Nền kinh tế VN liên tiếp bị hai trận bão nặng. Từ đầu năm đến nay chính phủ phải giải quyết nạn lạm phát phi mã, do tăng trưởng tín dụng quá nóng. Đây là lỗi điều hành của những người lãnh đạo. Trong khi VN gồng mình với các biện pháp mạnh mẽ để chống lạm phát và hãm phanh con ngựa bất kham, thì cùng lúc một cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu có thể dẫn tới suy thoái ở mọi nơi lại đổ ập xuống.

Ảnh hưởng khủng hoảng

Trong ba tháng 7, 8, 9 trị giá xuất khẩu của VN giảm liên tục. Những tháng còn lại của năm 2008, tình hình cũng không sáng sủa. TS Nguyễn Quang A, Viện Trưởng Viện Nghiên Cứu Phát Triển một tổ chức tư nhân ở Hà Nội nhận định:

“Đấy là sự ảnh hưởng có thể đo bằng số lượng và cái ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính quốc tế đến VN sẽ không chỉ ở chuyện xuất khẩu sẽ khó khăn mà còn ở những chuyện khác nữa. Thí dụ như tín dụng của các tổ chức tài chính VN mà muốn kiếm tín dụng trên thị trường thế giới sẽ rất khó, tình hình các ngân hàng người ta cho nhau vay còn khó lấy đâu người ta cho mình vay….”

Vật giá giảm hàng loạt

Đấy là sự ảnh hưởng có thể đo bằng số lượng và cái ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính quốc tế đến VN sẽ không chỉ ở chuyện xuất khẩu sẽ khó khăn mà còn ở những chuyện khác nữa.

TS Nguyễn Quang A

Khủng hoảng tài chánh toàn cầu làm các nhà đầu tư mất niềm tin. Trên thị trường thế giới giá cả hàng loạt hàng hóa quan trọng đã rơi tự do, sau khi đã đạt đỉnh trong thời gian gần đây. Giá dầu thô giảm đến mức độ không ngờ từ 147 đô la/thùng cách đây chưa lâu, đã rời khỏi ngưỡng 70 đô la/ thùng chỉ còn 64 đô la vào ngày 24.10. Giá dầu giảm kéo theo các sản phẩm từ dầu lọc cũng giảm theo, đặc biệt là phân bón. Ngoài ra giá sắt thép cũng tuột dốc. Nếu tháng 7 phôi thép về tới cảng VN giá 1.300 đô la/tấn thì nay chỉ còn hơn 500 đô la.

Tại VN, Tổng Cục Thống Kê loan báo giá tiêu dùng tháng 10 ở TP. HCM giảm 0, 24% lần đầu tiên chỉ số giá tiêu dùng ở VN có mức âm. Chỉ số vật giá ở Hà Nội cũng hầu như không tăng. Nếu những tháng sắp tới, tình trạng này cũng lặp lại thì theo các chuyên gia, VN có thể đang có dấu hiệu lạm phát ở mức thấp, thuật ngữ kinh tế gọi là thiểu phát. Tình trạng thiểu phát có thể là tín hiệu tiến tới giảm phát, nôm na là nền kinh tế đi xuống mãi lực kém.

Tuy vậy, những người dân bình thường có thể thấy dễ thở hơn do vật giá thấp, nếu như họ còn tiền để tiêu xài. Một cư dân TP. HCM phát biểu:

“Tôi thấy là mọi thứ đều xuống giá hết thí dụ thịt heo cũng xuống giá vài ngàn một kí lô, gạo cũng xuống tụi tôi cũng mừng vì vẫn còn đi làm kiếm được tiền. Thấy giá vật liệu xây dựng sắt thép cũng xuống rồi gạch sau cơn sốt lên cả ngàn đồng 1 viên bây giờ cũng xuống. Lối xóm rục rịch sửa nhà, đại khái những ai dự định xây nhà mà vì vật liệu mắc quá không làm được bây giờ vật liệu xuống thì họ làm. Tôi không biết chuyện vĩ mô như vậy có lợi cho nền kinh tế hay không, nhưng tụi tôi vẫn còn đi làm buôn bán được thì thấy mừng, còn chuyện vĩ mô tôi không biết.”

Ông Phạm Văn Minh, giám đốc công ty Phú An Sinh TP. HCM chuyên doanh chăn nuôi và chế biến gia súc gia cầm xác nhận giá thịt hạ đáng kể, trong khi có nhiều trại chăn nuôi ngừng hoạt động:

“Vừa qua các trang trại chăn nuôi gà cũng đã dẹp khá nhiều một số hộ chăn nuôi đã nghỉ. Theo tôi nghĩ số đó phải chiếm từ 20 tới 30%, đó là các nhà chăn nuôi nhỏ họ không có cơ hội để tự cứu mình. Những đối tượng đó tôi thấy là cần có chính sách hỗ trợ của chính quyền thí dụ như cung cấp thông tin buộc các nhà cung cấp thức ăn gia súc phải đưa ra giá hợp lý. Hoặc là cho vay vốn với lãi suất nào đó để người chăn nuôi tiếp tục duy trì. Hiện nay một số người nghỉ vì họ không còn vốn nữa, có nhiều lý do dẫn đến việc họ ‘treo chuồng’ lỗ suốt một thời gian dài, trong khi lợi nhuận nằm trong tay các nhà cung cấp giống hoặc các nhà sản xuất thức ăn gia súc.”

Khúc dạo đầu của giảm phát?

Vừa qua các trang trại chăn nuôi gà cũng đã dẹp khá nhiều một số hộ chăn nuôi đã nghỉ. Theo tôi nghĩ số đó phải chiếm từ 20 tới 30%, đó là các nhà chăn nuôi nhỏ họ không có cơ hội để tự cứu mình.

Ông Phạm Văn Minh

Ở VN, từ trung tuần tháng 10 giá tất cả các mặt hàng đều giảm đáng chú ý. Thí dụ như nông sản xuất khẩu bao gồm cao su, cà phê, hạt tiêu, hạt điều và đặc biệt là gạo. Giá cao su tự nhiên trong nước giảm từ 57 triệu một tấn xuống còn 28 triệu, mức giảm gần 50%. TS Nguyễn Quang A cho rằng đây chỉ là khúc dạo đầu cho những khó khăn về trị giá xuất khẩu.

Giá tiêu dùng ở VN có thể đã giảm vì nhiều nguyên nhân như giá nguyên liệu đầu vào giảm, giá thị trường thế giới giảm. Nhưng điều mà các chuyên gia kinh tế lo ngại nhất chính là sức mua của người tiêu thụ giảm. Tình trạng chống lạm phát với các biện pháp mạnh 6 tháng qua đã làm cho nhiều doanh nghiệp phá sản hoặc đình trệ sản xuất, con số này khoảng 70 ngàn doanh nghiệp theo Hiệp Hội Doanh Nghiệp Nhỏ và Vừa của VN. Số người lao động mất việc làm là không nhỏ.

Theo các chuyên gia, khi kinh tế suy thoái đình trệ, người dân thắt lưng buộc bụng giảm chi tiêu. Doanh nghiệp khó tiêu thụ hàng hóa cũng phải thu hẹp sản xuất.

Các chuyên gia nhận định rằng, những biện pháp kích cầu gần đây của chính phủ, có thể là để ngăn ngừa tình trạng giảm phát đang đến dần với các tín hiệu khá rõ. Ngày 21.10 vừa qua Ngân Hàng Nhà Nước đã nới lỏng tiền tệ tín dụng, giảm lãi suất cơ bản, bơm tiền cho ngân hàng thương mại bằng cách chi trả trước hạn 20 ngàn tỷ đồng tín phiếu bắt buộc. Những biện pháp vừa nói đã đủ liều lượng, đủ linh hoạt hay chưa thì còn chờ những phản ứng từ thị trường trong thời gian tới.