2010-03-04

Đại diện của Bộ Giáo dục Đào tạo vừa tuyên bố rút lại ý định cấm các trường tư đào tạo chuyên ngành luật và báo chí.

RFA photo

Bản tin "Hải quân Trung Quốc tập trận trên biển Đông” trên báo điện tử của đảng CSVN hôm 4-9-2009.

Đây chỉ là một trong rất nhiều vụ dự định cấm rồi thôi, thậm chí đã ra lệnh  cấm rồi bỏ, vì những dự định hoặc lệnh cấm ấy vi hiến, trái luật hoặc bất cận nhân tình.

Tại sao tình trạng này trở thành phổ biến, mời qúy vị nghe Trân Văn tổng hợp và tường trình...

Lại chuyện không phải tại... tôi  

Hôm 23 tháng 2, Bộ Giáo dục Đào tạo của Việt Nam công bố dự thảo "Quy định về điều kiện, hồ sơ mở ngành đào tạo trình độ cao đẳng, đại học, thạc sĩ và tiến sĩ” để lấy ý kiến công chúng.

Trong dự thảo này có dự định cấm các trường tư tổ chức đào tạo các ngành: sư phạm, báo chí, luật và dự định ấy đã bị lên án dữ dội.

Dự định cấm hệ thống trường tư đào tạo về luật và báo chí mà công chúng thấy trong dự thảo đã được công bố chỉ là... lỗi kỹ thuật khi soạn thảo văn bản!

Trước hết là từ đại diện các trường tư. Ông Trần Hồng Quân, một người từng là Bộ trưởng Giáo dục Đào tạo, nay đang đảm nhiệm vai trò Chủ tịch của Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng ngoài công lập, gọi dự định vừa kể là sự phân biệt đối xử giữa công với tư, sai cả về lý lẫn tình. Kế đến là dư luận từ phía công chúng, nhiều người nhận định, dự định cấm trường tư đào tạo các ngành: luật, báo chí là bằng chứng về sự yếu kém trong cả nhận thức lẫn năng lực quản lý của Bộ Giáo dục Đào tạo.

Bà Trần Thị Hà, Vụ trưởng Vụ Giáo dục của Bộ Giáo dục – Đào tạo. Photo courtesy Vietbao-online

Có thể vì vậy mà ba ngày sau, cả ông Phạm Vũ Luận, Thứ trưởng thường trực và bà Trần Thị Hà, Vụ trưởng Vụ Giáo dục của Bộ Giáo dục – Đào tạo cùng phân bua rằng,  Bộ Giáo dục – Đào tạo không có chủ trương cấm hệ thống trường tư tổ chức dạy về luật và báo chí. Dự định cấm hệ thống trường tư đào tạo về luật và báo chí mà công chúng thấy trong dự thảo đã được công bố chỉ là... lỗi kỹ thuật khi soạn thảo văn bản!

Trả lời báo điện tử VietNamNet, bà Trần Thị Hà gọi dự thảo đã được giới thiệu với công chúng là "sơ suất” của bộ phận soạn thảo. Theo bà, bộ phận này đã đưa lầm "bản nháp” và vì vậy, đã để sót ý, không cho hệ thống trường tư tổ chức dạy về luật và báo chí.

Bên cạnh chuyện cử người phân bua, Bộ Giáo dục Đào tạo rút lại dự thảo đã công bố để giới thiệu một dự thảo mới. Trong dự thảo mới, nếu trường tư hội đủ điều kiện đã được quy định thì vẫn có quyền đào tạo các ngành: sư phạm, luật và báo chí như các trường trong hệ thống công lập.

Trả lời báo điện tử VietNamNet, bà Trần Thị Hà gọi dự thảo đã được giới thiệu với công chúng là "sơ suất” của bộ phận soạn thảo. Theo bà, bộ phận này đã đưa lầm "bản nháp” và vì vậy, đã để sót ý, không cho hệ thống trường tư tổ chức dạy về luật và báo chí.

Chỉ là... lỗi đánh máy

Tại Việt Nam, chuyện hệ thống công quyền có sai sót không phải là hiếm. Điểm đáng chú ý là không giống như các quốc gia khác, nếu phải tự biện, rất ít viên chức có trách nhiệm liên đới với sai sót, nhận lỗi về mình.

Gần đây, khi phải tự biện, phần lớn các viên chức có liên đới về trách nhiệm thường cho rằng, sai sót, thậm chí hành vi vi phạm pháp luật là do lỗi đánh máy hoặc "sơ xuất” của nhân viên hành chính.

Ngoài sai sót mới nhất, liên quan đến một dự thảo của Bộ Giáo dục Đào tạo, mà ông Phạm Vũ Luận, Thứ trưởng thường trực và bà Trần Thị Hà, Vụ trưởng Vụ Giáo dục của bộ này, vừa đồng thanh cho rằng, chỉ vì dùng lầm... "bản nháp”, trong nửa năm qua, còn có hàng loạt sai sót  cùng... nguyên nhân.

Chẳng hạn, hồi cuối tháng giêng vừa qua, tại phiên xử phúc thẩm vụ án "mua dâm người chưa thành niên” ở tỉnh Hà Giang, có dấu hiệu dính líu đến ông Nguyễn Trường

Ông Trần Hồng Quân, Chủ tịch của Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng ngoài công lập. Photo courtesy maivoo.com

Tại Việt Nam, chuyện hệ thống công quyền có sai sót không phải là hiếm. Điểm đáng chú ý là không giống như các quốc gia khác, nếu phải tự biện, rất ít viên chức có trách nhiệm liên đới với sai sót, nhận lỗi về mình.    

Trước nữa, hồi tháng 10 năm ngoái, sau khi bị chỉ trích về việc đã trao ba giấy chứng nhận "Sản phẩm an toàn vì sức khoẻ cộng đồng năm 2009”, của Bộ Khoa học Công nghệ Môi trường, cho Vedan – một doanh nghiệp từng xả nước thải hủy diệt sông Thị Vải, Ban Tổ chức cũng giải thích rằng, nguyên nhân là do nhân viên "sơ xuất” trong qúa trình xử lý hồ sơ, nhầm lẫn giữa danh sách đề cử với danh sách được duyệt.

Chưa kể, chuyện tháng 9 năm ngoái, ông Đào Duy Quát, Tổng Biên tập báo điện tử Đảng CSVN, sử dụng "lỗi đánh máy”, để phân trần về việc tại sao cơ quan ngôn luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng CSVN, lại đưa một tin có tính chất minh định hai quần đảo Hoàng Sa và  Trường Sa là của... Trung Quốc !

Vì sao "lỗi đánh máy”, hoặc "sơ xuất” về văn bản lại liên tục trở thành nguyên nhân chính của nhiều vụ tai tiếng, ảnh hưởng đến uy tín của hệ thống công quyền?

Tháng 9 năm ngoái, ông Đào Duy Quát, Tổng Biên tập báo điện tử Đảng CSVN, sử dụng "lỗi đánh máy”, để phân trần về việc tại sao cơ quan ngôn luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng CSVN, lại đưa một tin có tính chất minh định hai quần đảo Hoàng Sa và  Trường Sa là của... Trung Quốc !

Giải Vàng Thương Hiệu An Toàn Vệ Sinh Thực Phẩm , được trao cho công ty Thanh An Việt Đài dù cho Cty không đạt tiêu chuẩn an tòan...

Khi tôi còn làm việc thì quy trình hành chính được thực hiện khá là nghiêm túc và chặt chẽ. Cấp nào xét duyệt, cấp nào phải ký nháy vào đấy rồi sau đó mới được ban hành.

Khi mà còn Ban Nghiên cứu của Thủ tướng thì các văn bản được Ban Nghiên cứu xem xét lại, rồi có ý kiến và Thủ tướng tiếp thu, cho chỉnh sửa.

Những việc như ông nêu thì là việc ở cấp bộ, Tôi nghĩ rằng kỷ luật hành chính và trách nhiệm cá nhân phải được đề cao. Theo tôi, Thủ tướng phải có thái độ và có ý kiến về các sai sót đó.

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tuyên bố rút lại qui định cấm trường tư đào tạo các chuyên ngành sư phạm, luật và báo chí do phản ứng của dư luận và hàng loạt sai sót mà hệ thống công quyền tại Việt Nam đã phạm phải.

Photo courtesy of TTXVN

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với lãnh đạo Bộ GD&ĐT

Điểm đáng chú ý là dù những sai sót ấy hết sức nghiêm trọng, khiến uy tín của hệ thống công quyền, cũng như niềm tin của công chúng đối với hệ thống này cùng sụt giảm, song người ta chưa thấy có bất kỳ ai phải chịu trách nhiệm.  

Tại sao càng ngày càng nhiều vụ tai tiếng mà nguyên nhân được giải thích chỉ là vì "lỗi đánh máy” hay do những "sơ xuất” mang tính kỹ thuật?

Lỗi hệ thống

Cho đến nay, chưa có thống kê nào về những văn bản pháp qui hoặc các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, vừa vi phạm luật pháp hiện hành, vừa vô lý, bất khả thi, cuối cùng phải hủy bỏ hoặc thu hồi, gây thiệt hại nghiêm trọng cho uy tín của hệ thống công quyền, cũng như niềm tin của công chúng đối với hệ thống này.

Những văn bản pháp qui, hoặc các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật kiểu như vừa kể tuy nhiều, song điều khiến công chúng bận tâm hơn cả là vì sao không có ai phải chịu trách nhiệm? Vì sao toàn bộ hệ thống công quyền, mặc nhiên chấp nhận nguyên nhân dẫn tới sai sót là do "lỗi đánh máy”, dùng nhầm danh sách, lấy lộn "bản nháp”?..

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh. Photo courtesy of vietnam.net

Và ở đó có khá nhiều những vấn đề về nội dung, về cách xử lý mà dư luận hết sức quan tâm và lấy làm phiền lòng. Tôi nghĩ rằng đây là một trong những nội dung mà công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam cần phải lưu ý một cách thích đáng và làm tốt hơn để nâng cao niềm tin của người dân đối với bộ máy của nhà nước.    

Vậy công cuộc cải cách hành chính tại Việt Nam đang diễn tiến thế nào? Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho biết: Cho đến nay, cải cách hành chính chủ yếu là về những vấn đề kỹ thuật văn bản, về thủ tục, về một cửa.

Theo tôi, vấn đề hành chính ở Việt Nam liên quan nhiều đến vấn đề phân công, phân trách nhiệm, quy trách nhiệm và mô hình trách nhiệm như thế nào (?), quốc hội giám sát như thế nào, thực thi quyền lực của quốc hội ra làm sao (?), những quyền ở trong hiến pháp được thực thi như thế nào trong thực tế (?).

Đâu có phải là lỗi như người ta nói. Không phải đâu! Làm gì có chuyện ấy! Những thủ đoạn đó thì ở đây người ta rành lắm nhưng phân tích để làm gì, mình sẽ được cái gì?

Một chuyên viên quản trị hành chánh

Những vấn đề đó rất hy vọng là sắp tới đây, nhất là trong Đại hội Đảng sẽ được lảm rõ hơn và sẽ có những buớc cải cách có hiệu quả hơn.

Vì sao công cuộc cải cách hành chính tại Việt Nam đã khởi động cách nay hàng thập niên, đã ngốn hàng ngàn tỷ đồng nhưng đến lúc này, Việt Nam vẫn phải đối diện với những vấn nạn hành chính vốn chẳng mới chút nào như thế? Một số người khẳng định, đó là hậu quả tất nhiên do cả hệ thống bị lỗi, có người gọi tắt là "lỗi hệ thống”.  

"Lỗi hệ thống” là gì? Nhận diện ra sao? Khi được đề nghị mô tả, phân tích và nêu giải pháp sửa "lỗi hệ thống”, nhân sự kiện Bộ Giáo dục&Đào tạo rút lại dự thảo đã công bố vì dùng nhầm "bản nháp”, một chuyên viên cao cấp về quản trị hành chính, yêu cầu không nêu tên, khuyên: Đâu có phải là lỗi như người ta nói. Không phải đâu! Làm gì có chuyện ấy! Những thủ đoạn đó thì ở đây người ta rành lắm nhưng phân tích để làm gì, mình sẽ được cái gì?

Nếu mình phân tích như vậy để người ta chấp nhận là… à, cái kiểu làm như vậy là không được thì cuối cùng chúng ta sẽ được cái gì?

Chúng ta đâu có được cái gì! Nếu mà chúng ta thắng họ keo này thì về sau, có gì đó sai, đã đưa ra công cộng, công chúng rồi thì họ không sửa được. Mình hãy để đường cho họ sửa bởi vì mình biết rằng thực chất, cái đó không hề là sai sót. Cái đấy là đường thoát cho họ. Nếu công luận phản ứng mạnh quá thì họ có đường đó để thoát. Tại sao mình lại chặn đường đấy?   

Khó sửa      

Đại biểu Quốc hội Lê Văn Cuông. Photo courtesy of TTXVN

Khi giải trình, ông Nguyễn Tấn Dũng hỏi lại: Việc chủ tịch nhiều lần không chấp hành ý kiến của Thủ tướng Chính phủ như đồng chí nói năm lần đó thì tôi cũng chưa biết trường hợp nào... Tôi cũng chưa rõ.

Ông Lê Văn Cuông phải cung cấp thêm thông tin: Chủ tịch mà Thủ tướng chỉ đạo năm lần nhưng không chấp hành là chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang và có liên quan đến sự việc của Công ty Sông Lô

Cuối cùng, thay vì trả lời, ông Nguyễn Tấn Dũng tuyên bố: Tôi cũng có nhớ là hồi đồng chí Phạm Văn Đồng còn sống, có lần cũng nói là có lẽ đồng chí làm Thủ tướng lâu nhất của đất nước này nhưng mà đồng chí cũng chưa xử lý kỷ luật đồng chí nào, kể từ chủ tịch xã phường trở lên. Tôi thì cũng... Tới nay thì tôi nhớ tôi cũng chưa... hơn ba năm nay thì tôi cũng chưa xử lý kỷ luật đồng chí nào. Chắc là phải học theo đồng chí Phạm Văn Đồng...  

Trong chuyến thăm Ấn Độ hồi cuối tháng 2 vừa qua, trả lời hãng thông tấn Express của Ấn Độ về việc, đã đến lúc Việt Nam có hệ thống đa đảng hoặc có các đảng khác ngoài Đảng CSVN chưa, ông Nguyễn Phú Trọng, cho biết: Không phải là nhiều đảng thì nhiều dân chủ hơn, hai đảng thì có ít dân chủ hơn mà một đảng thì có ít dân chủ nữa. Vấn đề thì đang có nhiều ý kiến tranh luận. Thực tiễn các bạn thấy là đất nước chúng tôi về chính trị xã hội ổn định, nhân dân được làm chủ thực tế.

Việc chủ tịch nhiều lần không chấp hành ý kiến của Thủ tướng Chính phủ như đồng chí nói năm lần đó thì tôi cũng chưa biết trường hợp nào... Tôi cũng chưa rõ.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng

Quốc hội hoạt động ngày càng dân chủ. Các đoàn thể cũng có tiếng nói và đang làm nhiệm vụ phản biện và giám sát xã hội, đất nước vẫn đang phát triển, đang đi lên. Từ thực tế thì thấy là trong hoàn cảnh cụ thể của đất nước chúng tôi thì thực hiện một đảng vẫn là hiệu quả nhất. Chúng tôi nói là ở Việt Nam chưa thấy sự cần thiết khách quan cần phải có chế độ đa đảng.

Có một số người đồng tình với tuyên bố đó của ông Nguyễn Phú Trọng. Vừa qua, khi trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do, ông Nguyễn Trường Tô, chủ tịch tỉnh Hà Giang, một trong những nhân vật nổi tiếng do năm lần không chấp hành chỉ đạo của ông Nguyễn Tấn Dũng, song Thủ tướng Việt Nam vẫn tuyên bố không muốn kỷ luật, đồng thời còn đang liên quan đến một vụ tai tiếng vì "mua dâm người chưa thành niên”, nhận định về dư luận:

Có lẽ theo tôi nghĩ là trước đại hội thôi nếu mà chuẩn bị sắp xếp đại hội xong thì mọi việc có khi nó lại, lại trở lại bình thường. Trả lại tên cho…(cười). Nói thế chắc anh hiểu…

Không phải một mà có rất nhiều người hiểu điều ông Nguyễn Trường Tô không nói.