Cùng với cuộc khủng hỏang kinh tế toàn cầu, giá lương thực và xăng dầu tăng cao đang đe dọa các thành quả giảm nghèo đói đạt được lâu nay tại nhiều nơi trên thế giới.

 Báo cáo mới đây của Ngân Hàng Thế Giới (WB) cho biết thành quả xóa bỏ nghèo đói mà các nước đã đạt được trong giai đọan 1990-2005, đưa con số 1 tỉ 800 triệu người cùng cực đói khổ xuống còn 1 tỉ 400 triệu, đang bị đe dọa.

Giá lương thực và nhiên liệu đã đẩy thêm 100 triệu người xuống mức nghèo đói năm nay, đặc biệt trong khu vực Nam Á và khu vực Sahara ở Phi Châu, và hiện có đến khỏang 1/4 trẻ em các nước đang phát triển bị thiếu dinh dưỡng.

 Là một trong các nước tham gia chương trình xóa giảm nghèo đói, thuộc1 trong 8 Mục tiêu Thiên niên Kỷ LHQ, Việt Nam đã đạt những thành quả nào trong vòng một năm nay?  Thông tin cho thấy cũng như tình hình chung của thế giới, chương trình chống đói nghèo ở Việt Nam trong năm qua không đạt kết quả dự liệu.

Tỉ lệ tái nghèo gia tăng

Hôm 16 Tháng Mười, trong kỳ họp thứ 4 Quốc Hội khóa XII, Thủ Tướng Việt Nam cho biết tỉ lệ tái nghèo của cả nước hiện đang tăng, và chỉ tiêu giảm nghèo đạt được năm nay thấp hơn kế họach. 

Trao đổi cho thấy nỗi khó khăn của nhiều gia đình ở thành thị có thu nhập từ đủ ăn đến thiếu thốn trong thời gian gần đây: 

-  Giờ cuộc sống khó khăn lắm, cái gì cũng lên, thức ăn cũng vậy, cũng mắc lắm, mà đồng lương nếu mà tính ra làm nhà nước - chồng làm vợ làm mà nuôi hai đưa con cũng chả đủ sống nữa.

Thu nhập một tháng khoảng 2 triệu, nhiều khi chẳng hạn như con bệnh đau thì tốn ba cái tiền thuốc hoặc là như ở tổ nó thu những cái tiền giúp đỡ mấy người già neo đơn, hoặc là tiền quốc phòng, tiền dân phòng này nọ thì càng gây khó khăn.

Nếu mà gói ghém lắm thì còn đỡ nhưng mà qua cái tiền học, tiền nó phát sinh như tiền bệnh tiền đau tiền thuốc, tiêng này tiền kia, nhiều khi cũng đói, không đủ ăn. Kiếm tiền ít quá thì con tôi bị thất học vì tiền đâu mà đóng!

Trưởng Phòng Giảm Nghèo và Phát Triển Xã Hội của Chương Trình Phát Triển LQH, ông Nguyễn Tiên Phong, qua cuộc trao đổi với báo chí trong nước nhân Ngày Quốc Tế Xóa Đói Giảm Nghèo LHQ và Ngày Vì Người Nghèo Việt Nam, nhận định rằng tỷ lệ lạm phát, giá luơng thực thực phẩm, vật tư nông nghiệp đều tăng cao đã khiến một phần không ít dân chúng các vùng nông thôn lâm vào cảnh nghèo đói. 

Hiện trạng này được một phụ nữ quê quán Bắc Ninh, một vùng ngọai vi Hà Nội, xác nhận:

-  Nói chung, một phần nghèo khổ, hai phần người ta cũng khá giả, cũng làm ăn có tiền. Mấy người buôn bán thì người ta cũng có nhà có cửa, có cửa hàng lớn. Ở quê nhiều người nghèo khổ lắm. Những người làm ruộng làm vườn, nhiều gia đình khổ sở lắm. Người nghèo khổ thì làm không đủ ăn, túng quẩn, khổ cực, không có khả năng cho con đi học, thành ra mất mùa, lũ lụt này kia đó, mùa màng thất bát, người ta khổ, đói.

Cũng theo đánh giá của Phòng Giảm Nghèo và Phát Triển Xã Hội của Chương Trình Phát Trỉên LHQ, các hộ có thu nhập thấp ở Việt Nam, đặc biệt là thành phần tạm trú ở thành thị, gặp khó khăn nhiều nhất vì không được hưởng các trợ giúp xã hội.  Ngoài ra,  tình trạng nghèo cùng cực hiện đang tập trung nhiều trong các nhóm dân tộc thiểu số.

Cần có chính sách cụ thể

Nói về các vấn đề liên quan việc xóa đói giảm nghèo cho Việt Nam trong thời gian trước mắt, viên chức một cơ quan ở Hà Nội có ý kiến:

-  Tiêu chí thì bây giờ người ta dựa vào cái mức thu nhập hàng tháng, còn từng khu vực, ở các thành phố loại một thì có một tiêu chí là 400 nghìn, còn ở các vùng nông thôn thì nó ở một mức độ thấp hơn, chính phủ sẽ hỗ trợ cụ thể cho các hộ nghèo như thế nào, đấy là câu hỏi mà nhiều người người ta đang hỏi.

Trên thực tế, các chính sách đó vẫn chưa được cụ thể đối với các hộ nghèo. Các chính sách đó vẫn còn chung chung thôi. Tôi nghĩ rằng thứ nhất chúng ta phải xác định được chuẩn nghèo, ví dụ như cán bộ công chức thì bây giờ tôi nghĩ là quá nghèo. Mức thu nhập của người  ta không đủ để duy trì cái cuộc sống hàng ngày. Đấy cũng là một cái loại nghèo, nghèo thực tế.

Trên lãnh vực pháp lý người ta đặt ra vài cái mắc thu nhập: 400 ở các thành phố thì tôi nghĩ rằng nó không phải là nghèo mà còn là quá nghèo .

Thực tế là trong những năm vừa qua, nhất là trong Năm 2008 mức độ lạm phát tương đối ghê gớm; báo chi ở Việt Nam vẫn đưa lên là chinh phủ tìm cách giảm một số nhu cầu và tìm những biện pháp khác để khắc phục.

Tuy nhiên, cái đấy chỉ là giải pháp tình thế, còn giải pháp lâu dài thì tôi nghĩ rằng cần có một cáí chính sách mang tính vĩ mô của chính phủ đối với những đối tượng chính sách, cũng như đối tượng  mà yếu thế trong xã hội.

Chính phủ cấn phải xếp một số đối tượng vào dạng cần trợ cấp; ví dụ như ở các nước khác thì người ta duy trì một quỹ nào đó dành cho một số đối tượng được sự trợ cấp của chính phủ.

Đấy là một trong những cái mà tôi nghĩ rằng Việt Nam cần phải sớm đưa cái ấy vào thực hiện.

Đặc biệt năm nay, nhân kỷ niệm 60 năm Bản Tuyên Ngôn Nhân Quyền Thế Giới, Ngày Quốc Tế Xóa Đói Giảm Nghèo mang  chủ đề "nhân quyền và phẩm giá của những người nghèo khó."  

Tổng Thư Ký LHQ nhấn mạnh, đói túng lấy đi phẩm gía của người nghèo, và sự nghèo đói không thể được giải quyết nếu các quyền của con người không được tôn trọng. 

Nỗ lực xóa đói giảm nghèo vì vậy cần phải đặc biệt quan tâm đến việc tôn trọng nhân quyền và phẩm giá của dân chúng; phát hiện mọi đối xử kỳ thị và bất bình đẳng; bảo đảm rằng mọi người nghèo đều được tiếp cận với các yếu tố để thóat cảnh nghèo đói, như được sở hữu  đất đai, vốn liếng, tri thức và năng khiếu. 

Cũng trong Ngày Quốc Tế Xóa Đói Giảm Nghèo 2008, LHQ nhắc rằng chính phủ các nước mới đây tái khẳng định cam kết đạt các Mục Tiêu Phát Triển Thiên Niên Kỷ, trong đó chiến dịch chống nghèo đói là một. 

Tổng Thư Ký Ban Ki-moon nhấn mạnh, thực hiện các cam kết này không phải là vấn đề nhân đạo mà là một bổn phận trong tiến trình gặt hái nhân quyền cho toàn thể nhân lọai.