Tim Johnston,
Washington Post, 18/01/09, Nguyễn Phương Nga lược dịch
Chiến dịch trên bắt đầu vào tháng 8, khi chính phủ công bố một nghị
định cho phép công an có một quyền hạn rộng rãi để ra tay đối phó với
thành phần chỉ trích nhà nước trên mạng, trong đó cả những người chống
đối “nhà nước CHXHCN Việt Nam”, phá hoại an ninh quốc gia và trật tự xã
hội.
Nghị định cũng cấm “khiêu dâm truỵ lạc … và phá huỷ phong tục tập quán
tốt đẹp của dân tộc”, theo tin tức đăng tải trên tờ báo mạng của Bộ
Thông tin Truyền thông.
Việt Nam là một quốc gia đến với thời đại Internet tương đối khá trễ,
nhưng mức tăng trưởng kinh tế phi thường trong vài năm qua đã tạo ra
một sự gia tăng mạnh mẽ tương tự trong những người xử dụng Internet.
Nhiều ước lượng cho thấy khoảng 24 triệu trong tổng số dân 84 triệu
người thường xuyên lên mạng. Các dịch vụ thì có đầy rẫy để cho những ai
không thể sắm nổi máy tính, và nhiều cửa tiệm nhỏ bán các nhu liệu vi
phạm bản quyền cho những người có máy.
Trong một môi trường mà thông tin bị kiểm soát nặng nề bởi truyền thông
nhà nước, thì các blogger đã nhanh nhẩu tìm ra được nhiều khả năng mà
thế giới Internet có thể cung cấp cho họ. Tin tức về đất nước, phần lớn
là từ các cơ quan truyền thông nước ngoài, và những bài bình luận chính
trị thường xuyên phê phán chỉ trích chính phủ đã trở thành một nhu cầu
cần thiết hàng đầu. Do đó, những bàn cãi về tương lai chính trị của đất
nước, dù có hoặc không có Ðảng Cộng sản, đã trở nên sôi nổi.
“Ðây là một môi trường trí tuệ không được đồng đều”, theo bà Kim Ninh,
người đứng đầu tổ chức Asia Foundation ở Hà Nội, khi nói về hệ thống
của các trang blog, Bà nói, “Có rất nhiều chuyện đánh bùn sang ao,
nhưng ở bên dưới là cả một truyền thống trí tuệ có từ thời kỳ thực dân
Pháp trong các thập niên 20s, 30s, và 40s đang tiếp tục tràn tới. Họ
tiếp nhận các đề tài tranh luận chính trị rất nghiêm túc. Mọi người vào
các trang blog để tìm những tin tức mà họ không thể lấy được từ truyền
thông chính thức”.
Hành động của nhà nước đối với việc tham gia vào các blog đã khêu gợi
nên một phản ứng gay gắt từ những người cổ xuý cho tự do ngôn luận,
“Việt Nam là một trong vài nước mà người dân có thể bị bỏ tù vì các tội
danh như ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ’. Các nhà tài trợ cho Việt Nam
nên tiếp tục đòi hỏi nhà nước phải chấm dứt hành động hình sự hóa việc
bày tỏ tư tưởng một cách ôn hòa”, theo ông Brad Adams, giám đốc Á châu
của tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch cho biết trong một
thông cáo báo chí hôm Thứ Năm.
Sau một thời gian tương đối được tự do, khi các nhà báo trên mạng và
báo giấy thử đi vào những phạm vi mà họ có thể đăng tải được, thì nhà
cầm quyền mới đây lại bắt đầu đàn áp.
Cuối năm ngoái, toà án áp đặt một bản án tù hai năm lên một nhà báo sau
khi ông ta viết một loạt bài vạch trần tham nhũng, và một blogger nổi
tiếng được biết qua biệt danh Ðiếu Cày, có tên thật là Nguyễn Văn Hải,
bị kết án 2 năm tù vì tội trốn thuế trong một trường hợp được khắp nơi
coi như một sự trừng phạt vì anh ta tham gia vào blog.
Peter Leech, một người Úc đã thành lập ra ở Việt Nam một trang web,
Intellasia.net, nhằm thu thập các tin tức phổ biến, bắt đầu gặp nhiều
khó khăn với nhà cầm quyền vào tháng 6/2007. Ông ta nói rằng công an
thường xuyên lục soát văn phòng Intellasia, máy chủ đặt trang web ở Hoa
Kỳ bị tấn công và cuối cùng ông buộc phải bỏ chạy khỏi Việt Nam.
“Họ đang trở nên cứng rắn hơn đối với mọi thứ -báo chí, internet, mọi thứ”. Ông Leech nói từ thành phố Perth ở nước Úc.
Ðại đa số các blogger ở Việt Nam dùng các bộ phận nền tạo lập ra các
trang blog của Yahoo và Google, và nhà nước nói rằng họ sẽ tranh thủ để
tìm sự trợ giúp của các công ty này trong việc giám sát mạng internet.
“Các nhà cung cấp dịch vụ sẵn lòng hợp tác với các cơ quan Việt Nam”,
theo Ðỗ Quý Doãn, thứ trưởng bộ Thông tin Truyền thông cho biết tại một
cuộc họp báo hồi cuối tháng trước. “Tôi nghĩ là các nhà cung cấp dịch
vụ cũng mong muốn có một môi trường internet sạch sẽ, Tôi nghĩ nếu các
cơ quan nhà nước Việt Nam yêu cầu hợp tác, thì Google hoặc Yahoo cũng
sẽ sẵn lòng”.
Bộ phận nền (platform) tạo lập ra blog phổ biến nhất đối với giới
blogger Viêt Nam là Yahoo 360. Công ty Yahoo cho biết trong tuần này
rằng họ chưa được nhà nước Viêt Nam tiếp xúc về bất cứ sự kiểm soát
nào.
“Như một chính sách chung, thì công ty Yahơo cũng như các công ty khác
trên thế giới, được yêu cầu phải tuân hành theo các luật lệ do các
chính phủ đòi hỏi khi công ty là đối tượng lệ thuộc vào luật pháp của
nước đó”, Yahơo nói trong một thông cáo, chỉ rõ ra cho thấy rằng bộ
phận nền Yahoo 360 được vận hành từ Singapore
Ðể xem coi nhà nước Việt Nam có thể kiểm soát thành công Internet như
thế nào. Như Trung Quốc đã cho thấy, có kỹ thuật tồn tại để ngăn chận
các nội dung mà nhà nước không muốn, ít nhất là từ những người xử dụng
thất thường. Nhưng không giống như những người xử dụng Internet của
Trung Quốc, là nơi chính phủ của họ kiểm duyệt Internet từ lúc ban đầu,
còn những người xử dụng ở Việt Nam đã có 8 năm được hưởng sự truy cập
vào Internet không bị ràng buộc, vốn là điều mà họ coi là một quyền tự
do.
Ông Leech nói về các quan chức nhà nước, “Nếu họ làm một vài điều gì đó
khắc nghiệt, thì không những nó chỉ là một bước đi lùi to lớn, mà nó
còn làm mọi người rất giận dữ”.
|
