2012-04-09

Việt Nam ban hành Nghị Định 24 hồi tuần trước, nhắm tới việc thu hẹp và dễ dàng kiểm soát thị trường vàng trong nước hơn. Quyết định này có đặt ngành kinh doanh vàng nội địa vào sự khó khăn và nguy cơ nào không?

RFA photo

Một tiệm mua bán vàng ở Hà Nội, ảnh minh họa.

Nhà nước sẽ độc quyền

Với mục đích dễ quản lý hơn khi thu hẹp thị trường vàng, Nghị Định 24, được chính phủ Việt Nam ban hành tuần trước, sẽ có hiệu lực ngày 25 tháng Năm tới đây. Theo nội dung của nghị định 24, doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng cần hội đủ những điều kiện như phải có vốn điều lệ từ một trăm tỷ đồng trở lên.

Riêng đối với các tổ chức tín dụng thì phải có vốn điều lệ từ ba ngàn tỷ đồng trở lên. Bên cạnh đó, muốn kinh doanh vàng miếng thì phải có hơn hai năm kinh nghiệm trong việc mua và bán vàng, trong hai năm liên tiếp có số thuế nộp cho chính phủ mỗi năm từ năm trăm triệu hoặc hơn và phải có giấy chứng thực của Cơ Quan Thuế Vụ, có mạng lưới chi nhánh hoặc địa điểm kinh doanh ở ba thành phố trực thuộc trung ương.

Tin trên báo Thanh Niên Online cho thấy rất ít tiệm vàng trong nước đáp ứng đủ điều kiện kinh doanh như yêu cầu  của Nghị Định 24, dẫn tới sự việc có thể hàng  loạt tiệm vàng sẽ đóng cửa tháng tới, chưa kể những nguy cơ khác mà ngành kinh doanh vàng miếng phải đối diện trong nay mai. 

Tiến sĩ Vũ Đình Ánh, chuyên gia nghiên cứu giá cả thị trường hàng đầu của Việt Nam, nói rằng ông tán thành và ủng hộ Nghị Định 24. Hai vấn đề ông Vũ Đình Ánh phân tích rõ ở đây:

"Tôi ủng hộ các nội dung của Nghị định 24 bởi vì then chốt của nó là thứ nhất giải quyết cái việc nhà nước sẽ độc quyền về vấn đề sản xuất, xuất  nhập khẩu vàng nguyên liệu, tránh chuyện biến độc quyền nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp.

Vấn đề thứ hai, đối với các điều kiện về phân phối, tức hệ thống mua bán vàng miếng, tôi cho rằng các điều kiện như thế cũng phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam, phải coi vàng miếng như một loại tiền tệ đặc biệt. Do đó, những người làm nhiệm vụ kinh doanh cái tiền tệ đặc biệt ấy là phải có qui định có chuẩn  mực của nó, tương tự các chuẩn mực về trong hệ thống ngân hàng khi kinh doanh tiền tệ." 

Nhà nước sẽ độc quyền về vấn đề sản xuất, xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu, tránh chuyện biến độc quyền nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp.

Tiến sĩ Vũ Đình Ánh

Một điểm khiến tiến sĩ Vũ Đình Ánh băn khoăn và cho rằng cần được cụ thể hoá và cần được xử lý ngay:

"Thứ nhất liên quan tới chuyện khi đã phát luật SJC (Saigon Jewelry Company Limited) là loại vàng đóng vai trò là nhà nước độc quyền sản xuất, thì cần phải có những hướng dẫn để chuyển đổi từ các loại vàng  miếng khác sang vàng SJC, thì cái này cần phải làm nhanh.

Thứ hai, phải triển khai hệ thống cũng như các qui định nêu trong Nghị Định 24, để làm sao tạo ra một thị trường vàng thông suốt trong cả nước.

Điểm thứ ba, mà tôi cho rằng Nghị Định chưa đề cập rõ,là cơ chế trong việc huy động và sử dụng vàng miếng như thế nào bởi vì đây cũng là nguồn lực tài chính quan trọng.

Điểm thứ tư mà tôi cho rằng tới đây phải xử lý tiếp, là liên quan tới cái gọi là vàng tài khoản hay các loại chứng chỉ liên quan tới vàng, cái đó cũng phải triển khai."

Ổn định thị trường

Vàng nữ trang và vàng miếng SJC bày bán trong một cửa hàng vàng ở HN. RFA photo

Với câu hỏi Nghị định 24 liệu có khả dĩ đặt thị trường vàng nội địa trước một hay những nguy cơ nào không, ông Vũ Đình Ánh trả lời:

"Tôi cho là sẽ không có nguy cơ nào cả bởi thực ra mục tiêu chính của Nghị Định 24 này là giảm thiểu và đi tới xoá bỏ những nguy cơ những rủi ro vốn tồn tại trong thị trường vàng Việt Nam thời gian vừa qua. Nội dung này là nội dung để khắc phục nguy cơ hơn là tạo ra nguy cơ."

Có một vấn đề cần quan tâm, tiến sĩ Vũ Đình Ánh khuyến cáo, là khoảng cách từ chính sách cho tới chuyện triển khai và thực hiện chính sách đó trong thực tế. Đôi khi chính sách, chủ trương và đường lối không sai, ông nói tiếp, thế nhưng trong khi triển khai và thực hiện mà nếu có những sai sót quá lớn thì sẽ làm giảm hiệu lực của chính sách.

Ông Trần Thanh Hải, tổng giám đốc Công Ty Cổ Phần Đầu Tư Kinh Doanh Vàng Việt Nam, gọi tắt là VGB, cho rằng chỉ các ngân hàng và các công ty lớn mới đáp ứng được những điều kiện của Nghị định 24. Từ việc này, vẫn theo nhận định của ông Trần Thanh Hải, các doanh nghiệp kinh doanh vàng có quan hệ từ một đến hai ngân hàng sẽ có khả năng lách qua qui định bằng cách ẩn thân vào trong các cơ sở được phép kinh doanh vàng trong thời gian tới.

Liệu điều này có phải một viễn ảnh không mấy hay một khi nhà nước muốn thiết lập một thị trường vàng thông suốt trên cả nước? Tiến sĩ Vũ Đình Ánh giải thích:

"Ý kiến đó hoàn toàn hợp lý. Bởi nếu không có sự kiểm tra, giám sát, tổ chức và thực hiện tốt thì chắc chắn người ta sẽ lợi dụng những kẽ hở, thậm chí vận dụng để lách qua những qui định đấy, kể cả những qui định nghiêm khắc nhất.

Để khắc phục thì vấn đề quan trọng là như tôi đã nói đầu tiên là tổ chức, triển khai, thực hiện một cách nghiêm túc. Khâu thứ hai là giám sát, kiểm tra, phải coi thị trường vàng miếng ở Việt Nam là một loại tiền tệ đặc biệt, phải thanh tra chặt chẽ y hệt như với thị trường tiền tệ ngân hàng hiện tại ở Việt Nam. Thậm chí còn phải hoàn thiện hơn để tránh trường hợp lách qua các qui định như vừa nêu." 

Mục tiêu chính của Nghị Định 24 này là giảm thiểu và đi tới xoá bỏ những nguy cơ những rủi ro vốn tồn tại trong thị trường vàng Việt Nam thời gian vừa qua.

Tiến sĩ Vũ Đình Ánh

Thêm một vấn đề khác mà báo chí trong nước đưa ra và cho rằng cần phải dự liệu là thời gian giao dịch vào khi thị trường vàng miếng bị thu hẹp lại.
Trước giờ, Việt Nam có nhiều tiệm vàng trải đều trên cả nước, hoạt động bảy ngày một tuần, từ sáng sớm đến chiều tối chứ không mở cửa từ tám hoặc chín giờ sáng và đóng cửa lúc bốn hoặc năm giờ chiều như ngân hàng hoặc công ty nhà nước. Chính vì thế đang có sự quan ngại là người dân có nhu cầu khẩn cấp trong việc mua bán trao đổivàng thì sẽ gặp khó khăn trong hai ngày cuối tuần, tạo điều kiện cho sự nảy nở không tránh khỏi của những mạng lưới chợ đen, tức mạng giao dịch chui hay giao dịch ngầm.