Ý Lan phỏng vấn Dân Biểu Marco Cappato về cuộc họp đó.

Ỷ Lan: Xin chào Dân biểu Marco Cappato, sáng nay ông tham gia cuộc gặp gỡ và làm việc với Phái đoàn Quốc hội Việt Nam. Xin ông cho biết ông đã trao đổi những gì trong cuộc gặp gỡ này.

Đối với dân chúng nghèo họ không quan tâm đến tự do ngôn luận mà quan tâm về ăn uống, đói no.

ĐBQH Nguyễn Viết Thịnh

Marco Cappato: Trước hết, cuộc gặp gỡ này được tổ chức trong khuôn khổ liên hệ bình thường giữa Quốc hội Châu Âu với các khu vực trong thế giới. Trường hợp hai ngày qua chúng tôi đón tiếp Phái đoàn Quốc hội Việt Nam đến từ vùng Đông Nam Á. Có nhiều tên tuổi tôi không nhắc ra đây vì sợ phát âm trật. Nhưng trưởng phái đoàn là ông Nguyễn Văn Son. Trọng tâm cuộc trao đổi nhắm vào các vấn đề kinh tế, như trường hợp khủng hoảng tài chính toàn cầu, v.v… Sau đó đề cập đến vấn đề dân sự, chính trị và nhân quyền.

Ỷ Lan: Ông có thể kể cho nghe việc trao đổi trên lĩnh vực nhân quyền giữa các Dân biểu Quốc hội Châu Âu và Phái đoàn Việt Nam?

Đòi hỏi Việt Nam chấm dứt vi phạm nhân quyền

Marco Cappato: Dân biểu người Đức, Hartmund Nassauer, Chủ tịch Phái đoàn của chúng tôi, dẫn nhập đề tài nhân quyền và nhấn mạnh có những quan điểm khác nhau trên giá trị nhân quyền. Liền đó tôi tham chiếu trực tiếp đến Quyết nghị của Quốc hội Châu Âu thông qua hồi tháng 10 vừa qua để liên hệ hai vấn nạn, đó là vấn nạn kinh tế và vấn nạn nhân quyền, mà qua đó Quốc hội Châu Âu đòi hỏi nhà cầm quyền Việt Nam chấm dứt các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và quy mô, đặc biệt là đối với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, tôi nêu rõ việc quản chế Hòa thượng Thích Quảng Độ tại chùa. Hiển nhiên tôi còn nêu lên hoàn cảnh những người Thượng Degars ở Cao nguyên Trung phần, cũng như hoàn cảnh các người Khmer Kroms và hoàn cảnh người Công giáo. Tôi cũng nói đại quan tới tự do chính trị. Tất cả những vấn đề này đã được nêu rõ trong bản Quyết Nghị của Quốc hội Châu Âu.

Ỷ Lan: Có Dân biểu nào khác quan tâm tới vấn đề nhân quyền không, thưa ông ? Ông có nghĩ rằng Phái đoàn Quốc hội Châu Âu đặc trách Hiệp hội Đông Nam Á cùng ưu tư sâu đậm về nhân quyền?

Marco Cappato: Bà Giovanna Corda, Dân biểu Bỉ và Phó chủ tịch Phái đoàn chúng tôi đề cập vấn đề án tử hình. Một số vị khác đặt vấn đề quyền dân tộc thiểu số và tự do tôn giáo.

Phản bác của phái đoàn Việt Nam

Phái đoàn Việt Nam nói rằng họ không chấp nhận thương thảo trong điều kiện; không chấp nhận những điều liên quan đến lĩnh vực nhân quyền.

DB Marco Cappato

Ỷ Lan: Phái đoàn Quốc hội Việt Nam phản ứng ra sao trước các vấn nạn này, thưa ông?

Marco Cappato: Nhiều người trong họ trả lời. Đầu tiên là ông Nguyễn Viết Thịnh, Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, nói rằng nhân quyền là những giá trị chung, nhưng sự áp dụng nhân quyền tùy thuộc mức độ kinh tế của quần chúng: Đối với dân chúng nghèo họ không quan tâm đến tự do ngôn luận mà quan tâm về ăn uống, đói no. Đó là cách trả lời của Phái đoàn Việt Nam. Họ còn đi xa hơn nữa trong vấn đề nhân quyền, khi nhấn mạnh rằng Việt Nam có những qui tắc bắt buộc những người đi mô tô phải mang mũ bảo hộ mà những quốc gia khác không có những quy định như thế. Họ còn giải thích quan điểm dân chủ tại Việt Nam được quan niệm theo tinh thần cộng đồng, nên cá nhân phải tự mình khế hợp với cộng đồng. Họ cũng bảo vệ cho sự kiện đất đai của Giáo hội Công giáo bị tịch thu là để hoàn trả cho nhân dân, và cũng chẳng hề có một sự đàn áp nào đối với người Thượng Tây nguyên.

Tiếp đó, ông Ngô Anh Dzũng chen vào để nói rằng Quốc hội Châu Âu thiếu thông tin, và nói những điều sai lạc so với hoàn cảnh tại chỗ, vì rằng chẳng bao giờ có việc đàn áp người Thượng, cũng chẳng bao giờ có chuyện tịch thu đất đai ở Cao nguyên Trung phần.

Việc cũng rất căng trên vấn đề thương thảo Hiệp ước thương mại mới, Phái đoàn Việt Nam nói rằng họ không chấp nhận thương thảo trong điều kiện; không chấp nhận những điều liên quan đến lĩnh vực nhân quyền. Tôi không rõ họ đặt vấn đề về những điều nêu lên trong Quyết Nghị của Quốc hội Châu Âu hay các điều thuộc phạm vi nhân quyền trong Hiệp ước mới… Chúng ta chờ xem sao.

Phái đoàn Việt Nam cũng đòi lấy sự kiện được chính phủ Hoa Kỳ công nhận Việt Nam có tiến bộ trong hai năm vừa qua, rồi mời tất cả chúng tôi về thăm Việt Nam.

Sau đó, bà Phạm Phương Thảo, Dân biểu thành phố Hồ Chí Minh, phát biểu. Bà cho biết Việt Nam dự tính bãi bỏ án tử hình. Hiện tại đã gia giảm các cuộc hành quyết, và đang tiến tới việc bãi truất án tử hình. Đó là câu đáp của Phái đoàn.

Họ còn giải thích quan điểm dân chủ tại Việt Nam được quan niệm theo tinh thần cộng đồng, nên cá nhân phải tự mình khế hợp với cộng đồng. Họ cũng bảo vệ cho sự kiện đất đai của Giáo hội Công giáo bị tịch thu là để hoàn trả cho nhân dân, và cũng chẳng hề có một sự đàn áp nào đối với người Thượng Tây nguyên.

DB Marco Cappato

Phái đoàn không trả lời câu hỏi về Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất và trường hợp Hòa thượng Thích Quảng Độ, cũng như không trả lời vụ Khmers Kroms. Với các vấn đề này tôi cảm nhận một sự cự tuyệt, một bức tường đã dựng lên trước các điều chúng tôi nêu ra.

Ỷ Lan: Ông là tác giả bản Quyết Nghị vừa qua của Quốc hội Châu Âu về vấn đề nhân quyền và tôn giáo tại Việt Nam, và ông đã nêu rõ tại cuộc điều trần rằng Việt Nam phải có những tiến bộ cụ thể trước khi ký lại Hiệp ước hợp tác song phương Liên Âu – Việt Nam. Sau cuộc gặp gỡ đối thoại với Phái đoàn Quốc hội Việt Nam hôm nay, ông có còn quyết tâm đòi hỏi Việt Nam như trước đây?

Marco Cappato: Vâng, Quốc hội Châu Âu sẽ được yêu cầu chuẩn y cho Hiệp ước. Tôi tin rằng nếu chúng ta hoàn tất việc thông tin đến các vị Dân biểu và công luận về các vấn nạn đặt ra trên bàn thương thảo… Hiển nhiên không thể nào giải quyết toàn bộ vấn đề nhân quyền tại Việt Nam. Nhưng chúng tôi muốn có những động thái cụ thể, đối với các vi phạm nhân quyền trầm trọng và quy mô. Tôi tin rằng nếu Quốc hội Châu Âu có những hành động phối hợp, gắn bó, loại trừ cách ăn nói hai mặt trong các cuộc thương thảo cũng như đối với các cơ quan truyền thông, Quốc hội sẽ đạt được một số sự việc, bởi vì Việt Nam cũng như chúng tôi đều có lợi ích qua Hiệp ước. Chúng tôi có nhiều lợi ích, nhưng Việt Nam còn nhiều lợi ích hơn chúng tôi trong Hiệp ước mới này.

Ỷ Lan: Xin cám ơn Dân biểu Marco Cappato.