Thứ Ba, 2024-11-05, 8:43 PM
Welcome Guest | RSS

Dân Chủ Cho Việt Nam

Main » 2008 » Tháng Mười Hai » 19 » Sông Mêkong và Biển Đông, hai cái gai trong quan hệ Việt Trung
9:17 PM
Sông Mêkong và Biển Đông, hai cái gai trong quan hệ Việt Trung

Trung Quốc thành lập đon vị hành chánh Tam Sa

Nhân Hội nghị Quốc tế về Việt Nam Học lần thứ ba tổ chức tại Hà Nội (04-07/12/2008), Giáo sư Carlyle Thayer thuộc Học Viện Quốc phòng Úc đã trình bày tham luận : "Cấu trúc quan hệ Việt-Trung 1991-2008" (The Structure of Vietnam-China Relations, 1991-2008). Đáng chú ý trong bài phân tích của giáo sư Thayer là phần nhận định về các mối căng thẳng hiện nay giữa Trung Quốc và Việt Nam liên quan đến sông Mêkong và vùng Biển Đông với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.


Trong hai phần đầu, bài "Cấu trúc quan hệ Việt- Trung (34 trang, kể cả phần thư mục) mang tính chất tư liệu, liệt kê các hoạt động ngoại giao chính thức giữa hai nước, đồng thời soi rọi bang giao hai bên dưới lăng kính toàn khu vực, nhất là trong khuôn khổ quan hệ giữa Trung Quốc và toàn khối Đông Nam Á Asean. Trong phần 3, giáo sư Carlyle Thayer đã trình bày một cách chi tiết một số điểm nổi bật gây căng thẳng giữa Trung Quốc và Việt Nam, trong đó có hai vấn đề : sông Mêkông và chủ quyền tại Biển Đông.

Trung Quốc lợi dụng vị trí ở đầu sông Mekông để gây áp lực

Theo giáo sư Carlyle Thayer, hiện có hai tổ chức quốc tế gắn với sông Mêkông : Greater Mekong Subregion (GMS), còn gọi là Đại Tiểu Vùng sông Mêkông, do Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) thành lập vào năm 1992, với mục đích phối hợp khai thác kinh tế vùng lưu vực con sông chảy qua 6 nước Trung Quốc, Miến Điện, Thái Lan, Lào, Cam Bốt và Việt Nam. Trong cơ chế này, Trung Quốc không chính thức làm thành viên, chỉ để cho vùng tự trị Vân Nam và Quảng Tây đại diện.

Tổ chức thứ hai là Ủy Ban sông Mêkông, Mekong River Commission (MRC) thành lập năm 1995 trên cơ sở Mekong Committee ra đời từ năm 1957, nhưng không hoạt động suông sẻ được vì lý do chiến tranh. Ủy Ban này chỉ bao gồm 4 nước Thái Lan, Lào, Cam Bốt và Việt Nam, không có mặt Trung quốc và Miến Điện. MRC có nhiệm vụ nghiên cứu ảnh hưởng của các kế hoạch khai thác sông Mêkông của từng nước thành viên sao cho không ảnh hưởng đến môi trường sống của cư dân hai bên bờ.


Vấn đề, theo giáo sư Thayer, là do không có mặt Trung Quốc, hai tổ chức GMS và MRC đã hoạt động không hữu hiệu : ''Trung Quốc xác định chủ quyền của mình trên phần thượng nguồn sông Mêkông (tên tiếng Hoa là Lạng Thương Giang), và xem việc xây dựng hàng loạt đập nước trên lãnh thổ của họ là vấn đề nội bộ, bất kể tác hại tiềm tàng đối với các nước hạ nguồn''.



Đối với giáo sư Thayer, hợp tác đa phương trong việc phát triển vùng lưu vực sông Mêkông đã trở thành ''con tin'' của sự vắng mặt của TQ trong cả hai cơ chế GMS và MRC : ''Vì là nước ở thượng nguồn, là cường quốc kinh tế với sức mạnh quân sự ngày càng tăng, Trung Quốc nắm giữ vai trò chủ đạo. Họ nhắc đi nhắc lại là không chấp nhận những nguyên tắc quản lý nguồn nước của MRC, cho dù nhiều nguốn tin cho biết là các đập nước của Trung Quốc đã tác hại đến các quốc gia ở hạ nguồn.


Theo giáo sư Carl Thayer, nếu Trung Quốc tiếp tục kế hoạch xây thêm các đập nước khác, tình hình đó sẽ tác hại đáng kể đến lưu lượng nước và hệ sinh thái trong đó có cả trong đó có cả đồng bằng sông Cửu Long, vựa luá của Việt Nam. Giáo sư Thayer đã trích dẫn một công trình nghiên cứu của Mark Buntaine (2007), để kết luận rằng : ''Trung Quốc đã cố tình phát huy những cơ chế trồng chéo nhau để tách biệt phát triển kinh tế với các vấn đề môi trường... Những nước như Việt Nam do đó không thể kêu ca về các vấn đề lưu lượng nước trước tổ chức MRC (vì Trung Quốc không phải là thành viên ) cũng như không kiện được trước GMS (vì cơ chế này chỉ tập trung trên vấn đề thương mại giữa các nước và phát triển hạ tầng cơ sở).


Gây căng thẳng tại Biển Đông



Đầu mối gây căng thẳng thứ hai trong quan hệ Việt Trung là vấn đề biên giới đã từng tạo ra cuộc chiến tranh Trung Việt vào năm 1979. Tuy nhiên, trong lãnh vực này, giáo sư Thayer ghi nhận hai bên đã giải quyết tương đối ổn thỏa vấn đề biên giới trên bộ và phân định hải phận trong Vịnh Bắc bộ. Duy tranh chấp chủ quyền tại vùng Biển Đông gay go hơn và ''khó giải quyết'', với hàng loạt sự cố nối tiếp nhau cho đến hiện nay.


Tháng 10/2004, sau khi được biết Việt Nam gọI thầu khai thác dầu khí với tại vùng thềm lục địa của mình, bộ Ngoại giao Trung Quốc lập tức lên tiếng phản đối, cho là Việt Nam đã đi ngược lại các cam kết trước đó. Cho dù vậy Việt Nam vẫn cho xúc tiến việc đầu thầu.
Tháng 3/2005, Trung Quốc lại lên tiếng cho rằng các ngư thuyền của họ bị ''cướp biển'' Việt Nam tấn công trong vùng Biển Đông. Hai tháng sau, một chiếc tàu buôn của Việt Nam bị đắm ngoài khơi Thượng Hải, làm dấy lên nguồn tin theo đó chiếc tàu này bị hải quân Trung Quốc bắn chìm nhân cuộc tập trận của họ. Qua tháng 5/2005, bộ ngoại giao Việt Nam đã chính thức cho biết Trung Quốc không chịu trách nhiệm về vụ chìm tàu đó.


Các cuộc họp cấp chuyên viên để giải quyết các bất đồng trên Biển Đông đã được hình thành từ tháng 11/2005, hiện nay vẫn đang hoạt động, nhưng ngay cả chương trình nghị sự vẫn chưa được thống nhất. Việt Nam yêu cầu thảo luận về cả hai quần đảo Hoàng sa và Trường Sa, trong lúc Trung Quốc đòi loại Hoàng Sa ra khỏi vòng thương thảo. Ngoài ra Trung Quốc còn đòi thảo luận thêm về các vùng biển và thềm lục địa mà họ tranh chấp với Việt Nam.


Tháng 4/2006, Đại Hội đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ 10 thông qua nghị quyết xác định cấn phải phát triển vùng biển. Tháng giêng 2007, Hội nghị Trung Ương Đảng chỉ đạo xây dựng chiến lược biển cho đến năm 2020. Theo giáo sư Carlyle Thayer vào cuối năm 2007 kế hoạch được hoàn tất nhưng không được tiết lộ công khai.


Sự kiện Việt Nam thông qua chiến lược biển của mình diễn ra vào lúc Trung Quốc không ngừng khẳng định chủ quyền của họ ở Biển Đông, đòi hỏi chủ quyền trên các vùng biển hay địa điểm mà Việt Nam muốn phát triển. Theo một số nguồn tin, Trung Quốc đã gây sức ép trên các tập đoàn ngoại quốc chú ý đến Việt Nam, cảnh cáo là nếu họ dính líu đến các vùng mà Bắc Kinh tranh chấp thì hoạt động của họ tại Trung Quốc sẽ bị tổn hại. Vào tháng 7/2008, chẳng hạn, một lãnh đạo tập đoàn Exxon Mobil tiết lộ rằng họ đã bị sức ép từ phiá Trung Quốc để hủy bỏ một hợp đồng thăm dò sơ bộ ký với Petro Việt Nam.

Giáo sư Thayer còn nêu lên các thí dụ liên quan đến tập doàn dấu khí BP cũng bị Trung Quốc gây áp lực, cũng phải lùi bước

Gây sức ép về quân sự


Tháng 04/2007, hải quân Trung Quốc chận bắt 4 tàu đánh cá của Việt Nam gần quần đảo Trường Sa. Tháng 7 cùng năm, tin báo chí cho biết một tái Hải Quân Trung Quốc đụng độ vớI tàu đánh cá Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa, làm cho một ngư dân Việt Nam bị thiệt mạng và một chiếc tàu Việt Nam bị chìm.

Đó là chưa kể đến quyết định của Quốc Hội Trung Quốc thành lập đon vị hành chánh Tam Sa trên đảo Hải Nam, có thẩm quyền trên cả quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có tranh chấp vớI Việt Nam. Quyết định đã làm dấy lên nhiều cuộc biểu tình chống Trung Quốc ngay tại Việt Nam. Một sự kiện khác được giáo sư Thayer ghi nhận là việc Trung Quốc xây dựng căn cứ hải quân hiện đại tại Tam Á ở cực nam đảo Hải Nam. Song song với việc này, Trung Quốc cũng xây dựng sân bay tại quần đảo Hoàng Sa, và cũng cố các cơ sở họ chiếm đóng trên hai dảo ở vùng Trường Sa.


Gần đây hơn, theo giáo sư Carlyle Thayer, là sự kiện trong tháng 8/2008 có bốn trang Web Trung Quốc bằng Hoa ngữ công bố kế hoạch xâm lược Việt Nam. Tác già các bài viết lập luận rằng Việt Nam là trở lực chính của Trung Quốc. Và nếu Trung Quốc muốn xác định ảnh hưởng trong vùng, việc đầu tiên là phải chiếm đóng Việt Nam. Việt Nam đã hai lần chính thức yêu cầu Trung Quốc ra lệnh rút các trang Web kia xuống.

Nhìn chung, theo giáo sư Thayer, Việt Nam đang phải đau đầu với thái độ lần lướt của Trung Quốc tại vùng Biển Đông vào hai năm 2007-2008. Bề ngoài, Trung Quốc luôn luôn tuyên bố tôn trọng Bản Tuyên Bố về cách ứng xử trên vùng Biển Đông đã ký với Asean, và giải quyết các tranh chấp một cách hoà bình. Thế nhưng bên trong thì Trung Quốc tiếp tục gây sức ép ngoại giao và quân sự trên Việt Nam để Việt Nam chấp nhận các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc tại vùng Biển Đông. Áp lực của Trung Quốc trên các tập đoàn quốc tế để họ ngưng giúp đỡ Việt Nam trong việc phát triển lãnh vực dầu khí ngoài khơi có nguy cơ phá hoại các kế hoạch phát triển vùng biển của Việt Nam.

Mai Vân
Nguồn: RFI

Category: Chính trị | Views: 867 | Added by: danchu | Rating: 0.0/0
Total comments: 0
Only registered users can add comments.
[ Registration | Login ]
Login form
Search
Our poll
Đánh giá
Total of answers: 887
Site friends
Statistics

Đang online: 526
Khách: 526
Thành Viên: 0