Trước bản án bốn năm tù, ba năm quản thúc tại gia dành cho cô Phạm Thanh Nghiên, với tội danh ‘tuyên truyền chống chế độ’, bà Nguyễn Thị Lợi, mẹ của cô Nghiên cho BBC Việt Ngữ hay, bà không tin con mình có tội.

Bà Nguyễn Thị Lợi: Kết quả bản án này, chúng tôi là người dân cũng chẳng biết nói gì cả. Kêu cũng không kêu với ai được. Những người đáng kêu lại là những người thực hiện. Tôi chẳng biết kêu ai cả. Tôi là mẹ của cháu thôi thì tôi chỉ biết âm thầm, ngậm ngùi chấp nhận. Biết làm sao bây giờ.

BBC: Bà có nghĩ con bà, cô Phạm Thanh Nghiên, có tội ‘tuyên truyền chống chế độ’ như cáo trạng đọc tại Tòa hay không?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Tôi thấy cháu nó chẳng có tội gì. Vì Trường Sa Hoàng Sa có sao nó nói vậy thôi. Thế nhưng bây giờ các ông lại kết luận cho nó là tội danh tuyên truyền. Mà tôi thấy nó chẳng có gì tuyên truyền cho ai cả. Dân chúng ở đây có tuyên người ta cũng chẳng nghe. Bây giờ người ta kết tội là tuyên truyền thì chúng tôi là người dân cũng phải chịu thôi chứ chẳng cãi với ai được. Sống ở Việt Nam đành chịu vậy thôi. Âm thầm chấp nhận.

'Họ không cho tôi đi'

Trước đó trong ngày, trong một cuộc phỏng vấn khác dành cho BBC Việt Ngữ, khi phiên xử cô Nghiên đã bắt đầu nhưng người mẹ không vào phòng xử án được vì ‘không có giấy mời’, bà Nguyễn Thị Lợi đã nói lên sự bất mãn của người mẹ.

Bà cũng kể lại hành động ‘tọa kháng’ trước nhà của người con gái với hai khẩu hiệu phản đối về Hoàng Sa, Trường Sa.

Bà Nguyễn Thị Lợi: Lần này người ta không mời tôi, người ta không cho tôi đi. Đồng thời công an đến canh gác tôi từ hôm qua đến bây giờ. Hai chục người trở lên.

BBC: Lý do bà có biết tại sao công an không cho bà đi không?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Tôi không biết. Lần trước mời tôi nhưng lại hoãn. Bây giờ xử hẳn thì lại không mời.

BBC: Bà có hỏi luật sư của cô Nghiên [là ông Trần Vũ Hải] tại sao người ta không cho bà tham dự phiên tòa hay không?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Hôm qua tôi cũng gặp ông Hải rồi. Ông ấy nói là cái giấy lần trước bà cứ cầm đi. Tôi thì tôi nghĩ rằng là tôi không đi. Bởi vì người ta canh gác tôi thế này mình có đi người ta cũng cản lại. Mình cũng chẳng đi được. Rồi đâm ra gay cấn với công an. Công an thì toàn người trẻ không ấy mà. Có đứa bằng tuổi cháu tôi thôi. Bằng con mình thôi, cho nên giằng co với nó chẳng ra làm sao cả. Cho nên tôi không đi.

Hôm qua tôi hỏi ông Hải tội danh chính là gì. Anh ấy nói chẳng có cái gì cả. Trường Sa, Hoàng Sa thì họ bỏ rồi. Trả lại hồi sơ gì đó. Bây giờ Trường Sa, Hoàng Sa người ta không truy cứu nữa. Mà giờ chỉ có truy cứu là tuyên truyền. Thế thôi.

BBC: Lần đây nhất bà thăm cô Nghiên là khi nào?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Cứ mỗi tuần một lần vào ngày thứ Năm. Các chị nó đi thôi chứ tôi không đi. Vì có được gặp mặt đâu. Nó chỉ vào thăm rồi gửi quà vào thôi.

BBC: Bà có hiểu tại sao cô Nghiên lại treo biểu ngữ đòi trả lại Hoàng Sa Trường Sa ở trước nhà hay không?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Tôi chỉ hiểu nôm na chúng nó nhận thức được, vì Trường Sa Hoàng Sa của cha ông để lại. Nghe nói mất rồi, nó trẻ nó nhận thức được thì bức xúc. Thì nó làm thế thôi. Tôi chỉ hiểu được đến thế thôi.

BBC: Trong những lần chị em thăm nuôi cô Nghiên, sức khỏe của cô ấy ra sao?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Luật sư cho tôi biết sức khỏe bình thường. Tinh thần, anh ấy nói, nó vững vàng lắm. Tôi có 8 người con tất cả. Cô Nghiên là con út, sinh năm 1977. Học chỉ hết phổ thông thôi. Sau đó cô ấy đi làm nghề linh tinh để kiếm sống, có làm thảm len, nhưng thảm len bị phá sản rồi thôi.

BBC: Quá trình cô Nghiên nhận thức các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa của dân tộc, quá trình cô nhận thức ra sao, bà có biết không?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Tôi không biết có việc này đâu. Theo tôi hiểu là có hai ông tham gia dân chủ, nó chỉ đến chơi thôi, chẳng có cái gì nhưng công an họ cứ theo dõi. Các anh ấy nói cấm không được đến nhà hai ông ấy chơi, tôi cũng đã giữ nó ở nhà được ba tháng. Không cho nó đi ra ngoài, không đến. Nhưng công an vẫn đến nhà tôi, gần như các anh ấy ép, ép mày phải làm để tao bắt mày hay sao ấy. Họ cứ đến rồi đòi triệu tập này kia. Nhưng mà nó chả làm cái gì cả. Cuối cùng thì đã thế phải xuất hiện ra mà làm. Nếu không thì người ta cũng như thế này. Và nó tham gia thôi.

BBC: Hai ông dân chủ đó là ai thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Ông Nguyễn Xuân Nghĩa và Vũ Cao Quận.

BBC: Hôm nay (29/1) là ngày quan trọng của gia đình. Suy nghĩ của bà ra sao?

Bà Nguyễn Thị Lợi: Tôi không đi dự tòa được cho nên suy nghĩ nó miên man lắm. Đi đến đấy còn theo dõi được. Bây giờ cứ ở nhà. Rồi nghĩ là đến bao giờ mới xong, mức án của con mình thế nào. Hơn một năm nay không được gặp gỡ, nhìn mặt nó, sẽ là như thế nào. Tôi cứ suy nghĩ triền miên như vậy. Cũng chỉ mong cho nó xong để các chị nó về. Họ chỉ cho hai người chị nó đi thôi.