Nam Nguyên, phóng viên đài RFA

2008-10-28

Các vụ kỷ luật báo chí mang tính cách răn đe liên tục diễn ra ở Việt Nam trong năm nay. Hai lãnh đạo cao nhất của Báo Đại Đoàn Kết vừa bị sa thải vì đã đưa những thông tin trái chiều lên mặt báo.

Tiếng nói của Mặt Trận Tổ Quốc

Trong thời gian dài dư luận ít quan tâm tới sự hiện diện của Mặt Trận Tổ Quốc vì tổ chức này chỉ có tính cách tượng trưng,  không có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị một đảng ở VN.

Những năm gần đây  trong xu thế mới, vị thế của Quốc Hội cũng được  nâng cấp và nhiều tiếng nói phê bình  đã được công luận chú ý hơn. 

Trong hoàn cảnh tương tự Mặt Trận Tổ Quốc VN với tờ báo chính thức Đại Đoàn Kết, đôi lúc đã có những bài báo những thông tin không làm vừa lòng Đảng, chính xác hơn không đẹp lòng Ban Tuyên Giáo Trung Ương, trước kia mang tên Ban Văn Hoá Tư Tưởng Trung Ương, cơ quan chỉ đạo  chính trị của báo chí truyền thông.

Cách chức Tổng biên tập

Thông tin từ VN cho biết, ngày 27/10  vừa qua  Uỷ Ban Trung Ương Mặt Trận Tổ Quốc VN, đã công bố kỷ luật  hai người đứng đầu Báo Đại Đoàn Kết  với lý do vi phạm luật báo chí.

Ông Lý Tiến Dũng  Tổng Biên Tập và người phó của mình là ông Đặng Ngọc đã bị cảnh cáo và chuyển công tác, nói cách khác bị cách chức sa thải.

Hai vị trí này sẽ do người khác đảm nhiệm ngay từ đầu tháng 11.

Một nhà báo lâu năm ở TP.HCM ông Nguyễn Quốc Thái đã nhận định sự việc  với chúng tôi:

“Anh Lý Tiến Dũng là con trai của GS Lý Chánh Trung là thầy dậy và cũng là bạn vong niên của tôi. Tôi rất quí mến anh Lý Tiến Dũng bởi vì anh là người rất khẳng khái, trong cách cư xử của anh ấy về báo chí, anh là người rất thẳng thắn.

 Tôi mới hay tin anh Lý Tiến Dũng bị cách chức Tổng Biên Tập Báo Đại Đoàn Kết thì tôi cũng hơi bàng hoàng một chút. Bởi vì tôi vẫn tin là anh sẽ làm được một điều gì trong lãnh vực báo chí.

Việc anh Lý Tiến Dũng bị cách chức Tổng Biên Tập thực sự tôi không rõ nguyên nhân. Việc sa thải một người cách chức một người trong toà báo thì theo tổ chức báo chí VN, họ đều là công chức cả.

Bởi vì VN không có báo chí tư nhân, trong guồng máy Nhà nước họ đều ăn lương là công chức, quyền cách chức sa thải đều thuộc về Nhà nướ . Riêng tôi thấy việc cách chức anh Lý Tiến Dũng là điều rất đáng tiếc, tôi rất quí mến anh ấy.”      

Lá thư của tướng Giáp

Các thông tin chúng tôi ghi nhận không nói rõ ban lãnh đạo Báo Đại Đoàn Kết vi phạm  luật báo chí về vấn đề gì.

Nhưng giới làm báo và  những người theo dõi thời cuộc bàn tán nhiều về một số bài báo đăng trên Đại Đoàn Kết, có thể coi như nguyên nhân sâu xa của sự việc.

Đầu tháng 11 năm ngoái, tờ báo đã làm một việc mà các báo khác không dám làm, đó là đăng tải lá thư của Đại Tướng Võ Nguyên Giáp gởi các cấp lãnh đạo Đảng và Nhà nước, trình bày quan điểm  ngược lại về chủ trương phá bỏ Hội Trường Ba Đình và  xây dựng trụ sở Quốc Hội trên  khu di tích Hoàng Thành Thăng Long.

Dư luận lúc bấy giờ cho rằng việc đại tướng Giáp viết lá thư ấy đã là lạ, mà Đại Đòan Kết dám đăng trong khi các báo khác mà ông Giáp gửi bài đến đều không dám nói đến còn là một việc lạ hơn.

Cựu Đại Tá Bùi Tín, nguyên là một nhà báo cộng sản lâu năm nay đang sống ở Pháp đã nhận định  về lá thư của ông Võ Nguyên Giáp, một khai quốc công thần của Nhà nước cộng sản:

“Bức thư hay bài báo đăng ngày 1/11 hay bức thư của ông Giáp gởi cho Tổng Bí Thư Nông Đức Mạnh, lời lẽ rất mạnh mẽ.  

Nói rõ trách nhiệm của Tổng bí thư, yêu cầu phải có trách nhiệm với việc trọng đại này, để xét lại nghiên cứu lại, bàn lại và đưa ra công luận thảo luận lại, vấn đề này không nên vội vã dù quốc hội đã thông qua.”    

Quan điểm trái chiều?

Ngược dòng thời gian,  Đại Đoàn Kết báo in và mạng điện tử  trong  năm 2008  đã đăng nhiều bài báo  được mô tả là trái chiều với quan điểm của Đảng và Nhà nước. 

Như bài tham luận của  linh mục Nguyễn Thiện Cẩm, Uỷ Viên Trung ương Mặt Trận Tổ Quốc VN, phó chủ nhiệm Uỷ Ban đoàn kết công giáo,  bài tham luận này được Báo Đại Đoàn Kết chạy tít  khá nhạy cảm ‘Cần phải xoá bỏ bao cấp về chính trị’.

Ngoài ra còn có  một số bài của nhà báo Thái Duy và Hữu Nguyên  đưa nhiều ý kiến  về tình trạng chính trị bức xúc ở VN.

Nhiều người tỏ ra không ngạc nhiên khi làng báo VN gần đây bị nhiều hoạn nạn với những vụ cách chức, sa thải, thuyên chuyển, rút thẻ hành nghề và cả tù tội nữa;

Có vụ liên quan tới nhà báo vi phạm đạo đức,  nhưng cũng có những vụ khó lý giải như vụ án  hai nhà báo Tuổi Trẻ và Thanh Niên mới đây.  

Thực tế  khó chối cãi là làm báo ở VN  hoàn toàn không khác gì làm cán bộ công chức, theo những qui định rõ ràng mà nhà báo phải tuân thủ.