PARIS ngày 23.10.2008 (QUÊ MẸ) - Quyết nghị về vấn đề nhân
quyền và dân chủ ấn định trong Hiệp ước đối tác và hợp tác mới sắp được ký kết
giữa Liên Âu - Việt Nam được Quốc hội Châu Âu thông qua hôm thứ tư, 22.10.2008,
tại khóa họp khoáng đại ở trụ sở Strasbourg, Pháp, với gần như tuyệt đại đa số
479 phiếu thuận, 21 phiếu chống và 4 phiếu trắng.
Quyết Nghị thông qua vào thời điểm Liên hiệp Châu Âu và
Việt Nam đang trong vòng thương thảo để ký kết lại Hiệp ước đối tác và hợp tác
vào cuối năm nay hay đầu năm tới. Điểm trọng yếu của Quyết Nghị đòi hỏi ở một cơ
cấu thực hữu nhằm theo dõi và áp dụng điều khoản bó buộc Việt Nam phải tuân thủ
các nguyên tắc dân chủ và nhân quyền trong cuộc hợp tác song phương. Điều khoản
này tuy hiện hữu trong bản Hiệp ước ký kết giữa Liên Âu – Việt Nam năm 1995,
nhưng còn thiếu một cơ cấu bảo đảm cho việc thực hiện các nguyên tắc dân chủ và
nhân quyền.
Ngoài ra, Quyết nghị còn tố cáo Hà Nội vi phạm nghiêm trọng
tự do tôn giáo, tự do ngôn luận và tự do hội họp, biểu tình tại Việt Nam, kể cả
việc đàn áp Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, bắt giam các ký giả và những
người sử dụng Internet, đàn áp tín hữu Công giáo khiếu kiện đất đai, phân biệt
đối xử với người sắc tộc Tin lành hay giới Phật giáo đồ Khmer Krom. Trong vai
trò tham vấn để hoàn thành bản Hiệp ước mới, Quốc hội Châu Âu kêu gọi Liên hiệp
Châu Âu "đề xuất với nhà cầm quyền Việt Nam chấm dứt hiện trạng vi phạm quy
mô dân chủ và nhân quyền" trước khi ký kết Hiệp ước mới.
Quyết nghị là thành quả vận động suốt nhiều tháng qua của
Cơ sở Quê Mẹ : Hành động cho Dân chủ Việt Nam và Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người
Việt Nam , được kết thúc qua cuộc điều trần tại Phân ban Nhân quyền Quốc hội
Châu Âu hôm 25.8 vừa qua. Tại cuộc điều trần này ba nước Việt Nam , Lào và Cam
Bốt đã hiệp đồng nói lên thảm trạng đàn áp tại ba nước. Dư hưởng gây chấn động
lương tri các vị Dân biểu Quốc hội Châu Âu đưa tới sự đề xuất Quyết Nghị nhằm
gây áp lực cho dân chủ và nhân quyền trong bản dự thảo Hiệp ước mới sắp ký kết.
Ông Võ Văn Ái, Chủ tịch Cơ sở Quê Mẹ : Hành động cho Dân
chủ Việt Nam đã chào mừng Quyết Nghị khi tuyên bố với báo chí rằng : "Quyết
nghị này quan trọng không riêng ở sự tố giác các vi phạm nhân quyền quy mô và
trầm trọng tại Việt Nam, mà trọng yếu ở đề xuất một cơ cấu thực hữu nhằm ngăn
chặn các vi phạm này. Liên hiệp Châu Âu là đối tác hàng đầu của Việt Nam . Nếu
công cụ bảo đảm cho việc thực hiện các nguyên tắc dân chủ và nhân quyền được quy
định trong Hiệp ước mới, sẽ là dụng cụ đòn bẩy cải tiến chính trị vào lúc Việt
Nam lâm tình trạng khủng hoảng kinh tế. Quyết Nghị là lời nhắc nhở mạnh mẽ cho
nhà cầm quyền Việt Nam biết rằng họ không thể tiếp tục đàn áp các quyền cơ bản
của người dân bất chấp phản ứng quốc tế vào lúc họ đang muốn hội nhập vào cộng
đồng thế giới".
Một số yêu sách trọng yếu mà Quyết Nghị của Quốc hội Châu
Âu đòi hỏi nhà cầm quyền Hà Nội gồm có :
- " hợp tác tích cực với
cơ cấu Nhân quyền LHQ, bằng cách thỉnh mời đến Việt Nam Báo cáo viên Đặc
nhiệm Bất bao dung Tôn giáo, mà chuyến điều tra cuối cùng tại Việt Nam thực hiện
năm 1998, và Tổ Hành động Chống bắt bớ trái phép, mà chuyến điều tra cuối cùng
tại Việt Nam thực hiện năm 1994; cũng như cho phép các viên chức LHQ, các Báo
cáo viên đặc biệt được tự do thăm viếng mọi miền, kể cả miền Thượng du phía Bắc
và Cao nguyên Trung phần, để gặp gỡ trao đổi riêng tư với những tù nhân chính
trị và tôn giáo, cũng như với những người sắc tộc xin tị nạn từ Cam Bốt trở về
Việt Nam;
- "trả tự do tức khắc cho mọi cá nhân bị tù đày
hay giam giữ vì lý do biểu tỏ ôn hòa chính kiến hay tôn giáo, đặc biệt là nhóm
300 người thượng Thiên chúa giáo, cũng như các Tăng sĩ Phật giáo khmers kroms,
các nhà đấu tranh cho dân chủ, các Dân oan khiếu kiện quyền đất đai, các nhà ly
khai sử dụng Internet, các nhà lãnh đạo công đoàn, các thành viên giáo xứ Công
giáo, các tín hữu Phật giáo Hòa Hảo và Cao Đài;
- "chấm dứt tức khắc việc quản chế Đại lão Hòa
thượng Thích Quảng Độ, vị lãnh đạo tối cao Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống
nhất, và Tăng sĩ Phật giáo khmer krom, Tim Sakhorn, được trả tự do tháng 5.2008
nhưng vẫn còn bị quản chế;
- "cho phép các tổ chức tôn giáo độc lập được
quyền sinh hoạt tôn giáo mà không bị chính quyền can dự, và để cho các tổ chức
này được quyền tự do đăng ký trước các cơ quan công quyền nếu họ yêu sách; hoàn
trả các giáo sản và chùa viện bị chính quyền Việt Nam tịch thu và phục hồi quyền
sinh hoạt pháp lý của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất;
- "bãi bỏ các luật pháp Việt
Nam nhằm kết tội các nhà bất đồng chính kiến hay các hoạt động tôn giáo căn cứ
theo khái niệm mơ hồ xâm phạm "an ninh quốc gia", để các luật pháp này không áp
dụng cho những cá nhân sử dụng các quyền cơ bản của họ về tự do ngôn luận, tự do
hội họp, tự do lập hội và tự do tín ngưỡng;
- "chấm dứt sự kiểm duyệt và kiểm soát của chính
quyền Việt Nam đối với các cơ quan truyền thông quốc gia, kể cả mạng lưới
Internet và điện tử, và cho phép phát hành nhật báo và tạp san tư nhân, độc lập;
Sau đây là bản Việt dịch toàn văn Quyết Nghị :
Quyết Nghị
của Quốc hội Châu Âu về Hiệp ước đối tác và hợp tác mới giữa Liên Âu - Việt Nam
và vấn đề Nhân quyền
QUỐC HỘI CHÂU ÂU,
- chiếu theo các Nghị Quyết
trước đây về vấn đề Việt Nam,
- chiếu theo Hiệp ước Hợp tác năm 1995 giữa Liên hiệp
Châu Âu và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam,
- chiếu theo Công ước Quốc
tế về Các quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam tham gia ký kết năm 1982,
- chiếu theo điều 108,
chương 5, Quy chế Liên hiệp Châu Âu,
A. Vì rằng, cuộc thảo luận lần
thứ hai giữa Liên hiệp Châu Âu và Việt Nam diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 20
và 21.10.2008,
B. Vì rằng, cuộc điều trần về
Việt Nam , Lào và Cam Bốt do Phân ban Nhân quyền tổ chức hôm 25.8.2008,
C. Vì rằng, cuộc họp Đối thoại
nhân quyền giữa Ba vị chủ tịch Liên hiệp Châu Âu [tiền nhiệm, đương nhiệm và sắp
tới] với Việt Nam ấn định vào tháng 12.2008,
D. Vì rằng, Điều 1 trong Hiệp
ước Hợp tác giữa Liên hiệp Châu Âu và CHXHCNVN ấn định rằng "tôn trọng nhân
quyền và những nguyên tắc dân chủ là nền tẳng cho việc hợp tác giữa hai bên là
điều kiện của hiệp ước và cũng là yếu tố chủ yếu của Hiệp ước",
E. Vì rằng, tự do hội họp bị
hạn chế nghiêm trọng : tháng 9.2008 chính quyền Việt Nam phát động cuộc đàn áp
khắc nghiệt nhất trong nhiều thập niên qua đối với người Công giáo biểu tình ôn
hòa tham gia cầu nguyện tại Hà Nội để đòi đất đai giáo sản bị chính quyền tịch
thu,
F. Vì rằng, tự do báo chí bị
hạn chế nghiêm trọng : trong năm 2008 nhiều ký giả Việt Nam bị bắt hay bị trừng
phạt vì tường thuật nạn tham nhũng của giới quan chức, và, ngày 19.9.2008,
Trưởng phòng Mỹ liên xã (AP), ông Ben Stocking bị bắt, bị công an đánh đập khi
ông theo dõi cuộc biểu tình ôn hòa của người Công giáo Việt Nam tại Hà Nội,
G. Vì rằng, các dân tộc ít
người miền thượng du Bắc Việt và Cao nguyên Trung phần luôn luôn là nạn nhân bị
phân biệt đối xử, bị tịch thu đất đai, và bị vi phạm quyền tự do tôn giáo và văn
hóa; vì rằng các tổ chức phi chính phủ độc lập cũng như các nhà báo không được
tự do đến các vùng cao nguyên để chứng kiến thực trạng của những người Thượng,
và đặc biệt thực trạng của những người Thượng hồi hương từ Cam Bốt; vì rằng hơn
300 người Thượng đã bị kết án tù từ năm 2001 do tham gia những hoạt động chính
trị và tôn giáo ôn hòa,
H. Vì rằng, mặc Cộng đồng thế
giới không ngớt kêu gọi liên tục, nhà lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống
nhất, Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ (79 tuổi), đoạt Giải Nhân quyền Rafto
năm 2006, từng nhiều lần bị bắt bỏ tù từ năm 1982 và hiện nay vẫn còn tiếp tục
bị quản chế,
I. Vì rằng, chính quyền Việt
Nam vẫn chưa chịu công nhận quyền sinh hoạt pháp lý của Giáo hội Phật giáo Việt
Nam Thống nhất, tổ chức Phật giáo lớn nhất tại Việt Nam.
J. Vì rằng, Việt Nam thiết lập
những điều luật hạn chế quyền tự do vào mạng internet, thông qua việc kiểm tra
và kiểm soát nội dung văn bản, và đã bắt giam những "nhà ly khai sử dụng
Internet" với lý do dùng internet để phổ biến các quan điểm nhân quyền và dân
chủ hay thảo luận dân chủ; vì rằng, ngày 10.9.2008, ông Nguyễn Hoàng Hải, nhà
báo sử dụng mạng Blog cũng là người bảo vệ nhân quyền, được biết qua bút hiệu
Điếu Cày, đã bị kết án tù,
K. Vì rằng, những thành viên
thuộc dân tộc ít người Khmer (Khmer Krom) ở miền Nam Việt Nam, bị đàn áp tôn
giáo, bị tịch thu đất đai, chính quyền còn bắt hoàn tục khoảng 20 Tăng sĩ Phật
giáo Khmer krom vì họ tham gia cuộc biểu tình ôn hòa tháng 2.2007 kêu gọi cho tự
do tôn giáo, trong số này năm người bị kết án tù, chính quyền Việt Nam quản chế
Tăng sĩ Tim Sakhorn sau khi mãn hạn tù tháng 5.2008, và chính quyền còn bạo hành
đối với nông dân khmers kroms khiếu kiện việc tranh cãi đất đai,
QUỐC HỘI CHÂU ÂU
1. Nhấn mạnh rằng cuộc đối
thoại nhân quyền giữa Liên hiệp Châu Âu với Việt Nam phải đưa tới những cải
thiện xác thực tại Việt Nam; yêu cầu Hội đồng Châu Âu và Ủy hội Châu Âu phải
định giá lại chính sách hợp tác với Việt Nam, cần xét đến Điều 1 trong Hiệp ước
Hợp tác ký kết năm 1995, qua đó công cuộc hợp tác đặt nền tảng trên sự tôn trọng
các nguyên tắc dân chủ và nhân quyền cơ bản;
2. Kêu gọi Ủy hội Châu Âu thiết
lập các tiêu chuẩn minh bạch nhằm lượng định các dự án phát triển hiện hành tại
Việt Nam để bảo đảm sự tương hợp với điều khoản liên quan đến nhân quyền và dân
chủ;
3. Kêu gọi Ủy hội Châu Âu và
Hội đồng Châu Âu, trong khuôn khổ thương thuyết đang diễn ra cho Hiệp ước đối
tác và hợp tác mới, sẽ phải có một điều khoản rõ ràng, không nhập nhằng về nhân
quyền và dân chủ phối hợp với một công cụ nhằm bảo đảm sự thực hiện điều khoản
này, cũng như đề xuất với nhà cầm quyền Việt Nam nhu cầu chấm dứt hiện trạng vi
phạm quy mô dân chủ và nhân quyền trước khi hoàn thành dạng bản Hiệp ước, và
ĐẶC BIỆT YÊU SÁCH CHÍNH QUYỀN VIỆT NAM :
- là thành viên Hội đồng Bảo an
LHQ, hợp tác tích cực với cơ cấu Nhân quyền LHQ, bằng cách thỉnh mời đến Việt
Nam Báo cáo viên Đặc nhiệm Bất bao dung Tôn giáo, mà chuyến điều tra cuối cùng
tại Việt Nam thực hiện năm 1998, và Tổ Hành động Chống bắt bớ trái phép, mà
chuyến điều tra cuối cùng tại Việt Nam thực hiện năm 1994; cũng như cho phép các
viên chức LHQ, các Báo cáo viên đặc biệt được tự do thăm viếng mọi miền, kể cả
miền Thượng du phía Bắc và Cao nguyên Trung phần, để gặp gỡ trao đổi riêng tư
với những tù nhân chính trị và tôn giáo, cũng như với những người sắc tộc xin tị
nạn từ Cam Bốt trở về Việt Nam;
