Bi hài kịch Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam !!!
Xã luận bán nguyệt san Tự do Ngôn luận số 105 (15-08-2010)

          Boris Pasternak (1890-1960), Arthur Koestler (1905-1983), Milovan Djilas (1911-1995), Virgil Gheorghiu (1916-1992) Alexandre Soljenitsyne (1918-2008)… là những văn sĩ lừng danh thế giới với những tác phẩm sắc bén và mạnh mẽ, có cuốn đoạt giải Nobel. Boris Pasternak với cuốn "Bác sĩ Zhivago”, Arthur Koestler với cuốn "Bóng tối giữa trưa”, Milovan Djilas với cuốn "Giai cấp mới”, Virgil Gheorghiu với cuốn "Giờ thứ 25” và cuốn "Đức Mẹ chỉ bảo đàng lành”, Alexandre Soljenitsyne với cuốn "Quần đảo tù ngục”… Ngoại trừ cuốn "Giờ thứ 25” lên án chủ nghĩa Phát-xít Đức, các cuốn còn lại đều lên án chủ nghĩa và chế độ Cộng sản, bênh vực các nạn nhân của chế độ khốn nạn chưa từng có trong lịch sử này. Chính vì thế họ đã được nhân loại tôn phong như những chứng nhân và người tố cáo thời đại, trở thành khuôn mặt tiêu biểu của giới văn sĩ thế kỷ XX…

            Nhà văn Ngô Minh, trong bài tham luận gởi Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam lần thứ 8 (Đã đi với nhân dân thì thơ không thể khác) cũng viết: "Có thể khẳng định rằng, lịch sử các tác phẩm nổi tiếng của văn chương Việt Nam trước năm 1945 đều là lịch sử sự đồng hành của Nhà văn với người dân cùng khổ. Cổ điển có "Truyện Kiều” của Nguyễn Du, "Chinh phụ ngâm” của Đặng Trần Côn, thơ Nguyễn Khuyến, Tú Xương, "Lục Vân Tiên” của Nguyễn Đình Chiểu v.v... Hiện đại trước Cách mạng có "Chí Phèo”, "Sống mòn” của Nam Cao, "Bỉ Vỏ” của Nguyên Hồng, "Tắt đèn” của Ngô Tất Tố, "Giông tố”, "Số đỏ”, "Làm đĩ” của Vũ Trọng Phụng, "Vang bóng một thời” của Nguyễn Tuân, truyện ngắn Thạch Lam, Kim Lân…”

Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam

Gác chân lên ghế ngồi nghe

Nghe chán quá bỏ ra ngoài ngồi nghỉ xả hơi

            Việt Nam dưới chế độ xã hội chủ nghĩa cũng có những nhà văn. 923 người trong họ là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam và vừa họp Đại hội lần thứ 8 tại Hà Nội (như nêu trên) từ hôm 4 đến 6-08 mới rồi. Đây là một sự kiện quan trọng, được đồng bào Việt Nam từ trong ra tới ngoài nước theo dõi. Ta thử xem có gì đáng để ý.

            Trước hết, Đại hội nhóm họp tại hội trường Học viện Chính trị và Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (tức là trường Đảng). Khai mạc Đại hội, ông Phùng Hữu Phú, Phó thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương (tức người của Đảng) đã phát biểu chỉ đạo. Theo ông Phú thì Đại hội Nhà văn lần thứ 8 được lãnh đạo Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, đặc biệt qua việc có một Ban chỉ đạo Đại hội được thành lập! Tới dự buổi khai mạc này còn có ông Trương Tấn Sang, ủy viên Bộ Chính trị, thường trực Ban Bí thư (lại Đảng ở cấp tối thượng). Ông Sang đánh giá đây là sự kiện chính trị quan trọng của các nhà văn Việt Nam (mà 624/923 là đảng viên), và ông đặt niềm tin vào họ trong "sứ mệnh vì sự cường thịnh của đất nước và vì phẩm giá con người”. Nhà thơ Hữu Thỉnh, chủ tịch Hội Nhà văn khóa 7 đã thay mặt Hội nhận bức trướng Ban Bí thư tặng gồm 8 chữ vàng "Ðoàn kết - Dân chủ - Xây dựng - Sáng tạo” như khẩu hiệu của Đại hội từ tay ông Sang. Rõ ràng bóng ma đảng Cộng sản ngay từ đầu đã phủ lên Đại hội!

            Tiếp đến, ngồi trên ghế chủ tịch đoàn trước hết có ông Hữu Thỉnh, một người nổi tiếng nhờ "tình yêu đắm đuối nhất nước dành cho Bác và Đảng”, nhờ lời tuyên bố trong Đại hội các nhà văn công an trước đó rằng nếu không đưa từ "chính trị” vào cương lĩnh Hội (Hội Nhà văn là một hội chính trị nghề nghiệp) thì sẽ xin ra khỏi Hội, và nhất là nhờ tài đạo thơ, lấy cả ý lẫn từ một bài thơ Đức (được dịch ở Sài Gòn trước năm 1975) để làm thành thi phẩm "Hỏi”, bị tờ Vietnamnet và nhà phê bình Đặng Tiến tố cáo. Hai bên ông ta là hai nhà văn công an (mang sắc phục đàng hoàng) mà một là trung tướng Hữu Ước. Ông này cũng nổi tiếng không kém, trước hết như tay chuyên bịa đặt vu khống các nhà dân chủ trên tờ An ninh Thế giới của ông (bị họ vạch mặt tố cáo nhiều lần), thứ đến như kẻ tự nhận đa tài nhưng lại bị nhà văn Trần Mạnh Hảo gọi là nhạc sĩ mù nhạc, họa sĩ mù màu, nhà văn ít chữ…, và trong chính Đại hội thì bị hầu hết các nhà văn đánh giá là điều hành Đại hội rất xách mé, côn đồ và trịch thượng.

            Chính vì thế mà theo tin tức của báo chí, đặc biệt của chính các nhà văn truyền ra bên ngoài trong và sau Đại hội, những nhà văn nào lên đọc tham luận kiểu xã luận báo Nhân Dân thì được chủ tịch đoàn mở micro nghe hết cỡ. Còn những nhà văn nói về thân phận con người, số phận nhân dân, thảm trạng đất nước thì micro bỗng trở nên nhỏ không nghe được. Tham luận của Giáo sư Phong Lê có nhắc đến Hoàng Sa, Trường Sa, đến nguy cơ mất nước thì micro bị nhiễu, rè như kẻ khản đặc tiếng, nghe câu được câu chăng… Nhà thơ Bùi Minh Quốc, sau nhiều lần xin phát biểu mà không được (có lẽ vì bài tham luận phổ biến trước đó: "Tổ quốc và Tự do”), cuối cùng khi được lên nói, có nhắc đến Trường Sa, Hoàng Sa và tinh thần yêu nước, thì bị đuổi xuống bằng nhiều tràng vỗ tay đểu. Phát biểu của nhà văn bỏ đảng Phạm Đình Trọng thì bị micro đểu làm méo hết giọng.

            Đau nhất có lẽ là nhà văn Trần Mạnh Hảo, một tín đồ Công giáo đồng thời là thành viên Khối 8406 (số đăng ký 42). Trước đó khoảng một tuần, trên mạng đã thấy lưu hành bài tham luận của ông nhan đề "Chỉ có sự thật mới giải phóng con người, giải phóng văn học và đất nước”. Đây là một bài gây chấn động cả trong lẫn ngoài nước vì thẳng thắn và mạnh mẽ, dám vạch trần những gian dối đủ mặt của chế độ Cộng sản qua ba loại sự thật đang bị chà đạp. Ông cho biết (qua bài trả lời phỏng vấn của BBC 09-08-2010): "Tôi có viết bài tham luận rất dài, đã nộp lên ban lãnh đạo Hội nhưng họ không cho đọc. Vậy nên hôm 05-08 tôi chỉ xin lên phát biểu mấy câu. Họ cũng không cho lên, nên mấy người bạn ở bên cạnh mới giành lấy chiếc micro đưa cho tôi. Tôi vừa nói được mấy chữ 'Kính thưa' thì micro tắt tiếng. Thế là tôi phải bước lên trên chỗ bục chủ tọa để dùng micro trên đó. Mới nói được như thế này: "Kính thưa quý vị, hình như tôi đã đi nhầm địa chỉ. Tôi cứ tưởng đây là Đại hội Nhà văn, nhưng hình như lại là Đại hội chính trị, tranh giành quyền lực. Tại sao mà chúng ta lại để không khí trở nên căng thẳng và thiếu văn hóa đến như vậy? Tôi thấy các vị đã đánh tráo khái niệm." Nói đến đó thì micro tắt tiếng. Tôi không biết nên vẫn tiếp tục nói thêm một lúc. Sau đó thì ông Hữu Thỉnh và ông Hữu Ước trên đoàn chủ tịch có giải thích là lý do kỹ thuật, ông Thỉnh cũng xin lỗi tôi ở trong Đại hội. Thế nhưng khi tôi bước xuống thì âm thanh trở lại bình thường”.

            Chưa hết! Đến lúc bầu Ban chấp hành mới thì lại thấy thêm không khí "quần ngư tranh thực” rất vô văn hóa của Đại hội này. Nhà thơ Hữu Thỉnh, sau hơn 10 năm làm chủ tịch với thành tích quan trọng nhất là duy trì sự kiểm soát và khống chế của Đảng CS trên trái tim và đầu óc của các nhà văn, nay lại trúng cử chủ tịch lần thứ ba, tham quyền cố vị thêm 5 năm nữa. Về việc ông Thỉnh trúng cử với số phiếu cao nhất trong Ban chấp hành 15 người này, nhà văn Trần Mạnh Hảo nhận định (trong cuộc chat với Đàn Chim Việt): "Tín nhiệm nên mới đa số phiếu. Nhưng có Nhà văn bảo: bố ai biết ma ăn cỗ ở chỗ nào. Đám kiểm phiếu là người của ông Thỉnh… Cứ để ý mà xem, sau lần kiểm phiếu toàn thắng, mấy Nhà văn kiểm phiếu đều có thưởng, được ông Thỉnh cho đi thăm nước ngoài, gọi là thưởng cho tinh thần kiểm phiếu hết sức bí mật, hết sức trung thực của các đồng chí. Các đồng chí kiểm phiếu tuyệt, tuyệt vời, trên cả tuyệt vời, tốt tốt tốt”. Rồi theo tin từ trang web Talawas.org mấy hôm trước, khi Đại hội chưa bầu thì ông Trương Tấn Sang đã ký xong cho ông Hữu Thỉnh giấy bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội Nhà văn VN từ tuần trước rồi. Quả không khác chi các trò hề bỏ phiếu Quốc hội kiểu "đảng cử (trước) dân bầu (sau)” tại Việt Nam suốt mấy chục năm qua. Một chi tiết khôi hài khác là có đến 357 người được và tự đề cử vào Ban Chấp hành. Vị trí này chắc là béo bở lắm, vì từ năm 2005-2010, Hội Nhà văn đã được Nhà nước cấp 86,6 tỷ đồng, trong đó có chỉ có 14,7 tỷ tài trợ sáng tác, hơn 5 tỷ tài trợ tác phẩm chất lượng cao cho 235 Nhà văn, hơn 4,2 tỷ tài trợ công bố tác phẩm cho 802 lượt.

            Rõ ràng Đại hội với khẩu hiệu om sòm "Ðoàn kết - Dân chủ - Xây dựng - Sáng tạo” chỉ là một màn kịch kệch cỡm khôi hài, càng khôi hài vì nhân sự lại là những con người lẽ ra phải có văn hóa, lịch lãm (chỉ trừ một thiểu số).

            Tất cả chúng ta đều biết: xét như quyền lực độc tài và toàn trị, các đảng Cộng sản từ Đông sang Tây, từ trước tới giờ, đều thành lập Hội Nhà văn để kiểm soát thành phần ưu tú, tiếng nói dẫn dắt này của xã hội. Hội Nhà văn Việt Nam đã được Hồ Chí Minh thành lập vào năm 1957, tách ra từ Hội Văn học và Nghệ thuật. Đảng lập ra Hội, thì hội viên phải viết theo đúng định hướng và chỉ thị của Đảng. Điều này được xác định rõ ràng trong Điều lệ của Hội (đoạn 3): "Hội Nhà văn Việt Nam đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng CSVN; Hội hoạt động theo đường lối văn hoá văn nghệ của Đảng; chịu sự quản lý của Nhà nước và tuân thủ theo quy định của pháp luật Nhà nước CHXHCNVN” Không những thành lập, đảng còn cấp kinh phí hoạt động như thấy trên. "Ai trả tiền, nấy điều khiển”. Nhận tiền của ai thì phải làm cho họ, phục vụ mục đích của họ. Ý thức mối nguy đó, 28 nhà văn đã cùng ký tên kiến nghị đại hội dứt khoát rời bỏ cơ chế bao cấp, chuyển từ hội xin tiền nhà nước thành hội tự nuôi tự quản. Với tiếng nói ít ỏi như thế, dĩ nhiên việc này sẽ thất bại.

            Chính vì thế mà trong hơn 50 năm dưới chế độ CS, chẳng có tác phẩm nào lớn được xuất hiện, ngoại trừ những tác phẩm mang tính phê phán, đối kháng, trình bày thảm trạng con người và đất nước dưới sự cai trị của đảng. Nhiều nhà văn tiếp tục bán rẻ lương tâm, bẻ cong ngòi bút, tự nguyện trở thành nô bộc. Tiêu biểu như Tố Hữu, Xuân Diệu, Nguyễn Đình Thi, Hữu Thỉnh, Hữu Ước, Vũ Hạnh… Các Đại hội Hội Nhà văn vẫn mãi là những hài kịch. Tuy nhiên đó cũng chính là bi kịch, vì nhà văn không còn (được) đóng vai trò tiếng nói của nhân dân, ngọn đuốc của quần chúng, phản ảnh trung thực của xã hội và lương tâm của thời đại. May mà còn có những nhà văn nhà thơ giữ được khí phách và tiết tháo như Trần Mạnh Hảo, Bùi Minh Quốc, Võ Thị Hảo… nhất là 6 nhà văn (ngoài Hội) vừa được Tổ chức Theo dõi Nhân quyền tặng giải Hellman-Hammett.

            BAN BIÊN TẬP