Nam Nguyên, phóng viên RFA
2012-11-09
Mặc dù Đảng Cộng sản Việt Nam đã tái xác định đất đai là sở hữu
toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, nhưng
nhiều Đại biểu Quốc hội vẫn kiến nghị phải có chế độ đa sở hữu đất đai.
RFA/AFP
Đất tròng trọt được ưu tiên cho khu đô thị, cao ốc?..RFA/AFP
Tải xuống - download
Có ý kiến ngược lại quan điểm chỉ đạo của Đảng là khuynh hướng mới
xuất hiện trong thời gian gần đây. Dù rằng theo thể chế chính trị ở Việt
Nam Đảng Cộng sản mới thực sự là người lãnh đạo, Chính phủ và Quốc hội
chỉ là người thực hiện thừa hành. Ngoài ra phải thêm rằng, các giới chức
chính quyền từ cấp thấp nhất như xã phường cho đến cấp cao nhất như Thủ
tướng, Chủ tịch Nước nhất nhất đều là đảng viên. Thành phần Quốc hội
cũng vậy, số đại biểu là người ngoài Đảng chiếm tỷ lệ rất ít và được
sàng lọc trước khi chấp nhận cho ứng cử.
Đa sở hữu đất đai là tất yếu
Ngày 6/11 vừa qua, các đại biểu Quốc hội đã sôi nổi thảo luận về dự
thảo Luật Đất đai sửa đổi. Khá nhiều đại biểu nêu ý kiến trái ngược với
Nghị quyết Trung ương 6 Khóa 11 ban hành ngày 30/10/2012. Các đại biểu
trở lại vấn đề phải qui định đa sở hữu đất đai vì "sẽ cởi trói được
nhiều vấn đề”. VnEconomy bản tin trên mạng ngày 8/11 trích ý kiến đại
biểu Phạm Huy Hùng đơn vị Hà Nội nói rằng, Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi
vẫn qui định đất đai là sở hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở
hữu.
Tuy nhiên ông Hùng khuyến cáo, trong những năm sắp tới, Đảng và Quốc
hội nên chấp thuận sở hữu tư nhân về đất đai đối với một số trường hợp.
Vị đại biểu này cho rằng, trên thực tế nhiều nơi được giao đất đã hành
xử không khác gì những người chủ đất thực sự, toàn quyền định đoạt và
chuyển nhượng tràn lan, gây bức xúc trong xã hội.
Luật Sư Bùi Quang Nghiêm, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM trong dịp trả lời Nam Nguyên nói rằng
Dân đi khiếu kiện đất đai ngày này qua tháng nọ ở miền Nam cũng như ở miền Bắc. RFA file
Việt Nam nên áp dụng đa sở hữu về đất đai:
Phải đưa vào Luật điều khoản qui định quyền của nhân dân với đất đai,
đó là quyền định đoạt với tài sản của mình. Nhà nước là người đại diện
chủ sở hữu không được vi phạm quyền của người sở hữu đất đai là nhân dân
ĐB Trương Trọng Nghĩa/Thanh Niên online
"Giai đoạn lịch sử 1945-1975 Việt Nam đã có đất đai đa sở hữu rồi…
Nó giống như kinh tế nhiều thành phần, có những loại đất đai thuộc sở
hữu Nhà nước, có những loại đất đai thuộc sở hữu tư nhân, có những loại
đất đai thuộc sở hữu tập thể, có những loại đất đai thuộc sở hữu của các
doanh nghiệp.”
Cùng tường thuật về các phiên thảo luận của Quốc hội liên quan tới Dự
luật Đất đai sửa đổi, báo Thanh Niên Online trích phát biểu của Đại
biểu Trương Trọng Nghĩa đơn vị TP.HCM cho rằng có sự bất cập từ Hiến
pháp cho tới Luật Đất đai. Theo vị Đại biểu này, Hiến pháp qui định đất
đai là sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, nhưng trong luật
đất đai chỉ qui định quyền đại diện, không qui định quyền của "ông chủ”
là người dân đang sở hữu, dẫn tới "ông chủ” trở thành người sử dụng,
không phài chủ sở hữu. Vẫn theo Thanh Niên Online Đại biểu Trương Trọng
Nghĩa kêu gọi phải đưa vào Luật điều khoản qui định quyền của nhân dân
với đất đai, đó là quyền định đoạt với tài sản của mình. Nhà nước là
người đại diện chủ sở hữu không được vi phạm quyền của người sở hữu đất
đai là nhân dân.
Trong cuộc phỏng vấn của Nam Nguyên, TS Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch
Tổng hội Xây dựng Việt Nam nói rằng, sở hữu nhà nước hay sở hữu toàn dân
chỉ là cách gọi, theo ông điều quan trọng hơn cả là quyền sử dụng được
luật pháp bảo vệ như thế nào, hiện nay vẫn chưa được làm rõ trong Dự
thảo Luật Đất đai sửa đổi. Ông tiếp lời:
"Việc tùy tiện xâm phạm vào quyền sử dụng ấy đã diễn
ra tương đối phổ biến, vì vậy chúng tôi đề xuất Quốc hội Việt Nam nên
sớm ban hành Luật Tài sản. Trong đó tài sản bất động sản bao gồm cả
quyền sử dụng đất và khi đã có quyền tài sản rồi thì có cả quyền chiếm
hữu sử dụng hưởng lợi định đoạt đối với tài sản đó như là thông lệ quốc
tế ở các nước. Như vậy quyền sở hữu tài sản được bảo vệ, cần đưa ra luật
riêng về vấn đề này.”
Cả hai tờ báo điện tử Thanh Niên và Thời báo Kinh tế Việt Nam đều
trích lời Đại biểu Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viên Nghiên cứu Lập pháp
của Quốc hội cho biết có đến 48% cơ quan Trung ương và 37% cơ quan địa
phương đề xuất phải có sở hữu tư nhân về đất đai. Ngay cả Ban sửa đổi
Hiến pháp cũng đề nghị có hai hình thức sở hữu, ngoài sở hữu toàn dân
còn có sở hữu tư nhân. Tuy vậy các nghị quyết Trung ương từ khóa 9 và
nay khóa 11 đều quyết định chỉ có một hình thức duy nhất, đất đai là sở
hữu toàn dân, do Nhà
Những vùng đất không giải quyết được...AFP
nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý.
Theo TS Nguyễn Đình Lộc, nguyên Bộ trưởng Tư pháp, vấn đề đa sơ hữu
đất đai có nhiều rào cản rất khó vượt qua, đặc biệt là qui định của Hiến
pháp. TS Nguyễn Đình lộc nhận định:
Nếu bây giờ chúng ta tuyên bố đất đai không còn thuộc sở hữu toàn dân
nữa mà là đa sở hữu thì thế nào, cách nào để mà làm, cách nào để có thể
chuyển hóa điều đó, thành luật thì rất dễ nhưng bằng cách nào để làm
điều đó thì không đơn giản
TS Nguyễn Đình Lộc
Thực tế bây giờ muốn đa sở hữu đất đai cũng không đơn giản, phải
tính đến nó sẽ đưa tới những hậu quả gì cho xã hội, cho người dân. Không
đơn giản bây giờ cứ đa sở hữu là vui vẻ với nhau đâu… không phải… Vì
hiện nay dù chưa đa sở hữu thì trong tay một số người có tích tụ ruộng
đất rất lớn, mà đa sở hữu thì những đất đai đó đối với xã hội sẽ như thế
nào đó là vấn đề chưa tính ra được. Cho nên không đơn giản đâu, bây giờ
việc phân hóa diện tích đất đai trong tay một số người thì không nhỏ,
trong lúc đó nhiều người lại không có. Nếu bây giờ chúng ta tuyên bố đất
đai không còn thuộc sở hữu toàn dân nữa mà là đa sở hữu thì thế nào,
cách nào để mà làm, cách nào để có thể chuyển hóa điều đó, thành luật
thì rất dễ nhưng bằng cách nào để làm điều đó thì không đơn giản.”
Giới hạn quyền của Nhà nước trong thu hồi đất bắt buộc
Mỗi năm ở Việt Nam xảy ra khoảng 120.000 vụ khiếu kiện-tố cáo liên
quan đất đai. Thu hồi đất và bồi thường không thỏa đáng là nguyên nhân
chủ yếu dẫn tới các vụ khiếu kiện, thậm chí tập trung đông người để
khiếu kiện tập thể. Theo VnEconomy, nhiều vị đại biểu chỉ ra rằng các dự
án thu hồi đất luôn thiếu công khai minh bạch, người dân không được
tham gia bàn bạc. Tại rất nhiều dự án, giá đền bù thấp nhưng sau đó bán
lại rất cao. Do đó, các đại biểu đề nghị dự luật phải bổ sung cơ chế
chia sẽ quyền lợi từ việc thu hồi đất giữa nhà đầu tư và người sử dụng
đất bi thu hồi.
Thanh Niên Online trích lời Đại biểu Lê Trọng Sang đơn vị TP.HCM đề
nghị: "cần sửa đổi luật theo hướng nhà nước trưng mua, trưng dụng quyền
sử dụng đất. Áp dụng trong trường hợp cần thiết phù hợp với qui định
Hiến pháp. Sau đó cần xây dựng luật trưng mua, trưng dụng và tài sản
khác gắn liền với đất để bảo đảm quyền lợi của người dân.
Khi tham gia góp ý về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, TS Phạm Sĩ Liêm,
Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam nói với chúng tôi là, những
người có đất bị thu hồi đem vào sử dụng chung thì phải xem họ là những
người có đóng góp vào sự nghiệp phát triển đất nước, cho nên ngoài phần
thu hồi bị thiệt hại, thì họ cũng tương tự như những người có tiền bị
thu hồi vốn, họ còn phải được hưởng lợi từ kết quả phát triển. Dù kết
quả phát triển từ một con đường hay từ một dự án phát triển đô thị. TS
Phạm Sĩ Liêm nhấn mạnh:
"Chúng tôi đề nghị đúng như Hiến pháp qui định, khi Nhà nước cần
đến thì trưng mua chứ không phải thu hồi. Bởi vì trên đất ấy còn có rất
nhiều tài sản người dân. Còn về giá chúng tôi đề nghị giá công bằng, còn
công bằng thế nào thì sẽ giải thích trong dịp khác.”
Chúng tôi đề nghị đúng như Hiến pháp qui định, khi Nhà nước cần đến
thì trưng mua chứ không phải thu hồi. Bởi vì trên đất ấy còn có rất
nhiều tài sản người dân. Còn về giá chúng tôi đề nghị giá công bằng
TS Phạm Sĩ Liêm
Một ngày trước khi Quốc hội Việt Nam thảo luận về Dự thảo Luật Đất
đai sửa đổi, hôm 5/11 Ngân hàng Thế giới và Chương trình Phát triển LHQ
tại Việt Nam đã công bố các khuyến nghị chính sách "Sửa đổi Luật Đất đai
để thúc đẩy phát triển bền vững ở Việt Nam.” Hầu hết báo điện tử trong
nước đều trích đăng thông tin này. Tiền Phong Online gọi là khuyến nghị
sửa Luật Đất đai để kiểm soát tham nhũng. Trong khi Thanh Niên Online
đậm nét với việc "Giới hạn quyền của Nhà nước trong thu hồi đất bắt
buộc.
Khuyến nghị của World Bank và UNDP đã cung cấp những ý tưởng về cải
cách đặc biệt quan trọng về chính sách đất đai, chúng tôi trích đọc nội
dung tóm lược được Thanh Niên Online đóng khung:
Ngân hàng Thế giới (WB) khuyến nghị việc thu hồi đất bắt buộc chỉ nên
giới hạn vào các mục đích quốc phòng, an ninh và phục vụ cho các dự án
vì lợi ích công cộng như đường sá, công viên, trường học... mà không nên
áp dụng cho các dự án vì mục đích kinh tế. WB đưa ra 13 khuyến nghị cụ
thể như: Áp dụng quyền sử dụng đất nông nghiệp vô thời hạn cho các cá
nhân và hộ gia đình; xóa bỏ các hạn mức diện tích sử dụng đất nông
nghiệp đối với cá nhân và hộ gia đình; việc thu hồi đất bắt buộc của nhà
nước cần giới hạn chỉ áp dụng vào các mục đích quốc phòng, an ninh và
phục vụ cho các dự án vì lợi ích công cộng như đường sá, công viên,
trường học...
Tiền Phong Online gọi là khuyến nghị sửa Luật Đất đai để kiểm soát
tham nhũng. Trong khi Thanh Niên Online đậm nét với việc "Giới hạn quyền
của Nhà nước trong thu hồi đất bắt buộc
Áp dụng quy định bắt buộc giao cho tổ chức cung cấp dịch vụ định giá
đất để xác định giá đất phù hợp thị trường. Tổ chức cung cấp dịch vụ
định giá đất cần được lựa chọn dựa trên sự đồng thuận giữa những người
dân bị ảnh hưởng và các bên liên quan. Giá đền bù đất cần được quyết
định thông qua các Hội đồng độc lập cấp tỉnh và cấp T.Ư, dựa trên kết
quả định giá đất của tổ chức cung cấp dịch vụ định giá đất; Đưa ra quy
định về chia sẻ lợi ích giữa bên hưởng lợi và bên bị ảnh hưởng nhằm phục
hồi và phát triển sinh kế lâu dài cho những người dân địa phương bị ảnh
hưởng bởi các dự án thủy điện, khai thác mỏ hay các dự án khác có tính
chất tương tự...
Hàng chục cuộc hội nghị hội thảo góp ý Dự thảo Luật đất đai sửa đổi
đã được thực hiện trong thời gian gần đây, với rất nhiều ý kiến phản
biện của các nhà khoa học, chuyên gia mọi lãnh vực. Tuy vậy khuyến nghị
của Ngân hàng Thế giới và Chương trình Phát triển LHQ tại Việt Nam được
đánh giá là đầy đủ toàn diện và có hệ thống.
Điều mà các chuyên gia và người dân trông đợi là Đảng, Chính phủ và
Quốc hội đúc kết được những phản biện góp ý và khuyến nghị thiết thực
này, để Việt Nam sớm có được một Luật Đất đai tiến bộ góp phần vào quá
trình phát triển đất nước.
|