Luật sư Cù Huy Hà Vũ từ Hà Nội nộp đơn khởi kiện thủ tướng chính phủ nước CHXHCN Việt Nam vì "ban hành trái pháp luật" quyết định cho khai thác bauxite ở Tây Nguyên.

Trả lời đài BBC về cơ sở để một công dân kiện thủ tướng, ông Cù Huy Hà Vũ nói:

"Hiến pháp khẳng định tất cả công dân đều bình đẳng trước pháp luật, trong trường hợp này ông Nguyễn Tấn Dũng không phải là cái gì to lớn và tôi cũng không phải là nhỏ bé, hai người bình đẳng với nhau, ai làm trái luật người đó phải chịu trách nhiệm."

Ông Cù Huy Hà Vũ nói thêm ông kiện thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vì ông Dũng là người ký ban hành quyết định số 167/2007/QĐ -TTg ngày 01/11/2007 "phê duyệt quy hoạch, phân vùng, thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007-2015."

"Tôi thấy quyết định này trái ít nhất là bốn luật. Đầu tiên là luật bảo vệ môi trường,"

"Đối với quy hoạch phê duyệt, quy hoạch đó phải có báo cáo đánh giá môi trường chiến lược,"

"Tức là khi quy hoạch vùng miền hoặc phát triển kinh tế xã hội tại cấp tỉnh thành phố thì đều phải có báo cáo đánh giá môi trường chiến lược,"

"Chỉ sau khi báo cáo về môi trường được công bố và thẩm định xong thì thủ tướng mới có thể phê duyệt cái quy hoạch đó."

Theo ông Cù Huy Hà Vũ, luật Việt Nam quy định nếu quy hoạch không có báo cáo chiến lược, không ai có thể phê duyệt được dự án.

"Vậy mà ông thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã bất chấp pháp luật cứ phê duyệt một cái quy hoạch không có báo cáo đánh giá tác động môi trường."

Ông Vũ nói thêm quyết định của thủ tướng trái với luật quốc phòng, luật bảo vệ di sản văn hóa. Và nó đi ngược với luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Chủ trương lớn

Lãnh đạo Việt Nam nhiều lần nói rằng ‘khai thác bauxite là chủ trương lớn của Đảng' vậy có gì sai khi thủ tướng quốc gia ký thông qua quyết định của đảng cầm quyền?

Theo ông Cù Huy Hà Vũ, ngay cả như vậy người ký vẫn phải chịu trách nhiệm cá nhân.

"Ông thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng vẫn phải chịu trách nhiệm chính về hành động của mình. Có thể ông ta không đủ năng lực nhưng được đưa ra trong quy trình nhiều bàn cãi để thực hiện ý kiến người khác, do vậy ông Nguyễn Tấn Dũng không thể trách những người phê bình ông ta được."

"Ông ta phải có bản lĩnh, nên vì quyền lợi của dân tộc, của đất nước, lợi ích của nhân dân mà hành động."

Tuy nhiên, một chuyên gia về luật tổ chức nhà nước và công pháp quốc tế tại thành phố Hồ chí Minh cho rằng đơn kiện thủ tướng của tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ rất khó được thụ lý. Vì nó nhắm không đúng chỗ.

Chuyên gia này nói nếu ai đó không hài lòng với cách thực hiện dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên, người này chỉ có thể kiện chính phủ chứ không thể kiện thủ tướng.

Theo chuyên gia luật, người phát biểu ẩn danh, ông thủ tướng không có trách nhiệm cá nhân trong vụ này.

"Trách nhiệm là từ phía chính phủ, và thủ tướng chỉ là người đại diện đứng ra thực hiện các chính sách của chính phủ."

Câu chuyện ông Cù Huy Hà Vũ gửi đơn kiện thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã được báo chí tiếng Anh bên ngoài Việt Nam đăng tải.

Asia-Pacific News 12/06/09 đưa tin này và nói vụ khai thác bauxite này là dự án "gây tranh cãi" tại Việt Nam.

Bản tin này cũng nói các đại biểu Quốc hội Việt Nam yêu cầu dự án trên 20 nghìn tỷ đồng, tương đương 1,2 tỷ đô la cần phải được cơ quan lập pháp này thông qua.