Theo nhiều nhà phân tích, các động
thái của Trung Quốc trong việc dựng lên bộ máy chính quyền ở vùng Biển
Đông đã được tiến hành một cách cấp tốc, tựa như Bắc Kinh muốn nhanh
chóng bày ra một tình trạng đã rồi để buộc quốc tế và tất cả các nước
tranh chấp chủ quyền với họ phải chấp nhận.
Đơn vị hành chánh Tam Sa – bao trùm ba
quần đảo : Hoàng Sa (Trung Quốc gọi là Tây Sa), Trường Sa (Trung Quốc
gọi là Nam Sa), và Trung Sa (bãi Macclesfield và bãi cạn Scarborough) –
đã có từ lâu. Thế nhưng, vào hạ tuần tháng Sáu 2012, Trung Quốc đã quyết
định nâng cấp đơn vị này lên hàng thành phố, trực thuộc tỉnh Hải Nam,
với trụ sở đặt ngay trên đảo Phú Lâm (Trung Quốc gọi là Vĩnh Hưng) ở
quần đảo Hoàng Sa mà họ đã chiếm của Việt Nam từ năm 1974.
Ý nghĩa của quyết định này được cho là
rất quan trọng vì như thế hàng trăm hòn đảo, bãi đá, bãi san hô lớn
nhỏ, cùng với hơn 80% diện tích của Biển Đông được thu về một mối, đặt
dưới quyền điều hành của một « thành phố » duy nhất. Và ngay sau ngày
quyết định nâng cấp được loan báo, Bắc Kinh đã dồn dập ban hành các biện
pháp nhằm trang bị cho đơn vị này một chính quyền cụ thể và một đội
quân thực thụ để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
Một cuộc bầu cử hội đồng thành phố đã
mau chóng được tiến hành, chọn ra 45 người đại diện cho 1.100 cư dân rải
rác trên toàn khu vực, và đặc biệt là quyết định của Quân ủy Trung
ương, cấp lãnh đạo quân sự cao nhất tại Trung Quốc cho nguyên một đơn vị
quân đội đồn trú trong vùng, mà căn cứ có rất nhiều khả năng được đặt
trên quần đảo Hoàng Sa do vị trí địa dư gần lục địa nhất, và không phải
là bãi ngầm.
Truyền thông Trung Quốc không tiết lộ
quy mô của đơn vị đồn trú tại Tam Sa, tuy vậy, theo tuần báo Time tại
Mỹ, một căn cứ tiền phương tại vùng Biển Đông có thể dễ dàng lên đến
10.000 quân. Đơn vị đồn trú tại Hồng Kông chẳng hạn có quân số là 6.000
người.
Theo báo Time, truyền thông Nhà nước
Trung Quốc đã cho biết là đơn vị đồn trú tại vùng Biển Đông sẽ được
trang bị giống như một sư đoàn chuẩn, tức là có cả lực lượng bộ binh,
phương tiện cơ giới, pháo binh, xe bọc thép, cùng với lực lượng đổ bộ
được phi cơ và trực thăng hỗ trợ.
Philippines, và nhất là Việt Nam, đã
lên tiếng phản đối quyết định thành lập thành phố Tam Sa, xem đấy là
hành động vi phạm trắng trợn chủ quyền của mình.
Riêng đối với Việt Nam, sự kiện Bắc
Kinh chọn Hoàng Sa làm nơi đặt trụ sở cơ quan hành chánh và căn cứ của
đơn vị quân sự đồn trú tại Biển Đông cho thấy rõ quyết tâm của Trung
Quốc muốn hành xử quyền quản lý trên một vùng lãnh thổ đã bị họ chiếm
bằng võ lực.
Điều đáng nói là Bắc Kinh đã nỗ lực
tuyên truyền rộng rãi cho sự kiện này trong dân chúng. Tờ Minh Báo tại
Hồng Kông hôm nay đã tiết lộ rằng giới lãnh đạo ngành tuyên truyền của
Trung Quốc đã ra lệnh cho báo chí dựa theo Tân Hoa Xã để đưa tin rộng
rãi về việc thành lập thành phố Tam Sa, với hàng loạt phóng sự của các
nhà báo đến tận nơi để đưa tin.
Điều này sẽ lại càng in đậm trong tâm
trí người dân Trung Quốc niềm tin là toàn bộ vùng Biển Đông thuộc về chủ
quyền của Trung Quốc, đẩy lùi khả năng Bắc Kinh nhượng bộ trên vấn đề
tranh chấp biển đảo với nước khác, đặc biệt là với quần đảo Hoàng Sa.