Thiện Giao, phóng viên đài RFA

2008-09-24

Từ ngày 21-9, tại các khu vực tranh chấp, gồm địa điểm 42 Nhà Chung và 178 Nguyễn Lương Bằng, Hà Nội, đã có dấu hiệu của những hành vi bạo lực.

Phía nhà Dòng thì cho rằng các hành vi này mang tính côn đồ, được công an để cho thực hiện. Còn phía báo chí, mà cụ thể là tờ Hà Nội Mới, thì nói đó là nhân dân phản ứng lại sự bất hợp tác của phía Nhà Thờ.

Một luật sư Việt Nam nói rằng, bất kể người gây rối là ai, hành vi gây rối mang dấu hiệu phạm tội.

Sử dụng bạo lực

Trong hai ngày 21 và 22 tháng Chín, theo tin tức từ các website tin tức nước ngoài, và theo các linh mục, tu sĩ, giáo dân trả lời phỏng vấn của các cơ quan truyền thông nước ngoài, thì hàng chục, và có lúc lên đến hàng trăm người lạ mặt, mặc thường phục như thường dân đã kéo đến bao vây nhà thờ Thái Hà nơi có Tu Viện Dòng Chúa Cứu Thế và giáo xứ Thái Hà.

Tin tức cho biết, các thường dân này có những hành vi gây rối, thậm chí sử dụng bạo lực đối với cả giáo dân lẫn tu sĩ, linh mục, rồi sau đó tràn vào khu đất đang tranh chấp, đánh trọng thương một số cụ già đọc kinh, cầu nguyện.

Chúng tôi trông thấy khoảng 100 người. Họ đã đánh trọng thương mất mấy người của chúng tôi, bị thương mất mấy người của chúng tôi. Chúng tôi đang phải khâu vá cứu thương mấy nạn nhân này.

LM Nguyễn Văn Khải

Trong một số trường hợp hạn hữu, có tin kể rằng có những người hô to lời kêu gọi, đòi... “giết Tổng Giám Mục Kiệt và Linh Mục Phụng.”

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên đài chúng tôi vào ngày 22 tháng Chín, kể về diễn biến tại nhà dòng Thái Hà một ngày trước đó, linh mục Nguyễn Văn Khải, phát ngôn nhân của Giáo Xứ Thái Hà và Tu Viện Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội, nói với Việt Long.

Việt Long: Thưa, Linh Mục nói rằng những thanh niên có hành vi và cử chỉ côn đồ đó đi cùng với công an và viên chức đòi vào trong tu viện vào giờ này, tức khoảng 12 giờ khuya, ở Hà Nội, phải không ạ ?

LM Nguyễn Văn Khải: Dạ vâng. Bây giờ là 12 giờ đúng ạ. Bây giờ đây này, một nhóm người hô hào hò hét, tìm cách tấn công tu viện và đền thánh chúng tôi này. Họ đang ở bên ngoài nhà thờ chúng tôi và đang làm huyên náo toàn bộ khu vực. Chúng tôi kêu cảnh sát và cán bộ chính quyền đến đây.

Việt Long: Thưa, nhóm người dân sự đòi xông vào tu viện khoảng bao nhiêu người?

LM Nguyễn Văn Khải: Nguyên cái số mà chúng tôi đang trông thấy ở khu vực đây khoảng 100 người. Họ đã đánh trọng thương mất mấy người của chúng tôi, bị thương mất mấy người của chúng tôi. Chúng tôi đang phải khâu vá cứu thương mấy nạn nhân này.

Việt Long: Thưa, như thế là họ tấn công bằng vũ khí hay là bằng chân tay không ạ ?

LM Nguyễn Văn Khải: Họ ăn mặc rất nhố nhăng và họ cầm những thứ gì ở tay thì chúng tôi không biết. Chúng tôi không thể tiếp cận gần được. Chúng tôi đứng cách xa mấy chục mét đây. Họ đánh mấy người, mấy bà già chúng tôi bị thương rồi.

Dấu hiệu phạm tội

Tuy nhiên, ngược lại với những thông tin được phát đi từ các cơ quan truyền thông bên ngoài Việt Nam, truyền thông trong nước cho rằng không có hiện tượng côn đồ quậy phá, mà chỉ là “nhân dân yêu cầu các linh mục, giáo dân phải tháo lều bạt, chuyển các đồ thờ tự về nhà thờ.”

Bản tin của báo Hà Nội Mới ngày 24 tháng Chín, viết rằng vì phía nhà thờ không làm theo yêu cầu của nhân dân, nên “ngay lập tức, nhiều người dân xông vào giật đổ các lều bạt.”

Giết người là một tội có cấu thành về mặt hình thức, do đó việc hăm giết cũng đã đủ yếu tố cho thấy đó là dấu hiệu của tội giết người.

Một Luật sư Việt Nam

Một luật sư Việt Nam nhận định rằng, nếu những hành vi theo như mô tả của các tu sĩ, giáo dân Thái Hà là đúng, thì những hành vi ấy “có dấu hiệu phạm tội.”

“Những hành vi như theo mô tả của một số website, tường thuật của một số tu sĩ, giáo dân tại Thái Hà, căn cứ theo luật hình sự Việt Nam, những hành vi đó có dấu hiệu của các tội gây rối trật tự công cộng, làm nhục người khác, cố ý gây thương tích, thậm chí giết người.

Giết người là một tội có cấu thành về mặt hình thức, do đó việc hăm giết cũng đã đủ yếu tố cho thấy đó là dấu hiệu của tội giết người.”

Cũng theo lời kể của phía giáo dân và các tu sĩ, thì các hành vi quấy phá diễn ra ngay lúc có mặt của lực lượng cảnh sát, công an, và thậm chí hàng trăm cảnh sát cơ động.

Phía giáo dân nói rằng, lực lượng chống gây rối trật tự trị an chỉ đứng nhìn chứ không can thiệp.

Ngược lại, theo bản tin của tờ Hà Nội Mới, thì “chính quyền và các lực lượng chức năng đã kịp thời ngăn cản, thuyết phục nhân dân kiềm chế, tránh những hành vi quá khích.”

Được hỏi về trách nhiệm của công dân trong trường hợp ứng phó trước hoàn cảnh gây rối, phá hoại, thậm chí đe doạ giết người, một luật sư Việt Nam nói rằng hành động bắt người gây rối không chỉ là “quyền,” mà còn là “nghĩa vụ” của công dân:

“Điều 82 của Bộ Luật Tố tụng Hình sự Việt Nam quy định về việc bắt người “phạm tội quả tang,” nguyên văn như sau: “Đối với người đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt, cũng như người đang bị truy nã thì bất kỳ người nào cũng có quyền bắt và giải ngay đến cơ quan Công an, Viện kiểm sát hoặc Uỷ ban nhân dân nơi gần nhất. Các cơ quan này phải lập biên bản và giải ngay người bị bắt đến Cơ quan điều tra có thẩm quyền”.

Tuy nhiên, luật sư này cũng nói thêm, rằng “mặc dầu phòng vệ chính đáng thì không phải là tội phạm,” một số điều và khoản trong Bộ Luật Hình Sự cũng ghi rõ một số giới hạn của phòng vệ chính đáng.

Cụ thể, “người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự.”

Ngày 22 tháng Chín vừa qua, Chánh Xứ Giáo Xứ Thái Hà, linh mục Vũ Khởi Phụng, đã chính thức gởi đơn khiếu nại lên thành phố Hà Nội, than phiền rằng công an đã không phản ứng trước các hành vi la hét, gây rối và ném đá vào tu viện giáo xứ từ những người mà phía chính quyền nói là “nhân dân.”