Nam Nguyên, phóng viên đài RFA

2009-06-05

Những diễn biến ở VN gần đây có nhiều dấu hiệu đặc biệt, như ngân hàng thương mại lại chạy đua lãi suất huy động tiền đồng VN, thị trường chứng khoán tăng điểm mạnh.

AFP photo

Các ngân hàng thương mại chạy đua lãi suất huy động tiền đồng VN

Chạy đua lãi xuất huy động tiền đồng VN

Nam Nguyên phỏng vấn TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế độc lập ở Hà Nội, trước hết về sự kiện các đợt phát hành trái phiếu chính phủ năm 2009 bị thất bại không thu hút người mua , TS Lê Đăng Doanh nhận định:

Hiện nay lãi suất huy động tiền đồng VN đang ở mức cao, cho nên sức hút huy động vốn ở các ngân hàng và sức hút ở các thị trường khác, so với lãi suất lợi nhuận mà người ta có thể đạt được khi mua trái phiếu chính phủ, có vẻ như chưa được khuyến khích.

TS Lê Đăng Doanh: Theo tôi sự kiện đó liên quan tới việc lãi suất chính phủ đưa ra so với mặt bằng lãi suất hiện nay đã được tăng cao lên có lẽ chưa đủ khuyến khích các nhà đầu tư để họ tập trung vào đấy.

Nhất là trong tình hình hiện nay thị trường chứng khoán hút vốn rất mạnh, thị trường vàng thì giá đang lên, thị trường bất động sản cũng đang ấm dần lên và các ngân hàng thì nâng cao lãi suất huy động vốn.

Vì vậy lãi suất trái phiếu chính phủ đưa ra trong tình trạng bị cạnh tranh rất gay gắt, như vậy cần tính toán mức lãi suất có thể đủ hấp dẫn để có thể huy động được vốn.

Điều đáng chú ý là vốn huy động được bằng đồng đô la thì cao hơn khá nhiều so với vốn huy động được bằng đồng VN, qua đó thấy rằng nếu giảm lãi suất huy động đồng đô la như hiện nay thì cũng hoàn có thể có được một đòn bẩy để thu hút trái phiếu.

Nhưng hiện nay lãi suất huy động tiền đồng VN đang ở mức cao, cho nên sức hút huy động vốn ở các ngân hàng và sức hút ở các thị trường khác, so với lãi suất lợi nhuận mà người ta có thể đạt được khi mua trái phiếu chính phủ, có vẻ như chưa được khuyến khích.

Nếu chính phủ không huy động được vốn thì những dự kiến tốt đẹp của chính phủ sẽ khó có thể thực hiện được và mức bội chi ngân sách tăng lên.Khi tình hình khó khăn, thì chỉ có một cách là chính phủ phải phát hành thêm tiền để trang trải nhu cầu tiêu dùng bức bách của ngân sách.

TS Lê Đăng Doanh

Mầm mống cho một cuộc lạm phát

Nam Nguyên: Thưa TS, tất cả những hiện tượng vừa nói theo ông là có lành mạnh hay không?

TS Lê Đăng Doanh: Theo tôi ở đây đang có ẩn chứa mấy vấn đề, thứ nhất lãi suất lại tăng lên cao, tức là làm cho giá của tiền vốn tăng cao và cuối cùng điều đó sẽ thể hiện trên giá của các sản phẩm thôi.

Bởi vì ngân hàng và doanh nghiệp thì không thể nào chịu lỗ được, họ dồn sự lỗ đó vào cho người tiêu dùng để thanh toán.

Vì vậy mặt bằng giá của VN sẽ lại cao lên và điều thứ hai nữa, nếu chính phủ không huy động được vốn thì những dự kiến tốt đẹp của chính phủ sẽ khó có thể thực hiện được và mức bội chi ngân sách tăng lên.Khi tình hình khó khăn, thì chỉ có một cách là chính phủ phải phát hành thêm tiền để trang trải nhu cầu tiêu dùng bức bách của ngân sách.

Đấy là điều không tốt đối với nền kinh tế thị trường, VN đã có nhiều năm kinh nghiệm về những biện pháp như vậy và hết sức nguy hiểm là để lại những di hoạ về sau, tức là lạm phát sẽ tăng lên.

Tăng giá ở bên ngoài thì nhập khẩu của Việt Nam sẽ tăng lên ngay lập tức không thể nào trì hoãn được. Vì hiện nay Việt Nam phải nhập khẩu 100% GDP, nhập khẩu xăng dầu, phân bón, sắt thép, chất dẻo v..v.. để tiếp tục sản xuất và chế biến, nhưng xuất khẩu của Việt Nam thì không tăng lên được ngay.

TS Lê Đăng Doanh

Một cuộc lạm phát khó tránh khỏi 

Nam Nguyên: Thưa, như ông đánh giá thì Việt Nam khó có thể đưa tỷ lệ lạm phát về mức một con số ?

TS Lê Đăng Doanh: Gần đây chính phủ có đề nghị giảm chỉ tiêu lạm phát còn 6%. Tôi rất mong muốn, kỳ vọng là chỉ tiêu đó sẽ thành hiện thực. Nhưng những diễn biến gần đây cho thấy rằng nguy cơ phải đối diện một cuộc lạm phát mới hiện nay ngày càng lộ rõ.

Và cần hết sức tránh kịch bản là sự trùng hợp, một sự cộng hưởng rất là bất hạnh giữa chính sách tài chính tiền tệ mở rộng như hiện nay: là tăng thêm tín dụng, bơm thêm phương tiện thanh toán ra thị trường, trong đó có nguyên nhân do gói kích thích kinh tế của VN liên quan đến việc cấp tín dụng với lãi suất ưu đãi, lại trùng hợp với việc tăng giá dầu tăng giá nguyên vật liệu như phân bón như chất dẻo như sợi, như thuốc trừ sâu….

Lúc bấy giờ rất có khả năng đến khoảng quí 3, Việt Nam phải đối mặt với một cuộc lạm phát mới, do có hai nhân tố là chính sách tiền tệ nới lỏng ở trong nước cộng với tác động của việc tăng giá ở bên ngoài.

Tăng giá ở bên ngoài thì nhập khẩu của Việt Nam sẽ tăng lên ngay lập tức không thể nào trì hoãn được. Vì hiện nay Việt Nam phải nhập khẩu 100% GDP, nhập khẩu xăng dầu, phân bón, sắt thép, chất dẻo v..v.. để tiếp tục sản xuất và chế biến, nhưng xuất khẩu của Việt Nam thì không tăng lên được ngay.

Vì giá của xuất khẩu không thể dễ dàng tăng lên được do sức ép cạnh tranh. Thứ hai nữa là nhu cầu đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt nam không thể tăng nhanh được.

Vì thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam là Hoa Kỳ, Liên Minh Châu Âu EU, Nhật Bản và các nước Asean vẫn ở trong tình trạng suy thoái, hoặc chỉ hồi phục rất chậm chạp.

Cho nên nguy cơ lạm phát, có thể đi kèm theo với nguy cơ mất cân đối xuất nhập khẩu tăng lên và mất cân đối cán cân thanh toán quốc tế cũng tăng lên.