Từ lâu trong dân gian Việt Nam đã có thành ngữ “con kiến mà kiện củ khoai” để ám chỉ việc một người thấp cổ bé họng đòi thưa kiện một quan chức quyền cao chức trọng, hay một cường hào ác bá nào đó. Câu thành ngữ này hôm nay thật đúng với câu chuyện Luật sư Cù Huy Hà Vũ đòi kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Hôm qua 11/06/2009, Luật sư Cù Huy Hà Vũ đã nộp đơn kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Tòa Án Nhân Dân thành phố Hà Nội “do đã ban hành trái pháp luật Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng Bauxite giai đoạn 2007-2015, có xét đến năm 2025”.

Quyết định đưa ra trái với “Luật về Bảo vệ Môi trường”

LS.Cù Huy Hà Vũ đã căn cứ vào Chương III của Luật Bảo vệ Môi trường, mà theo đó yêu cầu dự án phải có Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược, trong đó Điều 15 Mục 1 có quy định “Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược là một nội dung của dự án và phải được lập đồng thời với quá trình lập dự án”.

“Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược” phải được thẩm định kỹ càng, và được nêu rõ trong Khoản 6 Điều 17 Mục 1 là “Kết quả thẩm định báo cáo môi trường chiến lược là một trong những căn cứ để phê duyệt dự án”.

Điểm a Khoản 7, Điều 17 Mục 1 cũng nói rõ là đối với các dự án lớn có tầm cỡ quốc gia thì Bộ Tài Nguyên và Môi Trường tổ chức Hội đồng Thẩm định báo cáo đánh giá môi trường chiến lược đối với các dự án do quốc hội, chính phủ, thủ tướng phê duyệt”.

Do đó, LS. Cù Huy Hà Vũ kết luận rằng, vì “chưa có một Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược” cho nên Quyết định của TT. Nguyễn Tấn Dũng là “trái với Luật Bảo Vệ Môi Trường”.

Đó là điều sai trái thứ nhất!

Quyết định đưa ra trái với “Luật về Quốc phòng, Bảo vệ Di sản Văn Hóa”

LS.Cù Huy Hà Vũ cũng dẫn chứng Khoản 2 Điều 11 Luật Quốc Phòng vì “Quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội vùng, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và khu vực trọng điểm về quốc phòng phải được Bộ Quốc Phòng và cơ quan có thẩm quyền của chính phủ phối hợp thẩm định”.

Trong khi đó Khoản 1 Điều 4 của Luật Di Sản Văn Hóa có quy định “lối sống, nếp sống” là thuộc di sản văn hóa, phải được nhà nước bảo vệ và phát huy. Với quy mô của việc khai thác Bauxite ở Tây Nguyên chắc chắn sẽ đưa đến việc di dời nhiều bộ tộc người thiểu số, và di hại trong tiến trình khai thác cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng vạn thậm chí hàng triệu người miền ngược cũng như miền xuôi. Trong khi đó, tính cho đến nay cũng chưa hề có một sự thẩm định nào của ngành văn hóa về di hại đối với các di sản văn hóa.

Ấy vậy mà Quyết định của ông Thủ tướng chỉ “Căn cứ Luật tổ chức Chính phủ ngày 25/12/2001”, mà không hề đả động đến các bộ Luật kia.

Đó là điều sai trái thứ hai!

Quyết định đưa ra trái với “Luật về Ban hành Văn bản Quy phạm Pháp luật”

Ngoài ra, LS. Cù Huy Hà Vũ cũng nhấn mạnh rằng theo Điều 15 Luật Ban hành Văn bản Quy phạm Pháp luật thì Thủ tướng ban hành Quyết định, chỉ thị phải căn cứ vào Hiến pháp, luật, Nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh, Quyết định của Chủ tịch nước, Nghị quyết, Nghị định của chính phủ. Bỏ qua các bước này mà ban hành Quyết định là làm sai luật.

Đó là điều sai trái thứ ba!

Nêu ra chừng ấy dẫn chứng, LS. Cù Huy Hà Vũ xác định việc ra Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 1/11/2007 phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng Bauxite giai đoạn 2007-2015, có xét đến năm 2025” của TT. Nguyễn Tấn Dũng là trái với luật hiện hành, và ông yêu cầu Tòa Án Nhân Dân TP.Hà Nội thụ lý Đơn kiện của ông.

Dư luận cho rằng việc LS. Cù Huy Hà Vũ đâm đơn kiện đương kim Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng là hành động “Châu chấu đá xe”, hoặc là “Con kiến mà kiện củ khoai”, bởi vì tuy LS. Cù Huy Hà Vũ có can đảm đưa đơn kiện, nhưng liệu Tòa Án Nhân Dân TP. Hà Nội có dám thụ lý đơn kiện này không, hay là sẽ ... cho vào thùng rác? Hay rồi đây LS.Cù Huy Hà Vũ sẽ được công an “chiếu cố” hỏi thăm như kiểu họ đã làm trước đây đối với các Luật sư Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Lê Quốc Quân, Lê Trần Luật,.. để rồi vụ kiện đi vào quên lãng?

Được biết LS. Cù Huy Hà Vũ là con trai của nhà thơ Cù Huy Cận. Ông có bằng thạc sĩ văn chương, tiến sĩ luật tại Pháp. Ông cũng đã tốt nghiệp Học viện Quốc tế Hành chính của Pháp. Ngoài ra ông còn là hoạ sĩ, có chân trong Hội Nghệ thuật ở Việt Nam. Ông từng nổi tiếng với nhiều vụ kiện trong nước, trong đó phải kể đến vụ kiện UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế về quyết định cấp phép đầu tư xây dựng dự án khách sạn Life Resort trên đồi Vọng Cảnh vào tháng 5/2006. Rồi vụ kiện Bộ trưởng và Bộ Văn hóa Thông tin liên quan đến Phòng lưu niệm nhà thơ Xuân Diệu tại 24 Điện Biên Phủ, Hà Nội. Mặc dầu là người công tác lâu năm ở Bộ Ngoại Giao trước đây, nhưng ông chưa hề vào Đảng. Ngoài ra ông cũng từng ứng cử vào Quốc Hội và tự ứng cử vào chức vụ Bộ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin, và đương nhiên là thất bại!

TT. Nguyễn Tấn Dũng có thu hồi lại Quyết định hay không, hay sẽ tìm kiếm "một con Dê tế thần", hay là ... làm lơ cho xong chuyện, thì vụ kiện này chắc chắn sẽ làm cho nhà nước CSVN lúng túng vì xưa nay quen hành xử "luật rừng".

Cho dù “Con Kiến” tí hon Cù Huy Hà Vũ đi kiện “Củ Khoai” gộc Nguyễn Tấn Dũng không thành công thì cũng sẽ gây một tiếng vang lớn, và là phát súng bắn tan nỗi sợ, thói hèn trong lòng trí thức Việt Nam, chấm dứt một cái hèn đeo mãi trên một con người, kéo dài hơn nửa thế kỷ.