Đảng Cộng sản Việt Nam một lần nữa xác định không chấp nhận quyền tư
hữu đất đai và người dân chỉ có quyền sử dụng đất. Điều này cho thấy
việc sửa đổi luật đất đai sẽ giống như một khung cửa hẹp và các nhà làm
luật sẽ chỉ tiếp tục luồn lách về chính sách.
Mặc dù có thể thấy trước là Đảng Cộng sản Việt Nam chưa thể đổi mới
tới mức độ trao trả quyền sở hữu đất đai về cho người dân, nhưng nhiều
người vẫn không khỏi thất vọng khi báo chí đưa tin về kết quả phiên họp
kín của Trung ương Đảng.
AFP photo – Người nông dân Việt Nam với con trâu là bạn trên một mảnh ruộng ở Ninh Bình
Ngày 15/5/2012 Hội nghị Trung ương 5 sau 9 ngày họp ở Hà Nội đã kết
thúc, trong diễn từ bế mạc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng báo cáo: "Hội
nghị nhất trí cho rằng, phải tiếp tục khẳng định đất đai thuộc sở hữu
toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý”. Điều
này có nghĩa Hiến Pháp sửa đổi sắp tới cũng sẽ giữ nguyên qui định về
phần này.
Những gì quyết định ở Hội nghị Trung ương 5 liên quan tới chính sách,
pháp luật đất đai sẽ trở thành nghị quyết. Đây sẽ là những điều kiện
căn bản để Chính phủ hoàn thiện dự thảo luật sửa đổi Luật Đất Đai 2003
và đệ trình Quốc hội vào cuối năm 2013.
Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng tỏ ra tâm đắc về một điều mà ông gọi là
điểm mới của lần này, đó là Trung ương Đảng đã nhận thức rõ ràng hơn và
qui định rành mạch hơn sự khác nhau giữa quyền sở hữu đất và quyền sử
dụng đất; quyền và trách nhiệm của Nhà nước với quyền và nghĩa vụ của
người sử dụng đối với từng loại đất.
Tăng thời hạn-mở rộng hạn điền
Theo báo cáo tổng kết của Tổng Bí Thư, quyền sử dụng đất cũng là một
loại tài sản và hàng hóa đặc biệt nhưng không phải là quyền sở hữu. Tuy
nhiên thời hạn giao đất nông nghiệp có thể kéo dài hơn mức 20 năm hiện
nay. Đồng thời mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp
phù hợp với điều kiện cụ thể từng vùng, từng giai đoạn để tạo điều kiện
thuận lợi cho quá trình tích tụ, tập trung đất, từng bước hình thành
những vùng sản xuất hàng hóa lớn trong nông nghiệp.
Trong cuộc phỏng vấn của Nam Nguyên, GSTS Võ Tòng Xuân chuyên gia
nông nghiệp dày kinh nghiệm hiện là Hiệu trưởng trường Đại học Tân Tạo
Long An nói rằng, nên hợp pháp hóa bằng luật chứ người dân đã lách luật
tích tụ đất đai từ lâu rồi:
"Giới hạn tích lũy đất đai chỉ có 3 ha một người thì làm sao nói
chuyện phải canh tác qui mô lớn được…Ở trong miền Nam thực sự người ta
canh tác diện tích lớn mấy năm nay rồi. Nông dân họ cứ ngấm ngầm thôi,
họ giao đất lại cho một người có khả năng quản lý tốt, kế đó họ lại làm
mướn trên đất đó.
Như vậy họ lấy hai đầu tiền, một đầu là tiền cho mướn đất, đầu thứ
hai là tiền làm mướn trên đất đó, dưới sự quản lý của một người nông dân
có kinh nghiệm canh tác tốt hơn, có điều kiện đầu tư máy móc thiết bị
cơ giới hóa. Bây giờ đồng bằng sông Cửu Long có những ông nông dân quản
lý giỏi đã làm 50 hec-ta, có người 100 héc-ta thậm chí có anh Sáu Đức ở
Tri Tôn canh tác 650 hec-ta luôn.”
Tôi nghĩ giao đất cứ giao vĩnh viễn hoặc lâu dài không thời hạn, còn hạn điền thì nên xóa bỏ.
Một nông dân ĐBSCL
Theo lời GSTS Võ Tòng Xuân, Nông dân Sáu Đức sử dụng phương tiện hoàn
toàn cơ giới, san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser, cày bừa
thu hoạch bằng máy. Giao đất cho anh Sáu Đức nông dân họ cũng tham gia,
người trong đội máy cày, đội bón phân, hoặc đi phun thuốc trừ sâu, hoạt
động này người ta làm rất tốt có kết quả. GSTS Võ Tòng Xuân tiếp lời:
"Tới đây những hiện tượng như thế phải hợp thức hóa, phải sửa đổi
Luật Đất Đai, sửa đổi Hiến Pháp thì những mô hình như thế sẽ trở nên
hiện thực và người ta không có giấu diếm nữa. Bây giờ thì đất đai giao
cho ông kia nhưng giấy tờ đất ai nấy giữ và trên thực tế làm một cách
tập thể.”
Không nên thu hồi đất
Trao đổi với Nam Nguyên, một nông dân có quá trình khai phá đất đai ở
vùng sông nước Cửu Long nói lên nguyện vọng của đa số những người mà
cuộc sống gắn liền với đồng ruộng:
"Anh thấy đấy… người ta không an tâm. Có những mảnh đất từ đời ông cố
tới đời ông nội lưu truyền cho người ta làm, tại sao lại cứ gọi là sở
hữu toàn dân được. Tôi nghĩ giao đất cứ giao vĩnh viễn hoặc lâu dài
không thời hạn, còn hạn điền thì nên xóa bỏ. Nếu người ta có tiền có khả
năng thì có thể mua đất để làm phát triển kinh tế, những người không có
đất có thể đi làm thuê cho những người kia. Đa số nông dân làm 1 héc-ta
trở xuống, nếu cứ bám vào đó suốt cuộc đời đủ ăn không nổi đâu, không
đủ trang trải đời sống nông dân khổ lắm. Làm dưới 1 héc ta sống không
nổi, miền Nam còn đỡ ngoài bắc ít đất hơn nữa họ tính bằng sào.”
Tất nhiên phải đợi đến khi chính phủ hoàn tất sự thảo Luật Đất Đai
2003 sửa đổi, thì mới biết thời hạn giao đất và hạn điền cho nông dân
được mở rộng như thế nào. Hiện nay thời hạn giao đất nông nghiệp là 20
năm và giới hạn chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được điều chỉnh từ 3
ha lên mức 6 ha ở vùng đồng bằng. TS Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện
Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn nhận định:
"Tốt nhất là mọi người nếu sử dụng đất đúng quy hoạch có hiệu quả thì
không nên thu hồi đất của người ta cho đến một giới hạn nào cả, chỉ trừ
trường hợp có nhu cầu công cộng thật sự quan trọng của quốc gia…”
TS Đặng Kim Sơn
"Nói chung mọi người muốn mở rộng thời gian đến mức cao nhất không có
giới hạn. Tốt nhất là mọi người nếu sử dụng đất đúng quy hoạch có hiệu
quả thì không nên thu hồi đất của người ta cho đến một giới hạn nào cả,
chỉ trừ trường hợp có nhu cầu công cộng thật sự quan trọng của quốc gia
thì theo tinh thần bồi hoàn thỏa đáng cho người ta. Hoặc là các trao đổi
thay đổi mục đích sử dụng thì phải diễn ra theo cơ chế thị trường.”
Đảng Cộng Sản tái xác định yếu tố cốt lõi đất đai là sở hữu toàn dân
do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Đồng thời nhấn
mạnh là, quyền sử dụng đất cũng là một loại tài sản và hàng hóa đặc biệt
nhưng không phải là quyền sở hữu. Như vậy Nhà nước vẫn toàn quyền thu
hồi đất và cưỡng chế khi người dân chống lệnh như xảy ra hàng chục năm
vừa qua.
Chính phủ có thời gian hơn 1 năm để hoàn tất dự thảo Luật sửa đổi
Luật Đất Đai 2003, người dân trông đợi luật mới tiến bộ hơn, minh bạch
hơn để tránh bị vận dụng sai lạc vì quyền lợi nhóm, cơ hội cho tham
nhũng của cán bộ chính quyền các cấp. Người dân cũng hy vọng được an tâm
hơn trên mảnh đất có quyền sử dụng nhưng không có quyền sở hữu.
Nam Nguyên (RFA)
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/narrow-gate-land-law-nn-05162012163442.html
| 
