SANTIAGO, Cuba - Năm mươi năm sau khi các phiến quân vũ trang đắc thắng từ trên những ngọn núi phía đông kéo xuống, hôm qua nước Cuba Cộng sản đã tổ chức kỷ niệm cuộc cách mạng với những lễ hội đã bớt đi những giọng điệu gay gắt sau ba cơn bão tàn phá và giữa tình trạng vắng mặt trước công chúng từ lâu của một Fidel Castro ốm yếu.

Mặc dù ông Castro, 82 tuổi, đã tiếp tục hồi phục tại một nơi được giữ bí mật, song các lễ hội vẫn tràn đầy nỗi luyến tiếc quá khứ và lời ca tụng người chỉ huy lực lượng phản loạn với bộ râu quai nón như là "nhà Lãnh đạo Cách mạng." Người em của ông, Chủ tịch Raul Castro, đã dự báo cuộc cách mạng tiếp tục tồn tại thêm 50 năm nữa "cũng sẽ là cuộc đấu tranh lâu dài bền bỉ."

Những buổi lễ đạm bạc, bao gồm nhảy múa và hòa nhạc khắp nơi trên hòn đảo, đã gây nhầm lẫn với lễ hội đón năm mới được lan vào cùng những triển vọng về số thu nhập và khách tham dự tăng lên, và những thay đổi khác nữa có thể làm dịu đi những nỗi gian truân hàng ngày của mỗi người dân Cuba.

Nhiều người ở đây hy vọng cho các mối quan hệ được cải thiện với Hoa Kỳ khi vị Tổng thống mới đắc cử Barack Obama nhậm chức vào ngày 20 tháng Một, sau những tuyên bố rằng ông sẽ nói chuyện trực tiếp với ông Raul Castro và chấm dứt những hạn chế về du lịch thăm thân nhân và gửi tiền quà biếu [của người Mỹ gốc Cuba] tới quốc đảo này.

"Tôi hy vọng ông ấy dỡ bỏ lệnh phong tỏa," theo lời Ana Luisa Mas, 42 tuổi, ám chỉ những lệnh trừng phạt trong thương mại của Hoa Kỳ mấy thập kỷ qua.

"Chúng tôi rất hy vọng là với ông Obama, các thân nhân của chúng tôi sẽ có thể về thăm chúng tôi được nhiều hơn và gửi cho chúng tôi nhiều tiền hơn," bà nói. "Chúng tôi cũng hy vọng là ông Fidel sẽ còn ở lại với chúng tôi lâu lâu hơn một chút nữa."

Không có các nhà lãnh đạo nước ngoài

Ông Raul Castro, 77 tuổi, người kế vị Fidel vào tháng Hai, đã trích dẫn nhiều lời của anh trai mình khi ông đứng phát biểu ngay phía dưới cũng cái ban công nơi mà ông Fidel đã tuyên bố chiến thắng chính phủ độc tài Fulgencio Batista ngày 1 tháng 1 năm 1959.

Ông đã nhấn mạnh về một bài phát biểu mà anh ông đã đọc tại Trường đại học Havana ít năm trước khi ông ta bị bệnh, với cảnh báo rằng "cuộc cách mạng này có thể huỷ diệt chính nó" và rằng nếu như điều đó xảy ra, "thì sẽ là sai lầm của chính chúng ta."

Không có nhà lãnh đạo nước ngoài nào có mặt vào thời điểm bài diễn văn buổi tối được đọc trên một quảng trường bé nhỏ, cây xanh che phủ, với khung cảnh phô trương chút ít, ngoại trừ các khách được mời gồm 3000 tín đồ của Đảng Cộng sản. Bên ngoài Khu vực Quyền lợi của Hoa Kỳ sát mé biển của Habana, nhóm nhạc Los Van Van nổi tiếng đang trình diễn.

Tổng thống Bolivia Evo Morales, người ngay từ đầu đã nói là ông sẽ tham dự lễ kỷ niệm, và ông đã chào mừng cuộc cách mạng Cuba và ông Fidel Castro từ thủ đô La Paz, biểu thị "lòng kính trọng của tôi, sự khâm phục của tôi đối với Fidel."

Tổng thống Venezuela Hugo Chavez, người cũng đã được trông đợi từ ban đầu là sẽ tham dự, ông đã thông báo tại Caracas rằng bằng lòng kính trọng lễ kỷ niệm lần thứ 50 cuộc cách mạng, ngọn cờ Cuba sẽ có một vị trí vĩnh cửu bên ngoài ngô mộ vị lãnh tụ của nền độc lập cho Nam Mỹ Simon Blivar tại Venezuela.

"Cuba là nước bạn bè của quốc gia này, của liên minh này," ông Chavez nói.

Một bí mật quốc gia

Quảng trường Santiago được kẻ vạch bằng những hàng ghế dành cho các vị khách mời, và một biểu ngữ lớn màu đỏ treo trên một khách sạn kế bên xây từ thời thuộc địa nổi bật một bức hình Fidel Castro giống một nhà lãnh đạo du kích quân 32 tuổi.

Sự kiện được mở đầu bằng một bài hát ca ngợi tổ quốc Cuba và một cuốn phim tài liệu ngắn gồm những đoạn video về Fidel Castro, hầu hết là từ thập kỷ trước khi ông bị bệnh.

Sức khỏe của ông là một bí mật quốc gia, và ông vẫn không xuất hiện sau cuộc đại phẫu đường ruột khoảng 2 năm rưỡi trước. Thế nhưng thỉnh thoảng ông vẫn viết những bài bình luận để gợi lên rằng ông vẫn có những cố gắng trong các công việc của chính quyền.

Trước nửa đêm thứ Tư, một bài phát biểu ngắn của ông đã được đọc trên đài truyền hình nhà nước, chúc mừng "những người dân anh hùng của chúng ta."

Ông Raul Castro xem ra đã điều khiển được chính phủ một cách vững vàng song vẫn còn phải đưa ra mọi cải cách lớn. Ít người nghĩ là sẽ có những thay đổi rất lớn trong khi anh trai ông vẫn còn sống.

Các giới chức thoạt tiên đã lên kế hoạch cho một buổi lễ kỷ niệm long trọng hơn song đã giảm bớt sau khi ba cơn bão trong năm nay đã gây tổn hại tới 10 tỉ đô la và đã quét đi một phần ba mùa màng của nước này. Ông Raul Castro vào tuần trước đã kêu gọi cắt giảm chi phí hơn nữa trong khi quốc đảo này đã loan báo mức tăng trưởng kinh tế 4,3% trong năm, bằng đúng một nửa so với mức dự báo ban đầu của chính phủ.

Qua nửa thế kỷ, những con người nổi loạn giành chiến thắng này đã xoá bỏ được nạn mù chữ, tạo nên một hệ thống chăm sóc sức khỏe chung, và xây dựng được hàng ngàn trường học. Thế nhưng sau khi Fidel quyết định đi theo con đường cộng sản chủ nghĩa vào năm 1961, các công đoàn đã mất đi quyền được bãi công, Giáo hội Thiên chúa bị quấy rối, và những người phản đối chính phủ mới bị bỏ tù.

Ủy ban Nhân quyền và Hòa giải phi chính phủ của Cuba đóng tại Havana mới đây đã tính được có 219 tù nhân chính trị, giảm đi nhiều so với con số 15.000 năm 1964.

Hệ thống cộng sản chủ nghĩa của Cuba vẫn cố bám riết, thậm chí sau khi Bức màn Sắt [bưng bít thông tin của cộng sản] đã sụp đổ và các nước Trung Quốc và Việt Nam cộng sản đã đi theo con đường kinh tế tự do trong khi vẫn duy trì hệ thống chính trị của họ.

Khi Tổng thống Bush rời vị trí của mình, cuộc cách mạng này sẽ tồn tại qua 10 đời tổng thống Hoa Kỳ, những người đã duy trì các lệnh trừng phạt nghiêm khắc nhắm vào việc lật đổ nhà lãnh đạo Cuba. Nhiều người tin rằng giờ là thời điểm thích hợp cho một sự thay đổi lớn trong các chính sách của Hoa Kỳ đối với quốc đảo này.

Hiệu đính: TBT Trần Hoàng

 
Bản tiếng Việt © Ba Sàm 2009