Trọng Nghĩa
Gần đây, những người bất đồng chính kiến tại Việt
Nam liên tiếp bị trấn áp bằng nhiều hình thức : từ việc bị đưa ra toà
xét xử với những tội danh hình sự, bị tạm giam trong một thời gian ngắn
để thẩm vấn, cho đến việc bị ngưng công tác, hay trang blog bị tin tặc
quấy phá. Theo hãng AFP ngày 14/02/2010, giới chuyên gia quốc tế về
Việt Nam cho rằng đà thắng thế hiện nay của xu hướng bảo thủ cứng rắn
tại Việt Nam có thể là nguyên nhân.
Theo giới quan sát, chính quyền Việt Nam đã bắt
đầu cứng rắn trở lại đối với những người bất đồng chính kiến từ cuối
năm 2006, đầu năm 2007, sau khi tổ chức thành công Hội nghị Thượng đỉnh
Diễn đàn Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương APEC và được kết nạp vào Tổ
chức Thương mại Thế giới WTO.
Từ đó đến nay, các tòa án tại
Việt Nam đã liên tục kết án một loạt những gương mặt đối lập khác nhau,
từ những người chủ trương công đoàn độc lập, các luật sư ủng hộ dân
chủ, cho đến các nhà văn, nhà báo chống tham nhũng. Chiến dịch trấn áp
ly khai đặc biệt tăng tốc từ tháng 10 năm ngoái (2009) đến nay, với 16
người bị kết án tù.
Những tiếng nói bất đồng nhiều hơn và đa dạng hơn
Theo
hãng AFP, thu hút mối quan tâm của công luận nhiều nhất là loạt phiên
xử diễn ra trong tháng giêng vừa qua, với những bản án tù nhắm vào giới
ly khai hay một số người viết blog. Đáng chú ý là vụ các ông Lê Công
Định, Nguyễn Tiến Trung, Trần Huỳnh Duy Thức, Lê Thăng Long bị kết án
từ 5 đến 16 năm tù với tội danh đã bị cải thành nặng nề từ ''tuyên
truyền chống Nhà nước'' thành ''hoạt động nhằm lật đổ chính quyền''.
Một
trong những lý do khiến 4 nhân vật nói trên bị án nặng đó là vì họ bị
buộc tội tổ chức một phong trào bất bạo động trong nước, kết hợp với
một đảng chính trị ở hải ngoại bị chính quyền Việt Nam liệt vào diện
''phản động''.
Trả lời AFP, một nhà ngoại giao phương Tây tại Hà
Nội còn thấy rằng chính quyền Việt Nam cũng rất cứng rắn đối với những
người sử dụng internet để nói lên quan điểm bất đồng. Nhà ngoại giao
xin giấu tên này đặc biệt chú ý đến sự kiện: ''Từ một hai tháng nay, có
ít nhất là 10 website bị tin tặc tấn công hay đánh sập''. Nạn nhân mới
nhất là nhà báo Huy Đức, người chủ trương trang blog Osin nổi tiếng.
Giới
phân tích đặc biệt ghi nhận tính chất đa dạng của những tiếng nói bắt
đồng bị ngăn chặn. Ngoài những người yêu cầu đa nguyên, đa đảng như nói
trên, còn có những nhân vật đấu tranh chống tham nhũng, chống lại nạn
truất hữu đất đai mà không bồi thường thỏa đáng, hay là những người
phản đối các hành động quá đáng của Trung Quốc đối với Việt Nam.
Theo
chuyên gia Úc Ben Kerkvliet, giáo sư danh dự tại Trường Đại Học Úc
Australian National University, thực tế cho thấy là càng ngày càng có
nhiều người can dự vào việc phê phán chính quyền, trong đó có cả những
người dân bình thường không hề thấy rằng họ có hành động chính trị.
Trong tình hình đó, theo giáo sư Kervliet, ''khi càng có nhiều người
chỉ trích thì phản ứng đàn áp càng mạnh''.
Giới bảo thủ lấn lướt trước khi mở ra Đại hội Đảng
Giải
thích về tình trạng đàn áp đặc biệt tăng mạnh trong một vài năm gần
đây, giáo sư Kerkvliet cho rằng có thể đó là vì xu hướng ôn hoà trong
chính quyền Việt Nam đang lùi bước, trong lúc phe cứng rắn lại thắng
thế.
Theo AFP, một số nhà phân tích khác đã nhấn mạnh đến các khó
khăn trong việc đưa ra một nguyên nhân duy nhất để giải thích những vụ
trấn áp ly khai tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Giáo sư Stein
Tonnesson, thuộc Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo PRIO ở Na Uy đã lồng
tình hình này với công việc chuẩn bị Đại Hội Đảng Cộng sản Việt Nam dự
trù mở ra vào đầu năm tới.
Theo ông thì có thể là giới lãnh đạo
Việt Nam thấy rằng không nên mềm yếu khi để cho người dân phát biểu ý
kiến phản đối, do đó họ đã quyết định ''đàn áp để làm guơng''. Tuy
nhiên, giáo sư Tonnesson nói tiếp : ''Cũng có thể đó là vì trước Đại
hội Đảng, các thành phần bảo thủ đã mở cuộc tấn công trong lức những
người khác thì lại sợ bị đánh giá là không trung thành với
Đảng''. Trong tình hình đó, nhà nghiên cứu Na Uy cho rằng thành phần
cải tổ tạm thời nép mình với hy vọng sẽ thay đổi được từ trong nội bộ.
|