Biện pháp kích thích kinh tế của VN

Cụ thể, về chính sách tiền tệ, Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam vào trung tuần tháng này công bố giảm lãi suất cơ bản từ 10% xuống còn 8,5%.

Một công cụ tiền tệ khác cũng được áp dụng, là tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Bản tin của Reuters ngày 22 tháng 12 cho biết là Ngân Hàng Nhà Nước giảm 1% mức dự trữ bắt buộc, chỉ còn ở mức 5% mà thôi.

Cả 2 biện pháp giảm lãi suất và giảm dự trữ bắt buộc đều có công hiệu giúp tiền đỡ “khan hiếm” và do đó trở nên “rẻ” hơn khi cho vay. Hệ quả kéo theo là các ngân hàng có thể cho vay nhiều hơn. Người có nhu cầu vay có thể vay dễ dàng hơn.

Cả 2 biện pháp giảm lãi suất và giảm dự trữ bắt buộc đều có công hiệu giúp tiền đỡ “khan hiếm” và do đó trở nên “rẻ” hơn khi cho vay. Hệ quả kéo theo là các ngân hàng có thể cho vay nhiều hơn. Người có nhu cầu vay có thể vay dễ dàng hơn.

Sự nới lỏng chính sách tiền tệ khiến lãi suất trên thị trường giảm đi. Thực tế hiện nay là nhiều ngân hàng thương mại tại Việt Nam đã giảm lãi suất cho vay xuống còn dưới 11%.

Về phía chính sách tài khoá, những thông tin gần nhất cho biết là chính phủ Việt Nam sẽ tung ra một khoản tiền khổng lồ, lên đến 6 tỷ Mỹ kim, để kích cầu.

Tất cả những động thái này được thực hiện trong bối cảnh lạm phát tại Việt Nam đang giảm dần, mặc dầu vẫn ở mức cao đến hơn 20%.

Kế hoạch tài khoá kích cầu đưa đến nguy cơ tái lạm phát

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng hệ thống ngân hàng và thị trường tài chánh Việt Nam còn nhiều khiếm khuyết, đã và đang làm cho tình hình kinh tế khó khăn hơn. Bên cạnh đó, chính sách tài khoá kích cầu đưa đến nguy cơ tái lạm phát, nguy cơ tham nhũng và tình trạng khó khăn cho khu vực tư nhân.

Trong một báo cáo do Quỹ Tiền Tệ Thế Giới, IMF, thực hiện gần đây, các chuyên gia nói rằng những yếu điểm trong lãnh vực ngân hàng là một trong các yếu tố nội tại làm cho tình hình kinh tế khó khăn hơn. Từ Việt Nam, một chuyên viên kinh tế Hoa Kỳ là tiến sĩ Phạm Đỗ Chí thể hiện sự đồng tình với đánh giá này, và nói rằng việc hệ thống ngân hàng đổ tiền vào khu vực bất động sản làm nảy sinh nhiều khó khăn khi kinh tế suy trầm.

“IMF có nhắc đến khó khăn của hệ thống ngân hàng, đó là do cho vay nhiều vào lãnh vực bất động sản. Nay chịu thêm đà kinh tế chậm lại, Việt Nam trải qua cơn khó khăn là sự sụt giảm giá bất động sản từ 40 đến 50%. Tuy chưa đến mức khủng hoảng tín dụng như Hoa Kỳ, rõ ràng Việt Nam cũng bị khó khăn rất nhiều. Nhiều chủ đầu tư bất động sản không thể trả lại nợ cho ngân hàng khiến cho ngân hàng bị khủng hoảng thanh khoản.”

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng hệ thống ngân hàng và thị trường tài chánh Việt Nam còn nhiều khiếm khuyết, đã và đang làm cho tình hình kinh tế khó khăn hơn. Bên cạnh đó, chính sách tài khoá kích cầu đưa đến nguy cơ tái lạm phát, nguy cơ tham nhũng và tình trạng khó khăn cho khu vực tư nhân.

Bản tin của VnEconomy ngày 18 tháng 12 dẫn lời của IMF, rằng “những căng thẳng trong hệ thống ngân hàng Việt Nam đã tăng lên trong năm 2008 và có thể tăng hơn nữa trong năm 2009.”

IMF, vẫn theo VnEconomy, nhận định là “vị thế tài chánh của các ngân hàng rất có thể yếu đi trong năm 2009.”

Hệ thống ngân hàng là nền tảng của thị trường tài chánh Việt Nam. Hệ thống này, mặc dầu tăng trưởng rất nhanh về mặt số lượng, vẫn mang tính quốc doanh rất cao nếu xét về tỷ lệ vốn và số ngân hàng do nhà nước làm chủ.

Một chuyên viên kinh tế tại Việt Nam, là tiến sĩ Nguyễn Hồng Sơn, Phó Hiệu Trưởng Trường Đại Học Kinh Tế, thuộc Đại Học Quốc Gia Hà Nội, cho biết là mặc dầu Nhà Nước Việt Nam làm chủ chỉ có 6 ngân hàng, nhưng vốn thuộc Nhà Nước trong toàn bộ hệ thống lại chiếm đến hơn 67%. Ông nói đến điều này trong một buổi hội thảo tại đại học Princeton, Hoa Kỳ, hồi trung tuần tháng Chín.

Ông nói thêm: “Hệ thống ngân hàng Việt Nam cung cấp hơn 20% vốn cho toàn bộ lượng đầu tư xã hội trong nền kinh tế Việt Nam. Số lượng ngân hàng hoạt động tăng rất nhanh, từ 9 đơn vị trong năm 1991, tăng lên đến con số 80 trong năm 2008.”

Nếu tính trong khu vực ngân hàng cổ phần, thì phần lớn trong số 34 ngân hàng loại này đều do Nhà Nước thành lập hoặc cung cấp vốn.

Bản tin của hãng thông tấn Reuters ngày 22 tháng 12 cho biết lãi suất trên các công trái phiếu chính phủ được giới đầu tư tin là sẽ tiếp tục giảm.

Niềm tin này là có cơ sở khi các động thái của Ngân Hàng Nhà Nước, như đã đề cập, được chờ đợi là sẽ dẫn đến sự gia tăng lượng cung tiền trong nền kinh tế.

Lạm phát đã giảm liên tục trong 3 tháng vừa qua. Các chính sách, cả tài khoá lẫn tiền tệ, đều có nguy cơ đưa đến tái lạm phát. Nhiều chuyên gia tin rằng nguy cơ tái lạm phát là khó có thể xảy ra trong điều kiện hiện nay, trừ khi Việt Nam in tiền để tài trợ cho các chương trình kích cầu.