Việt Nam vẫn hạn chế các hoạt động công khai tưởng nhớ cuộc chiến 1979
Trước dịp kỷ niệm 35 năm ngày xảy ra cuộc chiến biên giới Việt - Trung, đang có áp lực từ người dân trong nước muốn Đảng Cộng sản có hành động đánh dấu sự kiện này sau nhiều năm im lặng.
Một nhóm nhân sỹ hơn 70 vị, trong đó có những cái tên như Huỳnh Tấn Mẫm, Lê Công Giàu, Trần Quốc Thuận, Nguyễn Huệ Chi, Phạm Toàn, Nguyễn Trung..., hôm 12/2 ra Lời kêu gọi trong đó nói hành động tấn công Việt Nam của Trung Quốc năm 1979 là "hèn hạ, sỉ nhục".
Trên báo chí chính thống cũng xuất hiện một số bài báo viết về cuộc chiến.
Tuy vậy, các bài viết trên trang mạng Một thế giới bị gỡ xuống, trong khi một bài trên VnExpress.net hiện vẫn còn trên mạng.
BBC phỏng vấn Tiến sĩ Vũ Tường, nghiên cứu về
chính trị Việt Nam ở Đại học Oregon, Hoa Kỳ, liệu chính sách của Đảng
Cộng sản quanh việc ứng xử với di sản cuộc chiến có còn phù hợp.
BBC:Tuần này có một số thông tin trên mạng internet cáo buộc Trung Quốc gây áp lực không cho Việt Nam kỷ niệm công khai cuộc chiến 1979. Ông nghĩ cáo buộc này có tin được không?
Vũ Tường: Tôi không có thông tin gì về Trung Quốc gây áp lực lên Đảng Cộng sản Việt Nam để không kỷ niệm cuộc chiến tranh. Có thể suy đoán là việc này có xảy ra, qua một kênh ngoại giao nào đó giữa hai đảng cộng sản.
Nhưng dù có áp lực hay không có áp lực từ bên ngoài, việc chính phủ Việt Nam không cho tổ chức kỷ niệm cho thấy họ rất sợ Trung Quốc. Cũng có thể họ sợ phong trào dân tộc chủ nghĩa chống Trung Quốc sẽ phát triển mạnh thêm ở trong nước, làm cho họ khó ăn nói với quan thầy Trung Quốc của họ.
BBC:Từ hơn 20 năm qua Việt Nam hạn chế việc tường thuật cũng như hoạt động đánh dấu sự kiện này. Vào thời điểm hiện nay, liệu Đảng Cộng sản Việt Nam còn có lợi nhờ chính sách này không?
"Trong cách nhìn của Đảng, dường như cái giá phải trả quá nhỏ so với lợi ích thu được cho Đảng, nên chính sách này sẽ vẫn được tiếp tục trong thời gian tới."
TS Vũ Tường
Việc không kỷ niệm là chính sách có từ khi quan hệ Việt-Trung bình thường hóa từ năm 1992. Đây là một chính sách khôn ngoan của Đảng Cộng sản Việt Nam, bên ngoài dựa lưng vào Trung Quốc về chính trị và khai thác quan hệ kinh tế với phương Tây để thu lợi, bên trong duy trì sự kiểm soát chặt chẽ đối với báo chí, quân đội, và công an.
Trong cách nhìn của Đảng, dường như cái giá phải trả quá nhỏ so với lợi ích thu được cho Đảng, nên chính sách này sẽ vẫn được tiếp tục trong thời gian tới.
BBC:Một sử gia trong nước, nói trên Bấm báo Lao Động, rằng dự kiến lần đầu tiên Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam sẽ có lễ tưởng niệm, "được tổ chức gắn với một hội thảo khoa học về đề tài này”. Theo ông, điều này có phản ánh chính sách thống nhất từ trên xuống của Đảng hay không?
Do phong trào chống Trung Quốc trong nước đang lên cao, giới học giả và trí thức trong nước được Đảng nới lỏng chút ít để thỉnh thoảng phát biểu một vài ý kiến dè dặt.
GS Vũ Minh Giang nói ở cuối bài: "Một lễ kỷ niệm xứng đáng cuộc chiến biên giới 1979 sẽ thể hiện sự trân trọng với những chiến sĩ đã hy sinh, trân trọng lịch sử. Đó chính là mong mỏi của dân."
Nhưng ở phần trên bài phỏng vấn, GS Giang lại nói việc kỷ niệm ở Hội Khoa học Lịch sử sẽ "không trọng quy mô mà trọng chiều sâu," có nghĩa là sẽ bị giới hạn trong phạm vi rất hẹp giữa các sử gia, còn báo chí và dân chúng không được tham gia.
GS Giang xem cuộc chiến tranh như một sự kiện lịch sử không nên che giấu, và nói rằng không phải che giấu thì Trung Quốc sẽ tử tế hơn với Việt Nam. Đúng. Nhưng ông lại không quên nhấn mạnh rằng nếu "bới sâu nó ra để gây hận thù lại là xuyên tạc lịch sử." Có thể GS Giang chỉ nói theo thói quen, hay là phải rào trước đón sau theo chỉ thị của trên, nhưng rõ ràng đây là cách nói để giới hạn trước phạm vi được phép nhắc đến hay kỷ niệm cuộc chiến.
Chưa báo chí nào được nói, chỉ có mỗi giáo sư được nói, nhưng cái mũ "xuyên tạc lịch sử" đã được cầm sẵn trên tay, dành cho những người nào phát biểu không đúng với quan điểm của Đảng được khắc ghi trong khẩu hiệu "mười sáu chữ vàng."
