Trong phiên tòa cuộc tranh luận giữa LS và Viện Kiểm Sát diễn ra như thế nào, và chương trình làm việc sắp tới của ông là gì? LS Lê Trần Luật trả lời những câu hỏi đó trong bài phỏng vấn do Việt-Long thực hiện sau đây.

Việt-Long: Khá đông thính giả của chúng tôi muốn được nghe luật sư nhận định về bản án tuyên phạt 8 giáo dân Thái Hà trong vụ xử ngày 8 tháng 12 vừa qua. Mời Luật Sư...

Nhà cầm quyền nhượng bộ?

LS Lê Trần Luật: Tôi nêu nhận định về hai khía cạnh, luật pháp và chính trị, xã hội. Trước hết, tạm thời nói dưới góc độ pháp luật, thì bản án đó đã tự mâu thuẫn ở bên trong. Với hai tội danh là gây rối trật tự công cộng và tội hủy hoại tài sản, mà người ta chỉ tuyên mức hình phạt rất nhẹ. Nhẹ ở đây, tôi nói là nhẹ so với hai tội danh đã được thành lập. Tôi cũng có nghe một số báo đài trích lời tôi nói là “quá nhẹ”. Trích như thế là không chính xác. Dĩ nhiên quý thính giả cũng lưu ý rằng tôi là một luật sư bào chữa, đã bào chữa theo hướng vô tội. Tôi cũng đã chuẩn bị kháng cáo theo hướng vô tội. Cho nên ‘nhẹ’ không phải là nhẹ so với hành vi, mà là so với tội danh. Hành vi của các giáo dân này đương nhiên là vô tội, không thể có tội được.

Như vậy ở dưới khía cạnh chính trị xã hội, có thể nhìn nhận như sau: Với hai tội danh nhưng một hình phạt nhẹ, cho thấy dưới góc độ chính trị là nhà cầm quyền đã nhượng bộ. Đây là một lối thoát cho họ. Họ không đủ can đảm tuyên bố những người này vô tội, cũng không đủ can đảm tuyên bố một mức hình phạt tương xứng với tội mà họ đã kết án.

Việt-Long: Về tiến trình xử án tại tòa, LS có điều gì muốn trình bày với công luận?

Phiên tòa vi phạm pháp luật

LS Lê Trần Luật: Trước hết có thể thấy rằng người ta đã tổ chức một phiên tòa mà tôi có thể gọi là phiên tòa vi phạm pháp luật. Họ bảo rằng đây là một phiên tòa xử công khai, điều đó tương ứng với quyền được tham dự phiên tòa của tất cả mọi người. Nhưng khi tổ chức thì như thế là thiếu tính chất công khai. Vấn đề thứ hai, tôi nghĩ việc cách ly các bị cáo là không cần thiết. Nhưng đó là chuyện của họ. Vấn đề thứ ba, họ không cho tôi trình bày vấn đề nguồn gốc đất của Thái Hà. Tôi cho rằng như thế là tước đi quyền của luật sư. Bởi vì vấn đề cơ bản của nó là ở chỗ chuyện đất đai không được giải quyết một cách thấu đáo. Chính quyền đã kéo dài nhiều năm, dẫn đến việc người dân không còn tin vào pháp luật, và đã cầu nguyện để mong chính quyền nghĩ đến các quyền lợi của họ. Nhưng khi tôi trình bày về đất đai thì tòa không cho trình bày. Tôi cho rằng đây là điểm vi phạm. Kế nữa, Viện Kiểm Sát đã không tranh luận tới cùng với tôi về những vấn đề tôi đặt ra. Tôi đặt nhiều vấn đề. Thứ nhất, tôi bảo rằng khi anh bảo là gây rối trật tự công cộng, chiếu theo luật lệ, theo hướng dẫn của tòa án tối cao Việt Nam, và tham chiếu cáo trạng thì nói những người này gây hậu quả nghiêm trọng, thì phải gây thiệt hại trên 10 triệu đồng. Tôi yêu cầu họ chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa hành vi cầu nguyện và sự thiệt hại xảy ra. Thứ hai, là những thiệt hại đó có đúng là những thiệt hại do những cơ quan trưng cầu giải quyết hay chưa. Họ không chứng minh được vấn đề giữa sự cầu nguyện của giáo dân với sự thiệt hại xảy ra. Họ cũng không chứng minh được thiệt hại này là thiệt hại có thật. Vì khi tôi đặt câu hỏi với người đại diện công ty May Chiến Thắng, nói là “Thưa Bà, với thiệt hại trên một tỷ mấy, vì sao bà không yêu cầu bồi thường” thì Bà này nói là “Tôi thấy giáo dân đã nhận thấy lỗi lầm của mình nên tôi không yêu cầu bồi thường” Tôi nói: “Bà nói thế là sai. Tại phiên tòa này bà đã nhiều lần chứng kiến những giáo dân này nói là họ không có tội, như vậy bà có thay đổi yêu cầu không?” Bà ấy nói không, có nhận tội hay không nhận tội bà cũng không yêu cầu bồi thường. Điều này chứng tỏ những tài liệu về thiệt hại mà người ta đưa ra là không có thật. Hai vấn đề này, Viện Kiểm Sát không tranh luận được với tôi. Một chuyện nữa; Tôi hỏi viện kiểm sát là đưa Tổng Giám Mục Ngô Quang Kiệt vào trong cáo trạng để làm gì, phải nói rõ mục đích thì tôi mới tranh tụng được. Nếu không nói rõ được mục đích thì Viện Kiểm Sát phải bỏ ra bên ngoài. Họ cũng không tranh luận với tôi vấn đề này. Thêm nữa, tôi nói tôi đã có đầy đủ những tài liệu về những người xịt hơi cay, đánh những người già và trẻ em... rất nhiều, thì tại sao những người đó không bị khởi tố. Họ nói muốn khởi tố chuyện đó anh phải có tài liệu chứng minh, phải khiếu tố với cơ quan công an...

Việt-Long: Yêu cầu những điều kiện như vậy để khởi tố thì Luật Sư thấy có đúng không? Bởi vì nếu nói thuần tuý trên khía cạnh luật pháp thì phải có khiếu nại, có thưa kiện thì mới có xét xử?

LS Lê Trần Luật: Sai. Ở chỗ là đơn của các Cha bên Nhà Thờ đã gởi cho công an quận Đống Đa rất nhiều. Và nghĩa vụ đi chứng minh tội phạm là nghĩa vụ của cơ quan công an, không phải là nghĩa vụ của các Cha. Họ cũng không tranh luận điều đó.

Việt-Long: Thưa quý thính giả. LS Lê Trần Luật khi trả lời câu hỏi thêm của chúng tôi là trước khi tuyên án, tòa có cải tội danh của 8 người bị can để cho xứng hợp với khung hình phạt của bản án hay không. LS Lê Trần Luật nói rằng họ không cải đổi tội danh, mà chỉ tuyên bố phán quyết là những bản án treo. Trong phần phỏng vấn tiếp theo mà chúng tôi phát thanh trong một buổi sau, LS Lê Trần Luật sẽ trình bày về chương trình làm việc của ông sắp tới, kháng án để đòi phán quyết vô tội cho tất cả 8 giáo dân Thái Hà đã bị đưa ra xử hôm mùng 8 tháng 12 vừa qua. Vị luật sư cũng nói thêm nhận định của ông về những nguyên do khác nữa khiến tòa tuyên phạt những bản án treo sau những cáo buộc với những tội danh rất nặng nề. Mong quý vị đón nghe.