Mặc Lâm, biên tập viên RFA
2011-08-19
Sau hai tuần án binh bất động, hôm18 tháng 8, UBND TP Hà Nội đã
tung ra quyết định nghiêm cấm biểu tình với lời lẽ nặng nề làm cho những
người từng tham dự biểu tình trước đây bức xúc.
AFP photo
Công an tiến đến sát người biểu tình khi họ hô vang khẩu hiệu chống TQ vào hôm 26/6/2011 tại Hà Nội
Mặc Lâm phỏng vấn Giáo sư Ngô Đức Thọ, người luôn có mặt trong các
cuộc biểu tình vừa qua để biết ý kiến một trí thức trước quyết định này.
Biểu tình là tự nguyện
Mặc Lâm : Thưa Giáo Sư, khi ông biết quyết định ngăn cấm biểu
tình của UBND thành phố Hà Nội phát trên TV cũng như các tờ báo nhà
nước, thì phản ứng đầu tiên của ông là gì?
GS Ngô Đức Thọ : Đây là một vấn đề, theo chúng tôi, thuộc phạm
vi địa bàn Hà Nội này thôi. Thông báo là thông báo trong khu vực Hà Nội
là đủ, nhưng chính quyền đã làm một cách là đưa lên VTV1 phát đi toàn
quốc. Đài truyền hình toàn quốc đưa, rồi đồng loạt mấy chục tờ báo chưa
tới ngày mai nhưng hôm nay đã đăng rồi, tức là họ mở một đợt phản công
rất mạnh.
Đối với thông báo đó thì cũng đã có những phản ứng rất nhanh, nhiều
người đã phản đối thông báo ấy vi phạm hiến pháp về việc người dân có
quyền tự do phản ánh nguyện vọng của mình. Đây là nguyện vọng của nhân
dân bức xúc trước việc Trung Quốc lấn chiếm biển đảo của Việt Nam.
Mặc Lâm : Theo thông báo này xác định thì những nhóm phản động
trong và ngoài nước chính là tác nhân xúi giục người biểu tình, giáo sư
là người trực tiếp tham gia cả mười lần vừa qua, ông nhận thấy kết luận
này có đúng hay không?
GS Ngô Đức Thọ : Hoàn toàn không có. Đây là một sự vu cáo.
Không có ai xúc xiểm, không có ai xúi giục, lợi dụng cả. Đây là những
người nhiều tuổi có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, người ta tự chịu
trách nhiệm cho hành động của người ta chớ không có ai xúi bậy người ta
được. Chúng tôi là bạn bè với nhau. Thực tế không bao giờ ai rủ người
này đi, rủ người kia đi, mà là tự nguyện hoàn toàn. Hai người bạn thân
nhau cũng không bao giờ rủ nhau.
Thực tế không bao giờ ai rủ người này đi, rủ người kia đi, mà là tự
nguyện hoàn toàn. Hai người bạn thân nhau cũng không bao giờ rủ nhau.
GS Ngô Đức Thọ
Tôi không dám nói là có thế lực ở ngoài nước, ở trong nước. Ở ngoài
nước thì từ xưa tới giờ không nói rồi, nhưng mà ngay trong nước từ xưa
tới giờ người ta cũng rất là thận trọng, vậy mà bây giờ họ lại dám nói
ra như thế. Trước tình hình này rồi đây dư luận cần phải cân nhắc, và
giới trí thức thì cũng có nhiều người đề xuất phải lập tức ra bản yêu
cầu hủy bỏ cái quyết định sai trái của UBND TP.Hà Nội.
UBND mà ra một cái thông báo như vậy (thông báo không số, không có
người ký, không có căn cứ pháp luật) thì không biết của nhân viên cấp
nào, của một anh nhân viên văn phòng hay của chủ tịch thì không ai biết
cả. Hiện nay tôi thấy người ta đang phản đối rất gắt.
Mặc Lâm : Theo nhận xét của giáo sư thì những trí thức mà ông quen biết chung quanh ông thì họ có phản ứng ra sao?
GS Ngô Đức Thọ : Trước sự việc đó thì hiện bây giờ tôi thấy
cũng có nhiều người phản ứng ngay trên mạng rồi. Những người từng tham
gia biểu tình thấy phẫn uất bởi vì người ta thấy (chính quyền) không thể
hiện được cái nguyện vọng của người dân một cách đúng đắn, không thể
hiện được thái độ tiếp thu đúng mức trong cái tư trào của thế giới hiện
nay, và cả đất nước hiện nay nữa.
Trong nước còn chưa được huống hồ đối với thế giới! Nó không đáp ứng
thỏa đáng tất cả tình cảm của người dân trong nước và quốc tế đối với
những hoạt động phản đối (Trung Quốc) của giới trí thức, giới khoa học,
thanh niên, sinh viên vừa qua. Chính nhiều người đã yêu cầu phải có sự
giải thích chuyện đó .
Sức mạnh lòng dân
Mặc Lâm : Trong tình hình căng thẳng hiện nay thì liệu hành
động tương đối mạnh mẽ và có tính cách bạo lực này của nhà nước có thể
coi là quá tay hay không đối với những người chỉ biểu tình để chống
Trung Quốc thôi?
Cuộc biểu tình đầu tiên chống TQ tại Hà Nội vào ngày 05/6/2011. AFP photo
GS Ngô Đức Thọ : Mấy ông lãnh đạo làm như vậy tôi cho là thất sách,
làm mất đi cái vũ khí của mình. Trong lãnh vực ngoại giao thì anh cũng
biết là gần đây nhà nước cũng nói có thứ "ngoại giao nhân dân" thì chính
những cuộc biểu tình này là một thứ ngoại giao nhân dân, mà ngoại giao
này không phải là ngoại giao bắt tay mà là ngoại giao phản đối. Ngoại
giao phản đối cũng là một hình thức ngoại giao nhân dân. Mình phải thấy
đó là một sức mạnh.
Mà rõ ràng là số lượng không phải hàng triệu hàng vạn mà chỉ chút
chút như thế thôi nhưng mà rất có ảnh hưởng. Thực tế tôi thấy chưa nói
các đài báo mà mỗi chủ nhật mọi người, những người nước ngoài đến tham
quan biểu tình; có nhiều người đi hòa cùng.
Anh xem tivi, xem trên màn ảnh cũng thấy là họ đi hòa cũng với mọi
người. Những người đi biểu tình không có gì căng thẳng cả, rất bình
thường; chúng tôi vừa đi vừa nói chuyện, hô khẩu hiệu, chớ không phải là
quá bức xúc mà chỉ để thể hiện.
Video: Chuyện gì sẽ xảy ra ở Hà Nội cuối tuần này?
Chủ nhật là những người nước ngoài đến tham quan biểu tình, có nhiều
người đi hòa cùng với mọi người. Không phải là bình thường.
Bên Tàu là nó rất coi thường Việt Nam. Bên họ thì không có biểu tình
nhưng mà đọc trên mạng thì thấy nó xỉ vả người Việt Nam, coi thường dân
tộc Việt Nam quá đáng lắm, sao (chính phủ) Việt Nam không làm việc với
Trung Quốc để cho Trung Quốc dẹp những blog hiếu chiến đó đi, dẹp những
trang mạng thù địch với Việt Nam đó đi, mà lại còn kềm kẹp phía Việt
Nam.
Mặc Lâm : Những lúc gần đây, nhà nước ngày càng tiến gần hơn
tới các hành động đàn áp những người làm trái với chính sách của họ,
trong đó có cả việc quy kết những hành động bình thường trở thành nguy
hiểm. Giáo sư nghĩ sao về việc này?
GS Ngô Đức Thọ : Theo tôi, so với từ trước đến bây giờ, ngay
cả trong tuyên bố của ông Giám Đốc Công An Hà Nội - Nguyễn Đức Nhanh thì
ông cũng không đến nỗi nói như thế. Họ cho là một số phần tử phản động ở
trong và ngoài nước, những thế lực thù địch lợi dụng...rất nhiều người
phản đối điều đó. Bây giờ đã thấy ở một số trang mạng có người phản ứng
rồi. Cái đó bằng cớ ở đâu? Không có bằng cớ! Nói chung, xưng lên như vậy
là không ổn.
...chính những cuộc biểu tình này là một thứ ngoại giao nhân dân, mà
ngoại giao này không phải là ngoại giao bắt tay mà là ngoại giao phản
đối.
GS Ngô Đức Thọ
Cái thứ hai là gần đây, trong những buổi tiếp xúc hay hội thảo có
những người như ông Đỗ Thịnh bên báo Văn Nghệ, là người lần đầu tiên đúc
kết tình hình tư tưởng dính đến tình thế ra báo, cho rằng tình thế năm
1972 trước khi Việt Nam và Hoa Kỳ ký hiệp định ở Miền Nam, là địch một
bên và ta một bên có nghĩa là cuộc đấu tranh này người ta coi không có
mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân.
Từ trước tới giờ người ta quan niệm tất cả những chuyện kiện cáo đất
đai là những vấn đề mâu thuẫn trong nhân dân cả. Ông Đỗ Thịnh cho rằng
chuyện kiện cáo bây giờ nằm trong phạm trù địch ta có nghĩa là đối kháng
với nhà nước với nhân dân. Ông Thịnh là đại diện cho Văn Nghệ mà ông
nói như vậy. Ông nói là có một cái tình thế ra báo, tức là một cái tình
thế địch - ta, đó là một, rồi cũng trong cuộc họp của UBND cũng có người
nói như thế. Tôi cho là có những ngôn ngữ xúc phạm. Chính văn kiện của
Đảng, chính ông Tổng bí thư cũng chưa dám nói cái câu đó. Lời nói mà
không biết tôn trọng đội ngũ trí thức này là coi thường dân tộc.
Cần minh bạch thông tin
Mặc Lâm : Ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa đi đến nhiều cơ
sở địa phương để tiếp xúc cử tri và có nói về vấn đề Trung Quốc, giáo
sư nghĩ là những lời nói của ông có đủ để trấn an dư luận hay chưa ạ?
Người Việt Nam biểu tình chống TQ tại Hà Nội hôm 03/7/2011. AFP photo
GS Ngô Đức Thọ : Lời nói của TBT Nguyễn Phú Trọng thì cũng toàn diện
đấy nhưng mà đưa ra cũng không kịp thời. Tôi cho rằng nếu như mạnh mẽ
thì lãnh đạo Đảng và Chính phủ Việt Nam phải tuyên bố rất là mạnh mẽ,
rất đầy đủ trước công luận thế giới thì có lẽ người trí thức cũng thỏa
mãn cái chuyện đấy, nhưng đến bây giờ anh không tuyên bố gì cả. Theo
tôi, về mặt chính phủ và Đảng CSVN chưa hề tuyên bố một cái gì cả.
Ta nhớ là hồi trước đây có những vấn đề Trung Quốc xâm lược, hoặc là
ngay trước đây quan hệ (với Trung Quốc) hồi kháng chiến chống Mỹ cũng
thế, Mỹ ném bom Miền Bắc, vân vân, thì bao giờ cũng có, tùy mức độ,
nhưng mà các đoàn thể rồi thì có tuyên bố của Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam,
rồi long trọng nhất là tuyên bố của chính phủ Việt Nam rất là rõ ràng
lập trường của mình trong vấn đề giữ biển đảo như thế nào, kiên quyết
như thế nào, giữ hòa bình như thế nào, ổn định và phát triển như thế
nào. Nếu mà có những thông báo đó, tôi cho rằng nếu mà đi sớm trước đây
vài tháng có một lập trường rõ ràng như vậy thì trên dưới đoàn kết đâu
có vấn đề gì.
Mặc Lâm : Thưa giáo sư, xin quay lại với thông báo cấm biểu
tình, theo ông thì tại sao nhà nước quay trở lại 180 độ khi chỉ hai tuần
trước họ hoà hoãn với người biểu tình mà bây giờ lại có vẻ cực đoan như
vậy? Có yếu tố Trung Quốc nào trong thông báo này hay không, thưa ông?
Lời nói của TBT Nguyễn Phú Trọng thì cũng toàn diện đấy nhưng mà đưa ra
cũng không kịp thời. Theo tôi, về mặt chính phủ và Đảng CSVN chưa hề
tuyên bố một cái gì cả.
GS Ngô Đức Thọ
GS Ngô Đức Thọ : Phải nói là người dân chúng tôi tự phát chớ
không có ai tổ chức chúng tôi. Tự nhiên ra đấy gặp gỡ mọi người rồi
thành ra đồng lòng, như thế mọi người nhìn thấy tán thành ở đây. Không
có ai tổ chức, không có ai giật dây, nhà nước xác định rất rõ ràng như
vậy.
Mọi người ra đấy với các khẩu hiệu đều là yêu nước. Nhưng mà thực ra
nếu có tổ chức phóng ra một hệ khẩu hiệu thì chỉ có tổ chức đảng cộng
sản mới làm được. Việc đó người dân họ hoan nghênh, số người tham gia
càng ngày càng tăng lên nhưng mà cũng chỉ trong phạm vi như vậy, có
những phản ứng rất là đẹp.
Phải nói rằng ngoài cái việc biểu tình thể hiện lòng yêu nước tôi cho
rằng một phần nào còn cả một sinh hoạt chính trị. Ở Việt Nam họ rất
ngại chuyện người dân có thái độ chính trị. Họ không thích. Họ chỉ thích
một thái độ chính trị của đảng cộng sản Việt Nam mà họ cho là đại diện
cho toàn bộ nhân dân. Cái điều đó là không thể được. Trong thế giới này
bây giờ như thế là không thể được. Cái gì cũng muốn đi đều bước, mọi
người một ý với Đảng thì không được bởi vì đảng theo kiểu đảng, chính
phủ theo kiểu chính phủ, còn người dân có cái kiểu của người dân. Đó là
cái điều mà theo tôi thì lãnh đạo Việt Nam nên coi đó là một cái biểu
thị sức mạnh của dân tộc mình.
Mặc Lâm : Xin cám ơn giáo sư đã giúp cho chúng tôi thực hiện cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.
|