Những ngòi bút can đảm

Trong tổng số 48 người từ 24 quốc gia trên thế giới được trao giải Hellman- Hammett của Human Rights Watch năm 2011 có 8 người Việt Nam.

Đó là các nhân vật được nhiều người biết đến về các họat động đòi hỏi tự do, nhân quyền trong nước: tiến sỹ luật Cù Huy Hà Vũ, người đấu tranh cho dân oan bà Hồ thị Bích Khương, luật sư Lê Trần Luật, cựu tù nhân Nguyễn Bắc Truyển, nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa, luật gia Phan Thanh Hải, blooger Tạ Phong Tần, và cựu đảng viên Vi Đức Hồi.

Trong số tám người vừa nói hiện chỉ có hai người đang ở bên ngòai nhà tù mà thôi; sáu người còn lại hoặc đang phải thụ án tù hay đang bị bắt giam mà chưa được xét xử.

Cụ thể tiến sỹ luật Cù Huy Hà Vũ, nhà văn Nguyễn Xuân Nghĩa, ông Vi Đức Hồi đang thụ án tù về tội tuyên truyền chống nhà nước CHXHCNVN. Bà Hồ thị Bích Khương bị bắt lại hồi ngày 15 tháng giêng năm nay ỡ Nghệ An mà không có lý do cụ thể nào, hiện đang bị giam giữ.

Luật gia Phan Thanh Hải bị bắt hồi ngày 18 tháng 10 năm ngóai với cáo buộc tiến hành tuyên truyền chống nhà nước. Blogger Tạ Phong Tần bị bắt đi hồi ngày 5 tháng 9 vừa qua.

Nhân dịp công bố giải thưởng năm nay tại cuộc họp báo tổ chức ở Câu Lạc bộ báo chí Thái Lan tại thủ đô Bangkok, ông Phil Robertson, phó giám đốc phụ trách khu vực Châu Á của Human Rights Watch, cho biết việc chọn những người được trao giải do một ủy ban độc lập xét duyệt căn cứ vào hồ sơ nộp cho các ứng viên.

Một trong tám người Việt Nam nhận được giải Hellman- Hammett năm nay, ông Nguyễn Bắc Truyễn cựu tù nhân chính trị được trả tự do hồi tháng năm năm ngóai và nay đang trong giai

đọan quản chế thử thách, cho biết cảm tưởng khi được trao giải Hellman- Hammett năm nay: "Đây là một vinh dự cho bản thân tôi cũng như cho tất cả nhữ ng tù nhân lương tâm".

Vì những người được trao giải Hellman- Hammett là những người dám công khai lên tiếng chỉ trích nhà cầm quyền về những chính sách đàn áp, bắt bớ, giam tù những tiếng nói vì tự do, dân chủ, nhân quyền trong nứơc nên khả năng khi nhận giải họ có thể bị thêm khó khăn từ phía chính quyền.

Đây là lý do vì sao không thể có một đại diện nào trong số tám người Việt Nam được trao giải năm nay có mặt tại cuộc họp báo vinh danh và trao giải cho những người được chọn ở khu vực Đông Nam Á. Ông Phil Robertson nói về điều đó.

Đây là một vinh dự cho bản thân tôi cũng như cho tất cả những tù nhân lương tâm.

Ô. Nguyễn Bắc Truyễn

Quyền bày tỏ ý kiến

Trong khi đó thì bàn thân ông Nguyễn Bắc Truyển, một trong tám người được trao giải năm nay bày tỏ ý kiến về quan ngại vừa nói của Human Rights Watch:

"Đối với nhà nước cộng sản Việt Nam hay cơ quan an ninh việc họ tiếp xúc với tôi là chuyện bình thường rồi. Tôi nghĩ không có gì khó khăn thêm cho tôi. Việc đi tù mà mình vượt qua được rồi thì không có gì làm cho mình sợ hãi hơn nữa."

Ông Nguyễn Bắc Truyển cũng nói đến tác động của giải thưởng Hellman/Hammett trao cho một số người cầm bút trong nước như ông:

"Có hai vấn đề: khi trong nước có nhiều người được giải tôi có nổi buồn vì điều đó chứng tỏ sự vi phạm nhân quyền của nhà nước cộng sản Việt Nam đang diễn ra hết sức trầm trọng, nên Human Rights Watch phải quan tâm đặc biệt với Việt Nam.

Điều vui là không phải ai cũng có nhận thức đúng đắn về những người như chúng tôi; nhất là những người đang làm vịệc cho Nhà nước Việt Nam đều nhìn chúng tôi như ‘chống đối’ họ; trong khi đó những việc chúng tôi làm đều phù hợp luật pháp nhà nước cộng sản Việt Nam, cũng như các tuyên ngôn nhân quyền quốc tế và công ước về các quyền dân sự và chính trị."

Thông cáo báo chí của Human Rights Watch nêu rõ tám người cầm bút Việt Nam được trao giải Hellman/Hammett năm nay tất cả đều chứng kiến những bài viết và họat động của họ bị chính quyền đàn áp với nổ lực hạn chế quyền tự do ngôn luận, kiểm sóat truyền thông độc lập và giới hạn việc tiếp cận mở và sử dụng Internet.

Nhà nước Việt Nam nhìn chúng tôi như ‘chống đối’ họ; trong khi đó những việc chúng tôi làm đều phù hợp luật pháp nhà nước cộng sản Việt Nam, cũng như các tuyên ngôn nhân quyền quốc tế.

Ô. Nguyễn Bắc Truyễn

Xin nhắc lại, giải thưởng Hellman/Hammett của Human Rights Watch là giải thưởng hằng năm dành cho những người cầm bút trở nên mục tiêu của tình trạng bắt bớ chính trị hoặc vi phạm nhân quyền.

Tên gọi của giải thưởng được đặt theo danh tính của kịch tác gia Hoa Kỳ Lillian Hellman và người bạn đồng hành trong đời của bà là tiểu thuyết gia Dashiell Hammett. Cả hai đều bị các ủy ban quốc hội Hoa Kỳ chất vấn về chính kiến trong các cuộc điều tra chống cộng hồi thập niên 50 thế kỷ trước.

Vào năm 1989, theo ước nguyện Helman, Human Rights Watch lập giải thưởng nhằm giúp cho những nhà văn trở nên đối tượng bách hại của nhà cầm quyền vì bày tỏ những quan điểm trái với đường lối của nhà nước, phê phán các quan chức chính phủ và những hành xử của họ, hoặc viết về những chủ đề mà chính quyền không muốn đụng đến.

Trong hơn 22 năm qua, hơn 700 người cầm bút của 92 quốc gia trên thế giới đã được trao giải thưởng Hellman/Hammett.