Hôm 20.10, sau khi ký hợp đồng làm đại lý phân phối dân chủ kiểu Mỹ với ông George W. Bush, tớ đã phải tham gia một khóa huấn luyện của bọn chúng. Đám lính lác của Tiến sĩ Gạo đã dạy cho tớ về nền chính trị của Mỹ. Đúng là tức không thể chịu được. Là công dân của đất nước bốn ngàn năm văn hiến, giờ lại phải tròn xoe mắt, há hốc mồm nghe bọn Mỹ mới lập quốc được hai trăm năm có lẻ dạy khôn. Nhưng đây là lỗi của các bậc tiền nhân xứ Việt. Sau khi đã làm ra áo dài, phở và mấy sản phẩm văn hóa cho đám hậu sinh ăn mày dĩ vãng, các cụ đã quên dạy cho con cháu "trí khôn của ta đây". Thành thử con cháu của các cụ chả làm được trò trống gì. Chẳng những phải khăn gói đi học bọn Mỹ, bọn Pháp, mà thậm chí còn phải cúi đầu cho đám em út Lee Kwan Yew gõ.

Nhưng thôi, dẹp cái sĩ sang một bên. Thấy đi học bọn tư bản giãy chết Mỹ cũng có khối điều hay. Hôm qua, trong buổi bàn tròn về Hệ thống chính quyền liên bang Mỹ, tay diễn giả Akram Elias ở Capital Communications Group, Inc. hỏi tớ: "Ông có biếtở Mỹ, nếu muốn trở thành đảng viên của đảng Cộng hòa hoặc Dân chủ hoặc một chính đảng nào đó thì người ta phải làm gì không?". Tớ bụp ngay: "Thì nộp đơn xin kết nạp chứ gì nữa!". Ấy là tớ không nói tới chuyện về quê xác minh lý lịch ba đời, ba bốn họ (họ bố, mẹ, vợ) vì tớ nghĩ bọn Mỹ nó thoáng, chắc đã xếp xó cái chủ nghĩa lý lịch từ lâu rồi. Nó mới hỏi tiếp: "Rồi sao nữa?". Tớ bảo: "Thì nộp đơn xong rồi chờ lãnh đạo đảng giải quyết." Lão ta bảo: "Rồi họ có thể chấp nhận hoặc bác đơn chứ gì? Rồi nếu chấp nhận họ sẽ đưa ta vào danh sách đảng viên, in cho ta một cái thẻ, có dán hình, chữ ký trên đó chứ gì." Tớ tự tin bảo: "Đương nhiên rùi!" Lão ta mới đứng bật dậy, vỗ tay cái bốp: "Hê, đó là điều xảy ra mọi nơi trên thế giới, nhưng không phải ở đây,ở nước Mỹ này. Ông bạn cứ hình dung thế này. Một ngày đẹp trời nọ, tớ bổng nổi hứng, đứng ra vỗ ngực và tuyên bố: “Tôi là đảng viên Cộng hòa”. Thế là tớ trở thành đảng viên Cộng hòa. Cái ban lãnh đạo của đảng Cộng hòa, nếu có, cũng chẳng cần phải làm việc gì với tớ. Họ mặc kệ tớ. Tớ cũng mặc kệ họ. Rồi tớra tranh cử. Họ cũng mặc kệ tớ. Tớ cũng mặc kệ họ. Cứ thế, tớ là đảng viên Cộng hòa". Tớ: "Ồ, xứ ông vui thật! Ở chỗ tớ, muốn vô công an, kết nạp đảng khó hơn làm Phật. Vì buông dao là trởthành Phật rồi, còn hai cái 'việc' kia thì phải tu nhân tích đức ít nhất 3 đời, mà kô chỉ mình tu, họ hàng mình, thậm chí họ hàng vợ cũng phải tu. Hê!".

Hic! Tớ cắp cặp đi hóng hớt chút đã. Tối về vít tiếp. Viết về cuộc trò chuyện với tay Brad Minnick ở Bộ Ngoại giao Mỹ và về cái khái niệm "muôn năm" (như Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn năm! chẳng hạn) ở xứ cờ hoa.

Hôm nay, ở phòng họp báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, tớ đã đăng đàn để nói về những sai lầm của nước Mỹ trong một số chính sách ngoại giao cũng như kinh tế. Tớ đã chỉ ra sự ưu việt của nhà nước XHCN so với TBCN. Bọn Mỹ phản ứng rần rần, nhưng không làm lay chuyển được lập trường của tớ. Đó là chuyện hôm nay, xảy ra ở tòa nhà Harry S. Truman trên đường phố C, khu NW, Washington, D.C. Nhưng chuyện hôm nay từ từ rồi kể, trước hết kể chuyện hôm trước cái đã.

Đầu đuôi là thía này:

Hôm trước, khi tớ đến Washington, D.C thì trời đã tối thui, nỏ chộ chi hết trơn. Sáng hôm sau, trời nắng nhưng lạnh, cô nàng Lisa Damico - giám đốc du lịch của Capital Communications Group, LLC - dẫn tớ tung tăng một vòng quanh thủ đô của Mẽo. Chiếc limousine đen thui, dài và to hơn cả Cadillac One trông rất hợp với tớ, dường như nó được làm ra để chở tớ vậy.

Xe chạy một đoạn, từ đằng xa, tớ thấy một cái cọc to đùng, nhọn hoắt đâm thẳng lên trời. Phải nói là nó khá xấu. Tớ thốt lên để tỏ vẻ cũng có chút hiểu biết về thủ đô xứ cờ hoa: "Washington Monument!" Cô nàng Lisa cười: "Đúng òi. Nhưng trước hết đi thăm Nhà Trắng cái đã." Ý nghĩ được đi thăm chỗ mần việc và ăn ở của ông Bush tạo cho tớ cảm giác thích thú thực thụ. Nhưng khi ghé thăm Nhà Trắng, thấy nó quá đỗi... tầm thường (Hic!). Chỗ ở của nhân vật quyền lực nhất hành tinh gì mà bé tẹo thế này, bé hơn cả dinh Độc Lập bên Sài Gòn nữa. Tớ thắc mắc chuyện này với Lisa, nàng giải thích rằng, do các tổng thống Mỹ khiêm tốn, họ không muốn cái Nhà Trắng phải to đùng để phô trương quyền lực. Nhà Trắng so với tòa Capitol, nơi các vị đại biểu nhân dân làm việc, thì chỉ như thằng Việt Nam đứng bên thằng Mỹ mà thôi. Thế mới thấy bọn Mẽo nó tinh tế trong việc thể hiện các biểu tượng như thế nào. Trụ sở hành pháp bé tẹo khi đem ra so với trụ sở lập pháp, đó chính là đề cao quyền lực của người dân vậy.

Nhân chuyện này, chợt nhớ tới mấy câu trong cuốn sách của Ronald Kessler - cựu ký giả - rằng thì là mà: “Chiếc ghế tổng thống Mỹ là chiếc ghế rất dễ làm người ta hư hỏng. Hic, thử tưởng tượng xem bạn đang nắm trong tay quân đội mạnh nhất hành tinh, bạn chỉ cần hét một tiếng là Air Force One chở bạn bay vọt qua châu Âu, bạn huýt sáo một cái là Marine One chở bạn về Trại David, bạn như một ông vua, trong môi trường đầy mầm bệnh đó bạn không phát bệnh mới lạ”.

Chạy một vòng quanh khu National Mall, hết thăm Capitol và Nhà Trắng, nàng Lisa dẫn tớ qua thăm nhà lưu niệm cụ Thomas Jefferson, Tổng thống thứ 3 của Mỹ, tác giả Tuyên ngôn Độc lập 1776, một trong những vị đã đẻ ra đảng Dân chủ, một trong những vị cha già của dân tộc (đại khái thế, hic!). Chui vô bên trong, thấy người ta khắc trên tường mấy lời vàng ý ngọc của ngài Jeff, kiểu như ở ta hay khắc lời răn của Bác Hồ ấy. Lại ngắm bức tượng xám xịt của Jeff, thấy mắt ngài nhìn xa xăm qua một đầm nước, tớ hướng theo mắt ngài, thấy xa xa bên kia đầm nước là một ngôi nhà màu trắng ẩn hiện trong tàng cây. Hic, cái ông Jeff này té ra vẫn còn muốn trị vì Nhà Trắng nữa. Tớ đem cái ý nghĩ ngồ ngộ của mình thổ lộ với nàng Lisa, nàng cự: "Không, ông cụ không muốn làm tổng thống nữa đâu. Chỉ là ổng muốn quan sát mấy vị tổng thống hậu sinh mần ăn thế nào thôi." Hic, tớ trộm nghĩ, kiểu này mà đám con cháu mần ăn lôm côm là chít với cụ chứ đừng có giỡn mặt. Cái này rất khác hình tượng "Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên bên mình," tớ nghĩ bụng thía.

Sau khi dạo một vòng quanh các khu tưởng niệm khác, như bức tường Chiến tranh Triều Tiên, Bức tường Cựu chiến binh Việt Nam..., bọn tớ leo lên nhà lưu niệm cụ Abraham Lincoln, người đã đưa nước Mỹ vượt qua cuộc nội chiến điêu tàn của hơn 100 năm trước. Phải nói lăng bác Côn khá cao, leo lên mỏi chân luôn. Trên bậc thềm, tớ có thấy dòng chữ I HAVE A DREAM (Tui có một chiếc Dream), đánh dấu nơi nhà hoạt động da đen Martin Luther King Jr. đứng đọc bài diễn văn trứ danh thuở nào. Tớ nghĩ bụng, đúng là có mệnh hệ gì đây, trước lăng vị tổng thống bị ám sát, King đã hô hào dân quyền. Và rồi King cũng bị ám sát. Tớ đứng đó mà tim đập chân run, thầm khấn trời phật rằng cái mệnh hệ đó đừng có ứng nghiệm vào tớ.

Hic, trèo vô bên trong, thấy bác Côn là một bức tượng trắng, ngồi trên ghế cao. Bức tượng nếu chia ra hai nửa thì sẽ thành hai con người khác nhau, một bên nắm tay lại - cương quyết, một bên xòe tay ra - dịu dàng, một bên bàn chân nhón lên, bên kia bàn chân thụt về... Rồi tớ dòm lên mắt bác Côn, thấy bác cũng nhìn qua đầm nước, và hướng ánh mắt về tòa Capitol trắng xóa trong nắng ban trưa. Hic, ông này chắc ngồi đây để canh chừng không cho mấy tay nghị sĩ làm bậy đây. "Đúng rồi, Thomas Jefferson canh chừng Nhà Trắng, Abraham Lincoln canh chừng Capitol," Lisa phán.

"Hai ngài ngồi hai góc và dòm qua cái đầm nước phía giữa, ánh mắt hai ngài tạo thành một hình chữ thập, ngay điểm giao nhau giữa hai ánh mắt mọc lên Washington Monument - Tượng đài Washington. Đấy chính là điều quan trọng nhất", nàng Lisa giải thích lòng vòng.

"Quan trọng ở chỗ mô rứa?", tớ tròn mắt.

"Hic, hai cái nhìn giao nhau này chúng tớ gọi là CHỮ THẬP DÂN CHỦ. Ngay giữa CHỮ THẬP DÂN CHỦ ấy mọc lên tháp Washington, làm bằng đá. Tháp đá có chóp hình kim tự tháp tượng trưng cho sự trường tồn bất diệt (timelessness, immortality) – theo quan niệm của người Ai Cập cổ, tổng thể kiến trúc này thể hiện ước nguyện của người dân Mỹ về một nền dân chủ vĩnh hằng", Lisa giải thích. Tớ ồ lên: "Hay quá!" Bụng thầm nghĩ: "Mia, bọn Mỹ này đúng là bụng thâm như bìu dái mới tạo ra một cái kiến trúc tổng thể thần sầu quỷ khóc này". Lại chợt liên tưởng, bọn Mỹ này nó hô "dân chủ muôn năm" (dân chủ viết thường, chứ không phải đảng Dân chủ của Clinton, Obama đâu nhé!), còn ở ta hô "Đảng Cộng Sản Muôn Năm", "Chủ tịch Hồ Chí Minh Muôn Năm"…

Cũng đều muôn năm cả, nhưng khác nhau một trời một vực. Hic!