Một giáo sư của Đại học Luật William & Mary ở Hoa Kỳ tình nguyện
tư vấn và trợ giúp pháp lý cho một nhà đấu tranh dân chủ người Mỹ gốc
Việt đang bị Hà Nội giam cầm.
Giáo sư Linda Malone
nhận làm luật sư biện hộ tự nguyện cho Tiến sĩ Nguyễn Quốc Quân, người
bị bắt giam tại Việt Nam từ ngày 17/4 năm nay khi về tới sân bay Tân Sơn
Nhất với các tài liệu đấu tranh ôn hòa trong máy tính xách tay. Ông
Quân bị Hà Nội cáo buộc tội "âm mưu lật đổ chính quyền nhân dân."
Bà Malone, Giám đốc sáng lập của Trung tâm Luật về An toàn Con người tại
Trường Luật William & Mary, người sẽ tư vấn pháp lý cho luật sư của
ông Quân tại Việt Nam, cho biết:
"Thoạt đầu, Trung tâm Nhân quyền thuộc Hiệp Hội Luật sư Hoa Kỳ liên lạc
với tôi về trường hợp của Tiến sĩ Quân. Nghiên cứu các khía cạnh của vụ
án, tôi thấy rõ ràng có sự vi phạm nhân quyền trong cách thức và lý do
ông bị bắt, cách thức ông bị giam cầm và bị khước từ quyền được có người
đại diện pháp lý. Cho nên, tôi quyết định làm những gì mình có thể để
mang lại sự tự do cho ông và các cáo trạng nhắm vào ông phải bị hủy bỏ.”
VOA: Giáo sư có nghĩ rằng ý định của mình là khả thi trong điều kiện luật pháp Việt Nam hay chăng?
Giáo sư Linda Malone: Vâng, tôi cho rằng như thế. Một phần trong những
nỗ lực của tôi hiện nay là đánh động sự quan tâm của công luận hơn nữa
đối với trường hợp của ông Quân. Chắc mọi người ở Mỹ sẽ kinh ngạc lắm
khi biết một công dân Mỹ như ông Quân đang bị đối xử như thế nào. Đây là
lần thứ nhì trong vòng 5 năm ông bị Việt Nam cầm tù vì những hoạt động
thuần túy ôn hòa nhằm phổ biến thông tin cổ võ cho dân chủ tại Việt Nam.
Bản cáo trạng của Hà Nội dành cho ông cũng nêu rõ các hoạt động của ông
không hề liên can tới võ lực hay võ khí, rằng ông chỉ viết và phát tán
các bài viết trên mạng, phổ biến truyền đơn và cổ võ phản kháng ôn hòa.
Nhưng những hoạt động như thế lại bị Hà Nội hình sự hóa với tội danh ‘âm
mưu lật đổ chính quyền’ có thể lãnh án lên tới tù chung thân hay tử
hình. Yêu cầu của chúng tôi đòi Hà Nội phóng thích ngay lập tức ông Quân
và hủy cáo trạng cho ông đã không được Việt Nam chấp nhận. Cho nên,
chúng tôi tiếp tục tiến hành các bước có thể. Nếu họ xúc tiến với các
cáo trạng này, chúng tôi sẽ có các nỗ lực mạnh mẽ để bảo vệ ông Quân
trên cơ sở là tội danh dành cho ông là vô căn cứ và các hoạt động mà ông
tham gia được luật nhân quyền quốc tế bảo vệ, vì theo các tiêu chuẩn
quốc tế, đó là quyền tự do bày tỏ quan điểm và tự do ngôn luận. Việt Nam
phải tuân thủ các quy định của quốc tế. Lần trước, ông Quân bị Hà Nội
giam cầm hồi năm 2007 về tội phát tán truyền đơn kêu phản kháng ôn hòa,
giới chức, các nhà làm luật ở Hoa Kỳ, và nhiều tổ chức nhân quyền quốc
tế đã mạnh mẽ lên án. Kết cục là tòa tuyên án ông nửa năm tù và sau đó
ông bị trục suất khỏi Việt Nam.
Nhà tranh đấu dân chủ người Mỹ gốc Việt Nguyễn Quốc Quân đang bị Hà Nội giam cầm.
VOA: Thế nhưng, với cáo trạng lần này về tội ‘âm mưu lật đổ chính
quyền’, là một tội nặng theo luật pháp Việt Nam, có hy vọng khả quan về
vụ án của Tiến sĩ Quân hay chăng, thưa Giáo sư?
Giáo sư Linda Malone: Dĩ nhiên tôi hy vọng sẽ khả quan. Việt Nam đang
tìm cách khẳng định chỗ đứng trong cộng đồng quốc tế. Việc họ đàn áp và
vi phạm các nhân quyền cơ bản của công dân được quốc tế công nhận là
hoàn toàn không có lợi cho việc thăng tiến vị thế của Hà Nội. Áp lực của
công luận rất quan trọng để buộc Việt Nam phải tuân thủ các chuẩn mực
nhân quyền quốc tế. Áp lực và sự quan tâm của công luận càng tăng thì
càng có nhiều hy vọng mang lại công lý và sự tự do cho Tiến sĩ Quân.
Một phần trong những nỗ lực của tôi hiện nay là đánh động sự quan tâm
của công luận hơn nữa đối với trường hợp của ông Quân. Chắc mọi người ở
Mỹ sẽ kinh ngạc lắm khi biết một công dân Mỹ như ông Quân đang bị đối xử
như thế nào...
Giáo sư Malone là thành viên Hội Đồng Quản Trị của Hiệp Hội Quốc Tế về
Cải Cách Luật Hình Sự, tác giả của nhiều tài liệu nghiên cứu về luật
quốc tế và nhân quyền. Bà từng là đồng luật sư cố vấn cho
Bosnia-Herzegovina trong vụ án diệt chủng xử Serbia và Montenegro trước
Tòa Án Quốc Tế.
Nhà hoạt động Nguyễn Quốc Quân vừa tuyệt thực 7 ngày trong trại giam để
yêu cầu được tiếp xúc với luật sư, theo tin từ người thân của ông.
Vợ Tiến sĩ Quân, bà Mai Hương cho biết:
"Đúng 7 ngày, họ đã quyết định cho anh Quân gặp luật sư Nguyễn Thị
Ánh Hương, người có giấy phép hành nghề luật sư ở Việt Nam. Còn luật sư
Nguyễn Văn Đài và luật sư Lê Quốc Quân đã gửi đơn lên tòa án rồi mà chưa
thấy tòa trả lời. Không biết họ có chấp nhận cho luật sư Quân và luật
sư Đài được đứng ra bào chữa cho anh Quân hay không. Gần đây, nhà cầm
quyền Việt Nam xử rất nặng các nhà dân chủ trong nước, tôi không biết
phiên xử chồng tôi sẽ như thế nào. Nhưng dù họ kết tội hay tuyên án thế
nào đi nữa, thì bản án dành cho anh cũng là ‘tùy tiện’. Bất cứ bản án
nào dành cho chồng tôi sẽ bị thế giới lên án. Nếu họ quyết định làm
những việc như vậy thì bản án đó không có lợi cho họ.”
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ và đích thân Ngoại trưởng Hillary Clinton cũng như
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã lên tiếng kêu gọi Việt Nam trả
tự do vô điều kiện cho Tiến sĩ Nguyễn Quốc Quân.