Công trình xây dựng nhà máy sản xuất alumin từ quặng bauxite thứ hai của Việt Nam vừa chính thức khởi công sáng Chủ nhật 28/02 tại Nhân Cơ, tỉnh Đăk Nông.

Lãnh đạo Công ty cổ phần alumin Nhân Cơ cho hay công trình xây dựng này lúc cao điểm sẽ có 600-700 lao động nước ngoài, chủ yếu là Trung Quốc.

Dự án sản xuất alumin Nhân Cơ, do Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) làm chủ đầu tư, sẽ gồm hai nhà máy được xây dựng trên diện tích 850ha, chưa bao gồm phần khai thác mỏ.

Đó là nhà máy tuyển quặng bauxite, công suất giai đoạn một là 1,65 triệu tấn quặng tinh khô/năm; và nhà máy sản xuất alumin, công suất 650.000 tấn/năm.

Tổng vốn đầu tư hai nhà máy xấp xỉ 12.000 tỷ đồng.

Riêng nhà máy sản xuất alumin có tổng vốn đầu tư gần 9.000 tỷ đồng, do nhà thầu CHALIECO (Trung Quốc) xây dựng và cung cấp thiết bị, dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng 10/2012.

Việc lao động nước ngoài, nhất là lao động phổ thông Trung Quốc, có mặt với số lượng lớn trong các công trình trọng điểm ở Việt Nam, lâu nay đã khiến dư luận bức xúc.

Trong dự án Nhân Cơ lần này, giới hữu trách khẳng định sẽ siết chặt quản lý người nước ngoài.

Báo Tuổi Trẻ trích lời ông Trần Phương, phó chủ tịch UBND tỉnh Đăk Nông, cho biết "tỉnh đã có nhiều kinh nghiệm quản lý người nước ngoài bởi phần lớn các dự án thủy điện đã và đang thực hiện trên địa bàn đều mua thiết bị từ Trung Quốc và do các chuyên gia đến từ nước này hướng dẫn lắp đặt, vận hành".

Ông Bùi Quang Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần alumin Nhân Cơ, thì nói với Đài Tiếng nói Việt Nam: "Dự án alumin Nhân Cơ là dự án 100% vốn của Việt Nam, và không liên danh liên kết với bất cứ nước nào."

"Sau hai năm xây dựng, toàn bộ người nước ngoài sẽ về nước, dự án sẽ hoàn toàn do người Việt Nam đảm nhận, quản lý."

Ông Tiến khẳng định công ty đã có nhiều "quy chế chặt chẽ" đối với người nước ngoài tới đây làm việc.

Dự án tranh cãi

Đây là công trình khai thác bauxite và sản xuất alumin thứ hai trong nước, sau dự án Tân Rai, Lâm Đồng. Dự án Tân Rai cũng do TKV là chủ đầu tư.

Tại dự án Nhân Cơ, hiện TKV chỉ cung cấp được 20%-30% tổng vốn cần có, số còn lại là vốn vay trong và ngoài nước.

Bộ Công thương Việt Nam khẳng định cả hai dự án Nhân Cơ và Tân Rai đều mang tính "thí điểm".

Giai đoạn 2011-2015 việc khai thác và sản xuất bauxite mới đi vào chiều sâu, với ba dự án alumina tại Đăk Nông. Các dự án này có tên Đăk Nông 2 – 3 – 4, công suất dự kiến 4,5 cho đến 6 triệu tấn alumina mỗi năm.

Theo đánh giá của Bộ Công thương, trữ lượng bauxite của Việt Nam khoảng 5,4 tỷ tấn.

Các nhà quản lý dự án Nhân Cơ hy vọng nhà máy này khi hoạt động sẽ thu về khoảng 211 triệu đôla/năm, tạo việc làm trực tiếp cho 1.350 người và gián tiếp cho trên 12.000 lao động khác.

Chủ đề khai thác bauxite tại Tây Nguyên đã làm dấy lên nhiều cuộc tranh luận gay gắt tại Việt Nam.

Một số cựu tướng lãnh quân đội, trong đó có Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, đã viết thư yêu cầu ngừng dự án.

Một trong các quan ngại là vùng Tây Nguyên, khu vực được cho la có vị trí xung yếu, sẽ mất an ninh khi có quá nhiều công nhân nước ngoài.