm quyền không giải quyết những vấn
đề cơ bản cho nên khắc phục rất chậm trễ. Theo tôi thì một trong những nguyên
nhân chủ yếu, gốc của mọi vấn đề, là quyền lực ở Việt
Nam không được giám sát, không được
chế tài. Do đó mà sinh ra nhiều tệ nạn là lạm dụng quyền lực, lộng quyền, từ đó sinh ratham nhũng cùng nhiều tệ nạn xã hội khác. Nhưng họ chưa
tìm ra được một cơ chế thích hợp để thoát khỏi khủng hoảng.
Bất công đầy dẫy
Bác sĩ Nguyễn Đan Quế và ông Michael Cromartie, Phó chủ tịch USCIRF, ảnh chụp năm 2009. Photo courtesy of UBQTYTCTNB.
Thanh Quang:Nhắc đến xã hội,
theo GS Nguyễn Thanh Giang, đó là một sự xáo trộn về đạo lý, tình trạng bất tín
phổ biến và bất công thì đầy dẫy:
GS
Nguyễn Thanh Giang: Ra ngoài xã hội,
nhân viên không tin thủ trưởng. Ngay cả những người lãnh đạo cao nhất, thời cụ
Thủ tướng Phạm Văn Đồng, rồi đến thời ông Phan Văn Khải, thời ông Nguyễn Tấn Dũng cũng nói rằng trên bảo
dưới không nghe. Đấy là một sự băng hoại về đạo lý, không còn ai tin vào ai cả.
Vì điều đó người ta nói rằng "Thượng bất chính thì hạ tác loạn”. Trên, các ông
không tin dân thì ở dưới, dân cũng không tin các ông. Và bản thân các ông nói
không đúng, nói một đàng làm một nẻo. Làm tư bản thì nói là làm xã hội chủ
nghĩa. Rồi nói xóa bỏ áp bức bất công thì áp bức bất công đầy dẫy ra đấy. Nói là phải sống theo pháp luật thì các ông đạp
lên pháp luật.
Thanh Quang:GS Nguyễn Thanh
Giang nhân tiện cũng nhắc tới một lãnh vực quan trọng được coi là rường cột xã hội
nhưng không được quan tâm, phát triển đúng mức và đúng cách, đó là lãnh vực
giáo dục:
GS
Nguyễn Thanh Giang: Môi trường
giáo dục của xã hội Việt Nam bây giờ so với các nước tiên tiến, nó kém ở trình độ
giáo dục, kém ở giáo dục con người, kém về cả truyền bá kiến thức, về tư duy, về xây dựng con người. Nhưng không phải
chỉ kém so với các nước tiên tiến bây giờ đâu, mà còn so ngay với bản thân của Việt
Nam hồi thời Pháp thuộc, thì nền
giáo dục Việt Nam
bây giờ cũng kém rất xa. Thậm chí kém so với thời phong kiến, vì thời các cụ
lúc đó, học vấn đâu ra đấy, có nhân nghĩa lễ trí tín. Còn bây giờ không có ai
tin ai. Trong nhà trường học trò không tin thầy.
Thanh Quang:Đề cập tới giáo dục,
BS Nguyễn Đan Quế có nhận xét như sau:
BS
Nguyễn Đan Quế: Về giáo dục,
đặc biệt là về đạo đức đã xuống dốc rất nhanh. Nền giáo dục dựa trên chủ nghĩa
Mác-Lênin đã đào tạo nhiều thế hệ một cách sai lầm, đạo đức băng hoại. Giáo dục
trung học rồi đại học dựa trên chủ nghĩa Mác-Lênin thì hoàn toàn hỏng và phải
thay đổi hẳn. Phải nói thế này, sau năm 1995 khi mà Hoa Kỳ thiết lập bang giao
với Việt
Nam, thì Hoa Kỳ cùng các nước
Phương Tây đã giúp Việt Nam rất nhiều trên phương diện kinh tế, giáo dục. Nhưng
thành phần quản lý nền giáo dục Việt Nam rất kém và không muốn thay đổi. Thành ra nền giáo dục Việt
Nam bây giờ đang ở giai đoạn mà
theo tôi rất là nguy hiểm, phải nói là lâm nguy, đòi hỏi Hà Nội phải có quyết định
thay đổi hẳn nền giáo dục này. Nếu không nó sẽ đưa đến tình trạng càng ngày
càng băng hoại nữa đối với giới trẻ Việt Nam. Và nền kinh tế Việt Nam không thể phát triển bền vững được vì nền giáo dục này.
Thanh Quang:Nhắc đến kinh tế,
GS Trần Khuê lưu ý rằng Việt
Nam đang theo đuổi kinh tế tư bản chủ nghĩa trong khi chưa
có được luật pháp rõ ràng khiến dẫn tới nhiều điều tiêu cực. Vấn đề khai thác
tài nguyên thiên nhiên trong chiều hướng nguy hiểm cũng là nỗi ưu tư sâu đậm của
GS Trần Khuê:
Thời ông Nguyễn Tấn Dũng cũng nói rằng trên bảo dưới không
nghe. Đấy là một sự băng hoại về đạo lý, không còn ai tin vào ai cả.
GS Nguyễn Thanh Giang
GS
Trần Khuê: Tình hình chung của
Việt
Nam cũng như của Trung
Quốc là càng xây dựng kinh tế gọi là đổi mới, mà thực chất là
kinh tế tư bản chủ nghĩa, nếu không có luật pháp rõ ràng, sẽ dẫn tới sự móc ngoặc
rất lớn giữa giới kinh doanh, đặc biệt là những người kinh doanh gian lận móc
ngoặc với chính quyền, làm trì trệ đáng sợ. Riêng ở Việt
Nam, còn có vấn đề đáng chú ý, đó
là, ngoài hố ngăn cách giàu nghèo rộng quá, còn có chuyện khai thác kiệt quệ
tài nguyên đất nước, như là vấn đề than, bô-xít, rừng đầu nguồn. Đó là những vấn
đề mà hiện nay dư luận rất lo lắng.
Thanh Quang:Theo nhận định của
BS Nguyễn Đan Quế, thì nền kinh tế Việt
Nam hiện có phát triển so với mấy thập niên qua, nhưng đó là
một sự phát triển có tính cách nhất thời, thiếu bền vững, dựa trên nguồn trợ
giúyp từ bên ngoài và dựa trên sự bóc lột sức lao động của nông dân, công nhân:
BS
Nguyễn Đan Quế: Kinh tế Việt
Nam quả có phát triển do mở cửa,
do Việt
Nam được gia nhập WTO. Điều đó
đúng. Với nguồn vốn ODA, những nguồn viện trợ khác, thì quả thật nền kinh tế Việt
Nam có phát triển, chỉ có dựa trên
chỉ số tổng sản lượng quốc dân. Nhưng lực lượng lao động không có chất lượng,
không được đào tạo có bài bản. Rồi nông dân cũng không được đào tạo gì cả.
Nghĩa là hàm lượng chất xám trong đào tạo không có bao nhiều, không thể cạnh
tranh trên trường quốc tế được. Hiện bây giờ hố ngăn cách giàu nghèo ở Việt
Nam gia tăng nhanh chóng. Thành thị
và nông thôn nữa cũng cách biệt rất xa.
Họ treo khẩu hiệu là đòi "Hoàng Sa và Trường Sa là của Việt
Nam”, treo khẩu hiệu " Tham nhũng
là hút máu dân”. Họ chỉ làm mỗi việc đó thôi thì bị tống vào tù hàng 3-4 năm,
6-7 năm.
GS Nguyễn Thanh Giang
Còn nền kinh tế Việt Nam bây giờ chủ yếu là dựa trên việc lấy tài nguyên quốc gia
đem bán, lấy sức lao động của công nhân hoặc lợi dụng sức lao động của nông
dân trong khi nhà nước đứng làm trung gian thu mua, mang sản phẩm đi bán.
Nền kinh tế Việt Nam
hoàn toàn không có tính cách bền vững, không lo đầu tư gì vào người nông dân
hay công nhân để cho họ tiến lên, làm ra những sản phẩm khá hơn, có khả năng cạnh
tranh trên thế giới. Do đó, nền kinh tế VN bây giờ có tính cách thu mua, có
tính cách lợi dụng, có tính cách bóc lột người nông dân và có tính cách nhất thời.
Nó hoàn toàn không bền vững.
Vi phạm nhân quyền
Thanh Quang:Có
lẽ một lãnh vực của Việt
Nam tiếp tục được công luận trong và ngoài nước đặc biệt chú
trọng và bày tỏ quan ngại nhiều nhất là vấn đề tự do, dân chủ, nhân quyền –
lãnh vực mà giới cầm quyền Việt
Nam luôn khẳng định là không hề vi phạm. Về vấn đề này, GS
Trần Khuê nhận xét như sau:
GS
Trần Khuê: Tôi thấy về vấn đề
tự do tôn giáo cũng như dân chủ, nhân quyền nó có nhiều vấn đề. Mà trong lãnh vực
này thì tôi thấy giữa chính quyền Hà Nội và giới tôn giáo có cách xử sự với
nhau, có lúc đúng nhưng cũng có lúc chưa đẹp, chưa khéo khiến sinh nhiều lủng củng.
Còn về dân chủ thì rõ ràng là rất chậm chạp. Tôi lấy thí dụ năm họp Đại hội 7
thì mới đưa được vào điều gọi là "Xây dựng một xã hội công bằng, văn minh”.
Chúng tôi phản đối. Sau đó, tới Đại hội 9, họ mới đưa được vào là "Xã hội dân
chủ, công bằng và văn minh”. Chúng tôi lại tiếp tục phản đối rằng tại sao lại
đưa "dân chủ” vào giữa, vì nếu không có dân chủ thì làm sao có công bằng, văn
minh được ? Thì tới Đại hội 11 tới này, người ta mới chuyển dịch được chữ dân
chủ lên trên, tức là "xây dựng mà xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”.
Như thế là phải mất 20 năm mới đưa được chữ "dân chủ”
vào. Và 10 năm mới nhích được chữ "dân chủ” lên trên chữ "công bằng”. Tức là chỉ
có 2 cm ở trên văn bản thôi mà phải mất 10 năm. Đấy là những việc rất khó khăn,
chứng tỏ rằng người tat hay đổi tư duy, thay đổi não trạng rất chậm chạp. Nhưng
hiện nay từ văn bản đến thực hiện còn bao lâu nữa, thì đây là sự đấu tranh của
nhân dân và sức ép của quốc tế.
Vợ chồng nhà văn Trần Khải Thanh Thủy tại phiên tòa sơ thẩm ở Hà Nội hôm 5-2-2010. RFA file photo.
Thanh Quang:GS Nguyễn Thanh
Giang thì nêu lên những thí dụ cụ thể hơn để minh chứng cho việc giới cầm quyền
VN tiếp tục vi phạm quyền tự do, dân chủ, bày tỏ cảm tưởng, kể cả lòng ái quốc
của người dân:
GS
Nguyễn Thanh Giang: Những trường
hợp rất rõ ràng là không phải các anh em trẻ chưa có thành tích gì thì các ông
sẵn sàng trùm chăn và đập chết ngay, mà những người như chúng tôi từng rất gian
nan đi với cuộc cách mạng này suốt hơn nửa thế kỷ, bây giờ mấy ông có kể gì pháp
luật đâu, có kể gì đạo lý đâu. Các ổng rất dã man khi đối xử với một người
không có tội như là tội nhân thì chính các ông là tội phạm. Tôi phải nói là họ
đối xử tệ với tôi, nhưng chưa đến nỗi quá tệ bằng nhiều anh em khác. Những anh
em ấy chỉ có treo khẩu hiệu. Mà khẩu hiệu gì ? Họ treo khẩu hiệu là đòi "Hoàng
Sa và Trường Sa là của Việt Nam”, treo khẩu hiệu " Tham nhũng là hút máu dân”. Họ chỉ
làm mỗi việc đó thôi thì bị tống vào tù hàng 3-4 năm, 6-7 năm. Hay là như nhà
văn Trần Khải Thanh Thủy thì đâu đến nỗi để họ bày ra cái chuyện là cho người
vào gây sự rồi đánh chồng người ta. Rồi đối với người phụ nữ chân yếu tay mềm
như thế cũng bị đánh. Cuối cùng những thằng côn đồ kia không bị gì. Mà họ đem một
nhà văn nữ ra bỏ tù suốt 3-4 năm trời như vậy thì còn đạo lý nào? Đối xứ với một
con người như vậy thì còn gì là đạo lý, còn gì là pháp luật ?
Thanh Quang:BS Nguyễn Đan Quế
nhận xét về diễn biến liên quan tự do, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo ở VN, và
bày tỏ quyết tâm của những nhà dân chủ như sau:
BS
Nguyễn Đan Quế: Hiện bây giờ,
trong cũng như ngoài nước, dư luận thế giới chú ý đến tự do thông tin, tự do
Internet, tự do phát biểu. Điều đó đúng. Và chúng tôi, những người trực tiếp đấu
tranh cho nhân quyền, dân chủ cũng thấy đó là hàng đầu. Mặt trận Internet hiện
bây giờ, nhà cầm quyền cũng muốn kiểm soát. Và anh em đấu tranh cho dân chủ
cũng muốn dùng nó để phát biểu. Đây là mặt trận giữa một bên có quyền hành, uy
quyền, một bên có số đông; một bên độc tài còn một bên có chính nghĩa. Mặt trận
này, theo tôi, phải bằng mọi giá, những người đấu tranh cho dân chủ Việt
Nam, những người tự do thông tin,
những người chủ trương tự do Internet trên toàn cầu phải nên ủng hộ chúng tôi để,
tại mặt trận cực kỳ gian khổ này, những anh em đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền
Việt
Nam phải thắng. Có thắng trên mặt
trận này thì mới đẩy dân chủ hóa Việt Nam tiếp tục đi lên được. Bằng mọi giá chúng tôi phải thắng
mặt trận này.
Thanh Quang:Vừa rồi là nhận định
của BS Nguyễn Đan Quế, cùng với 2 nhà dân chủ lão thành trong nước là GS Nguyễn
Thanh Giang và Giáo Sư Trần Khuê, về thực trạng xã hội VN sau hơn 3 thập niên kể
từ biến cố 30 tháng Tư năm 1975.