Trung Quốc không sử dụng quyền đăng ký

Tuy cũng có quyền đăng ký ranh giới “thềm lục địa mở rộng” song Trung Quốc không sử dụng quyền này. Thế rồi ngày 7 tháng 5, sau khi Việt Nam và Malaysia chính thức gửi hồ sơ cho Liên Hiệp Quốc để cùng đăng ký khu vực thềm lục địa ngoài phạm vi 200 hải lý, Trung Quốc đột nhiên lên tiếng yêu cầu Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc không xét hồ sơ chung của Việt Nam và Malaysia.

Tuy cũng có quyền đăng ký ranh giới “thềm lục địa mở rộng” song Trung Quốc không sử dụng quyền này. Thế rồi ngày 7 tháng 5, sau khi Việt Nam và Malaysia chính thức gửi hồ sơ cho Liên Hiệp Quốc để cùng đăng ký khu vực thềm lục địa ngoài phạm vi 200 hải lý, Trung Quốc đột nhiên lên tiếng

Vì sao Trung Quốc lại hành xử khó hiểu như vậy? Luật sư Lê Minh Phiếu, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Pháp, thành viên Qũy Nghiên cứu Biển Đông, nhận xét:

Luật sư Lê Minh Phiếu: Việc Trung Quốc phản đối bản đăng ký chung của Việt Nam và Malaysia cho chúng ta thấy hai khía cạnh của một vấn đề.

Khía cạnh thứ nhất là sự lúng túng của Trung Quốc trong việc tìm kiếm cơ sở pháp lý cho yêu sách của mình. Trong văn bản Trung Quốc gửi cho ông Tổng Thư ký Liên hiệp quốc, Trung Quốc đưa ra lập luận rằng, Trung Quốc có chủ quyền với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và được hưởng quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với vùng nước liên quan cũng như đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của vùng biển đó.

Trong lập luận này có hai điều vô lý. Điều vô lý thứ nhất, đó là Hoàng Sa là của Việt Nam nhưng bị họ xâm chiếm, còn Trường Sa thỉ bị họ xâm chiếm một phần từ tay Việt Nam. Cả thế giới ai cũng biết sự xâm lược này.

Trung Quốc đưa ra lập luận rằng, Trung Quốc có chủ quyền với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và được hưởng quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với vùng nước liên quan cũng như đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của vùng biển đó.

Điều vô lý thứ hai là họ cho rằng họ có quyền và quyền tài phán đối với cái mà họ gọi là vùng nước liên quan cũng như đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của vùng nước đó. Tuy nhiên họ lúng túng đến mức không thể định nghĩa rõ ràng về phạm vi cũng như tại sao họ lại có được cái gọi là vùng nước liên quan đó. Để giải tỏa sự lúng túng túng này, họ dẫn chiếu đến đường chữ U, còn gọi là đường lưỡi bò vốn cũng rất mập mờ. Thực sự đường chữ U hay đường lưỡi bò chiếm khỏang 75% đến 80% diện tích trên biển Đông, hoàn toàn chẳng phù hợp với bất cứ điều luật nào của UNCLOS mà Ủy ban về Ranh giới thềm lục địa dựa vào để họat động và xem xét.

Trung Quốc chẳng viện dẫn bất cứ điều luật nào của luật quốc tế, kể cả những quy định của UNCLOS để làm cơ sở cho lập trường của mình, để chứng minh chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của họ đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, cũng như chủ quyền của họ đối với vùng nước liên quan. Hai lý do mà Trung Quốc đưa ra là, chính phủ Trung Quốc đã chiếm giữ được như vậy và thế giới đã biết. Nói cách khác, họ lý giải cho cái mà họ gọi là chủ quyền, quyền chủ quyền chính là sự chiếm đóng và tuyên truyền mà họ đã tiến hành hàng chục năm qua. Theo luật quốc tế, việc chiếm đóng và tuyên truyền dối trá không được thừa nhận chủ quyền.    

Trung Quốc đã chiếm giữ được như vậy và thế giới đã biết. Nói cách khác, họ lý giải cho cái mà họ gọi là chủ quyền, quyền chủ quyền chính là sự chiếm đóng và tuyên truyền mà họ đã tiến hành hàng chục năm qua.

Mưu đồ sâu sắc của TQ

Luật sư Phiếu phân tích tiếp:

Luật sư Lê Minh Phiếu: Khía cạnh thứ hai của vấn đề đó là Trung Quốc đã chính thức đưa ra diễn đàn Liên hiệp quốc yêu sách của họ dù lập trường của Trung Quốc hoàn toàn bất hợp lý và phi pháp như đã nói ở trên.

Như vậy có thể kết luận là chính việc xâm chiếm và tạo dư luận dối trá chứ không phải dựa vào luật pháp quốc tế là phương tiện để Trung Quốc xác lập chủ quyền. Đây thực sự là một mối đe dọa nghiêm trọng chẳng những đối với Việt Nam mà cả với an ninh Đông Nam Á cũng như toàn thế giới. Nhất là trong bối cảnh Trung Quốc đang trỗi dậy trở thành siêu cường và đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực quân sự.   

Về hậu quả từ phản ứng của Trung Quốc, luật sư Lê Minh Phiếu cho biết:

Như vậy có thể kết luận là chính việc xâm chiếm và tạo dư luận dối trá chứ không phải dựa vào luật pháp quốc tế là phương tiện để Trung Quốc xác lập chủ quyền. Đây thực sự là một mối đe dọa nghiêm trọng

Luật sư Lê Minh Phiếu: Theo quy định, khi một bên liên quan phản đối việc đăng ký đó thì Ủy ban Ranh giới thềm lục địa không thể nào tiến hành đăng ký được. Do vậy, việc đăng ký không thành công được. Việc Trung Quốc không dựa vào luật pháp quốc tế mà dựa vào sự chiếm đóng cũng như sự tuyên truyền để khẳng định chủ quyền của mình làm cho việc đang ký thềm lục địa của các nước tại biển Đông trở nên bế tắc và các quy định về việc đăng ký này trở thành không còn ý nghĩa nữa.

Các nước sẽ phải giải quyết tranh chấp với nhau bằng một con đường khác chứ không thể bằng con đường này được nữa. Trừ khi các bên có thỏa thuận về sau để chấm dứt sự phản đối này. Thế nhưng với cách thức mà Trung Quốc đang tiến hành như hiện nay, tôi không tin rằng Trung Quốc sẽ chấp nhận sử dụng luật pháp hay là công lý để đưa ra lập trường của mình.   

Việc Trung Quốc không dựa vào luật pháp quốc tế mà dựa vào sự chiếm đóng cũng như sự tuyên truyền để khẳng định chủ quyền của mình làm cho việc đang ký thềm lục địa của các nước tại biển Đông trở nên bế tắc và các quy định về việc đăng ký này trở thành không còn ý nghĩa nữa.

Thế giới cần phải biết

Do vậy, theo ông:

Luật sư Lê Minh Phiếu: Trong bối cảnh này, Việt Nam cần cho cả thế giới biết rõ rang về sự phi pháp, vô lý cũng như trắng trợn trong yêu sách của Trung Quốc đối với việc giải quyết tranh chấp trên biển Đông. Cần phải cho thế giới hiểu rõ rang rằng, Trung Quốc đang dựa vào sự chiếm đóng, đang dựa vào sự tuyên truyền dối trá và đang dựa vào sự lớn mạnh của lực lựong quân sự để xác định chủ quyền trên biển Đông cũng như để giải quyết tranh chấp với các nước khác chứ họ không dựa vào vào luật pháp quốc tế và công lý quốc tế để giải quyết những bất đồng này.  

Trong bối cảnh này, Việt Nam cần cho cả thế giới biết rõ rang về sự phi pháp, vô lý cũng như trắng trợn trong yêu sách của Trung Quốc đối với việc giải quyết tranh chấp trên biển Đông.

Gần đây, có những dấu hiệu cho thấy, trong cách ứng xử với Trung Quốc, chính quyền Việt Nam bắt đầu tỏ ra cứng rắn hơn, trước những vấn đề lien quan đến chủ quyền. Chẳng hạn như hồi cuối tháng 4, Đà Nẵng công bố việc bổ nhiệm chủ tịch huyện đảo Hoàng Sa, bất kể sự phản đối của Trung Quốc. Hoặc trong tuyên bố mới nhất, sau khi Trung Quốc ngăn cản Việt Nam và Malaysia cùng đăng ký ranh giới “thềm lục địa mở rộng”, người phát ngôn Bộ Ngọai giao Việt Nam xác định: “Trung Quốc vi phạm nghiêm trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông. Đường yêu sách 9 đoạn của Trung Quốc thể hiện trên bản đồ đi kèm với công hàm là không có giá trị vì không có sơ sở pháp lý, lịch sử và thực tiễn”.

Thế nhưng, sau đó đúng ba ngày, cũng báo chí Việt Nam loan báo, hôm 11 tháng 5, trong chuyến thăm Trung Quốc, bà Hà Thị Khiết, Bí thư Trung ương Đảng CSVN, tuyên bố: “Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn trân trọng, dành ưu tiên cao, mong muốn và phấn đấu hết sức mình nhằm không ngừng xây dựng, củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị hợp tác với Trung Quốc ngày càng đi vào chiều sâu và hiệu quả theo khuôn khổ ‘Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện’ và ‘phương châm 16 chữ’ (láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai), ‘tinh thần 4 tốt’ (láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt)”...

Ít ai xem bất nhất là khôn khéo.