Bối cảnh

 Mục đích của luật chống rửa tiền và ngăn chặn tài trợ tài chính cho khủng bố AML/CTF Act (Anti Money Laundering/Counter Terrorism Financing Act 1966) nhằm khám phá và ngăn chặn việc rửa tiền và tài trợ cho bọn khủng bố trên thế giới. Rửa tiền được trá hình, che đậy dưới nhiều hình thức tội phạm khác nhau như buôn ma túy, trốn thuế và tham nhũng, và làm cho số tiền nầy trở nên chính đáng và hợp pháp. Rửa tiền và tài trợ cho khủng bố đều là tội phạm, tuy nhiên nếu số tiền bất chính đó lọt vào tay bọn khủng bố thì hậu quả sẽ càng nguy hiểm hơn.

 Thực ra việc kiểm soát đồng tiền bất chính đã có từ FTR Act (Financial Transaction Report Act 1988), nhưng vì lĩnh vực tài chành phát triển quá nhanh trong những năm qua, với kỹ thuật cải tiến và hoàn hảo hiện nay người ta có thể chuyển tiền trực tiếp qua Internet, các máy rút gởi tiền tự động mà không cần phải đến ngân hàng. Cho dù chuyển tiền qua Internet hay các máy tự động, các dữ kiện đó cũng lưu lại trong trung tâm lưu dữ kiện (Data bank) ngân hàng, và từ đó sẽ tự động chuyển qua hệ thống computer của Liên Hiệp Quốc. Đi vòng, tắc, ngang, dọc rồi cũng sẽ về lại một nơi.

 
Các hình thức rửa tiền tiêu biểu

 ·        Trả nợ với một số tiền lớn do chính chủ nợ hay từ người khác (Third parties)

·        Tiền chuyển từ ngoại quốc, có thể dưới hình thức trúng số hay của thừa kế

·        Xin gia tăng tín dụng bất thường và rút một số tiền lớn nhanh chóng

 Các chuyên viên bài trừ tội phạm quốc tế cho biết hệ thống luật pháp chống rửa tiền của Cộng Sản Việt Nam (CSVN) có rất nhiều sơ hở. Hầu như mọi việc giao dịch buôn bán đều dùng tiền mặt, vì thế Việt Nam có thể trở thành một miền đất rất  thích hợp để những kẻ bất chính rửa tiền mà chính phạm là bọn lãnh đạo đảng.

 Cố Vấn cho văn phòng Liên Hiệp Quốc về Ma Túy và Tội Phạm tại Việt Nam UNODOC (UN Office for Drugs and Crime) cho rằng những biện pháp chống rửa tiền lấy lệ sẽ không có hiệu quả ở Việt Nam. Ngỏ lời trong buổi hội thảo vừa qua tại Hà Nội, văn phòng Liên Hiệp Quốc Việt Nam cho rằng nếu việc rửa tiền không được kiểm soát nghiêm nhặt, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và việc đầu tư ngoại quốc vào Việt Nam.

 Nếu hệ thống chống rửa tiền không hữu hiệu sẽ khuyến khích đồng tiền bất hợp pháp đổ dồn về Việt Nam. Đồng tiền bất hơp pháp đó sẽ được chuyển đến các ngân hàng và công ty tín dụng, và sẽ nhanh chóng chuyển đi nơi khác. Chừng ấy Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia trung gian để chuyển tiền lậu đến các quốc gia trên thế giới. Trong nhiều trường hợp, những số tiền lớn chuyển đến và đi nhanh chóng, có thể làm cho cả hệ thống tiền tệ Việt Nam sụp đổ.

 Trung tâm chống rửa tiền của ngân hàng Nhà Nước Cộng Sản Việt Nam được thành lập vào tháng 3 năm 2007. Đến nay đã điều tra 20 trường hợp tình nghi rửa tiền, nhưng không tìm thấy bằng chứng hay dấu vết phạm tội trong các trường hợp nầy. Sắc Lệnh chống rửa tiền do nhà cầm quyền CSVN ký hôm tháng 6 năm 2005 buộc các ngân hàng phải báo cáo về trung tâm bất cứ vụ chuyển tiền mờ ám nào bằng tiền mặt, hoặc ngoại tệ và vàng trị giá trên 200 triệu đồng Việt Nam, và các trương mục tiết kiệm có trên 500 triệu đồng Việt Nam. Trung tâm chống rửa tiền ngân hàng Nhà Nước Việt Nam cũng cho biết là sẽ cố gắng thi hành nhiệm vụ hoàn hảo hơn trong tương lai với sự trợ giúp của Tổ chức Thương Mại Thế Giới WTO.

 Phê bình về các trường hợp chuyển tiền mờ ám mà trung tâm chống rửa tiền điều tra năm rồi, văn phòng Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam cho rằng con số 20 trường hợp đã được điều tra còn quá ít so với 6 triệu trường hợp tình nghi đã được báo cáo trong năm. Một son số quá lớn gây kinh ngạc cho giới ngân hàng và tài chính thế giới. Sở dĩ con số chuyển tiền quá giới hạn đến 6 triệu lần trong năm là vì Việt Nam là một xã hội với nền kinh tế tiền mặt, và vì hệ thống ngân hàng vẫn còn trong thời kỳ ấu trĩ và xa lạ với người dân. Việt Nam đã tích cực bài trừ các hoạt động rửa tiền và đã được các tổ chức quốc tế tài trợ về kỹ thuật và tài chính để gầy dựng một tổ chức chống rửa tiền với khả năng qui mô và hữu hiệu hơn.

 
Bằng cách nào LHQ có thể kiểm soát CSVN rửa tiền?

 Liên Hiệp Quốc tài trợ kỹ thuật và tài chánh cho CSVN không chỉ đơn giản là trao tiền mặt và hỗ trợ về kỹ thuật mà thôi. Nhưng các chuyên viên kỹ thuật IT (Information Technology) thiết lập hệ thống computer và phương trình nối vào hệ thống ngân hàng CSVN để có thể kiểm soát và ghi nhận tất cả các dữ kiện chuyển tiền đến và đi từ các ngân hàng. Từ đó nếu một lần chuyển tiền (Transaction) trên 200 triệu đồng Việt Nam hoặc một trương mục tiết kiệm có trên $500 triệu đồng Việt Nam như CSVN đã ký kết, sẽ tư động chuyển những dữ kiện (Data) đó sang hệ thống computer của Liên Hiệp Quốc. 

 
Việt Nam luôn chối tội là không hề liên quan đến các vụ rửa tiền, và đây là một số dẫn chứng về việc làm bất chính của họ:

·        7/06 Việt Nam Airlines chuyên chở 10.5 triệu Úc kim về Việt Nam.

·        9/10/06 Việt Nam Airlines chuyên chở  93 triệu Úc kim về Việt Nam.

·        4/4/08 Phi công Việt Nam Airlines chuyên chở 3.7 triệu Úc kim về Việt Nam.

·        21/7/08 Tòa án Hoa Kỳ xử một Văn phòng du lịch Houston, Taxas chuyển 500,000 Mỹ kim về Việt Nam

Chính quyền Việt Nam cho rằng họ rất quan tâm đến vấn đề rửa tiền như họ đã chấp nhận các quy định về việc bài trừ rửa tiền, đặc biệt là Điều Khoản 251  Luật Hình Sự 1999, Điều Khoản 19 Luật Tín Dụng 1997 của Tổ Chức Tín Dụng và Sắc Lệnh của nhà cầm quyền CSVN ban hành năm 2005. Tuy nhiên, các cơ quan hành pháp CSVN chưa được phép hợp tác, cho nên họ không thể làm việc hữu hiệu  trong việc chống rửa tiền. Việc nầy dễ hiểu là đảng CSVN điều hành tất cả cơ chế nhà nước thì cơ quan hành pháp là bọn tay sai Công An không thể bắt giữ thượng cấp của chúng khi phạm pháp.

Văn phòng Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam cho rằng rất khó có thể tìm thấy những bằng chứng rửa tiền vì người chuyển tiền dùng nhiều hình thức khác nhau. Trước nhất là cần tìm ra bất cứ dấu hiệu bất thường nào của người rửa tiền. Ví dụ, các viên chức chính quyền có trương mục với ngân hàng và tiền lương được trả đều đặn vào đó. Nếu thấy chuyển bất thường một số tiền lớn vào trương mục, đó có thể là tiền tham nhũng hoặc tiền kiếm được từ những việc làm bất chánh. Tuy nhiên đảng Cộng sản Việt Nam kiểm soát tất cả ngân hàng, công ty tín dụng và nếu đảng viên là tội phạm, dĩ nhiên họ sẽ được bao che.

Giới chức của văn phòng Liên Hiệp Quốc về ma tý và tội phạm đề nghị áp dụng rộng rãi các biện pháp chống rửa tiền theo tiêu chuẩn quốc tế. Liên Hiệp Quốc cũng nêu ra sự cần thiết phải đưa việc chống rửa tiền vào khuôn khổ để có thể chống tham nhũng và tội phạm. Như vậy mới có thể bảo vệ an toàn cho các ngân hàng quốc tế có chi nhánh tại Việt Nam và củng cố niềm tin của giới đầu tư vào đất nước nầy.

Việt Nam đã gia nhập Tổ Chức chống rửa tiền Á Châu Thái Bình Dương và đang tổ chức một hệ thống chống rửa tiền theo tiêu chuẩn quốc tế. Các chuyên viên chống rửa tiền cũng đề nghị nhà cầm quyền CSVN nên thay đổi cách thanh toán các dịch vụ buôn bán bằng cách dùng ngân phiếu hay điện tử thay vì tiền mặt .

 
Mai Vĩnh Thăng

Viết theo tin tức đài ABC Úc