Nếu không có biến cố bất thường nào thì trong tháng 9 này thượng viện Mỹ sẽ thảo luận và biểu quyết văn bản có sửa đổi của dự luật HR 3096, được gọi là Dự Luật Nhân Quyền 2007 cho Việt Nam, đã được hạ viện Mỹ thông qua với một đa số áp đảo. Có nhiều triển vọng dự luật sẽ được biểu quyết thông qua và đem áp dụng.

Một cách tóm lược, dự luật một mặt bày tỏ quan tâm của Hoa Kỳ đến tình trạng nhân quyền tại Việt Nam, đặc biệt là những biện pháp đàn áp và sách nhiễu đối với các tôn giáo và những người dân chủ, và mặt khác yểm trợ mọi cố gắng cải thiện các quyền căn bản của con người. Dự luật cũng dự trù một ngân khoản ba triệu USD cho công tác yểm trợ này.

Đây là một sự kiện quan trọng trong quan hệ Mỹ - Việt cần được nhận định đúng đắn.

Trước hết dự luật này không phản ánh một thái độ thù địch đối với Hà Nội. Văn bản của hạ viện sẽ được sửa đổi để tránh mọi hiểu lầm là dự luật nhắm mục đích chế tài. Hoa Kỳ đang chủ trương tăng cường hợp tác với Việt Nam về nhiều mặt. Dự luật chỉ nhắm yểm trợ mọi cố gắng và sáng kiến trong chiều hướng thuận lợi cho dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam.

Chính quyền Việt Nam cũng sẽ rất sai lầm nếu coi dự luật như là một can thiệp của Mỹ vào nội tình Việt Nam. Nhân quyền đã được mọi quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc, kể cả Việt Nam, coi là một giá trị phổ cập của loài người. Một giá trị phổ cập không có biên giới, mọi quốc gia đều có quyền và bổn phận bảo vệ nó bất cứ lúc nào và nơi nào. Hơn nữa can thiệp để bảo vệ những giá trị phổ cập còn là một điều cần thiết cho hòa bình và ổn định trên thế giới và là một nghĩa vụ đối với các nước có khả năng. Một thí dụ cụ thể là ngay trong lúc này nước cộng hòa nhỏ bé Georgia đang rất cần sự can thiệp của các cường quốc dân chủ trước hành vi xâm lược của Nga. Chính Việt Nam cũng đang cần một quan tâm tích cực của các cường quốc, đặc biệt là Hoa Kỳ, trong cố gắng tìm kiếm một giải pháp thỏa đáng với Trung Quốc về những tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải.

Cũng phải vất bỏ một quan niệm đã quá lỗi thời coi biên giới quốc gia như có vai trò qui định một vùng an toàn cho các chính quyền trong đó họ có thể làm bất cứ gì với những người dân của họ. Một đất nước như thế không khác gì một nhà tù và sẽ không thể tồn tại trong một thế giới văn minh.