Trung Điền
Ngày
3 tháng 8 năm 2010, Bộ công an đã chính thức bắt giữ Phạm Thanh Bình,
57 tuổi, cựu chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Công nghiệp Tàu Thủy
(Vinashin) về tội "cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh
tế, gây hậu quả nghiêm trọng”. Trước đó một tháng, ngày 5 tháng 7, Ủy
ban kiểm tra trung ương đảng đã ra thông cáo tố cáo rằng Phạm Thanh
Bình đã làm cho Vinashin lỗ 4 tỷ Mỹ Kim. Một tuần sau đó, Nguyễn Tấn
Dũng ký quyết định đình chỉ chức chủ tịch Hội đồng quản trị Vinashin
của Phạm Thanh Bình và cử Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ giao thông
vận tải kiêm nhiệm chức chủ tịch Hội đồng quản trị Vinashin.
Qua một loạt những diễn tiến nói trên cho thấy là việc
bắt giữ và truy tố Phạm Thanh Bình không phải là một sự tình cờ ngẫu
nhiên mà đã được sắp đặt từ trước, nhất là tung ra vào lúc Hà Nội đang
chuẩn bị danh sách ứng viên Trung ương đảng cho đại hội đảng lần thứ 11
sẽ diễn ra vào trung tuần tháng 1 năm 2011. Nhiều dư luận cho rằng sự
phá sản Vinashin là nhằm tấn công vào trách nhiệm và uy tín của Nguyễn
Tấn Dũng?
Vinashin là một trong một số rất ít tập đoàn công
nghiệp lớn mà Hà Nội đã bắt chước Trung Quốc cho lập ra từ năm 1996 với
mục tiêu làm đầu tàu xây dựng nền công nghiệp Việt Nam. Khởi động từ số
vốn non 100 triệu đồng Việt Nam với công nghiệp lạc hậu, Vinashin đã
được thổi lên như tập đoàn có khả năng xây dựng nền công nghiệp đóng
tàu sánh vai cùng với thế giới. Đặc biệt là từ năm 2006, khi lên làm
Thủ tướng, Nguyễn Tấn Dũng đã dành rất nhiều vốn ưu đãi cho Tổng công
ty Vinashin để phát triển ngành đóng tàu hầu có thể cạnh tranh với Nhật
và Nam Hàn. Nguyễn Tấn Dũng còn vận động Trung ương đảng khóa X trong
kỳ họp cuối năm 2007 đưa ra một nghị quyết coi ngành đóng tàu là trọng
điểm, là định hướng chiến lược của đảng trong quá trình công nghiệp
hóa. Nghị quyết này còn coi Vinashin là một tập đoàn kinh tế chiến lược
của Cộng sản Việt Nam để phát triển kinh tế biển và thực hiện nhiệm vụ
bảo đảm an ninh quốc phòng.
Để thực hiện cái gọi là "nhiệm vụ chiến lược” này,
Nguyễn Tấn Dũng đã giúp cho Vinashin vay vốn thông qua Bộ giao thông
vận tải. Ngoài nguồn vốn trái phiếu phát hành ra quốc tế là 750 triệu
Mỹ kim dành riêng cho Vinashin, Nguyễn Tấn Dũng chỉ thị cho Bộ giao
thông vận tải đứng ra bảo trợ cho Vinashin phát hành 3 tỷ Mỹ kim trái
phiếu nội địa. Vốn trái phiếu nội địa mà chính quyền bảo trợ là loại
trái phiếu phải giải ngân ngay, nhận đủ số tiền đồng thời cũng tính lãi
luôn. Nói cách khác, Nguyễn Tấn Dũng đã dành mọi ưu đãi về nguồn vốn
nhà nước cho Vinashin để phát triển cái gọi là ngành công nghiệp đóng
tàu tại Việt Nam. Tính từ năm 2006 đến cuối năm 2009, Nguyễn Tấn Dũng
đã chỉ thị đưa cho Vinashin một nguồn vốn lên đến 4 tỷ Mỹ kim. Với tiền
vốn ưu đãi này, Vinashin đã phát triển ào ạt, xây dựng hệ thống các nhà
máy lắp ráp động cơ tàu thủy, nhà máy sơn tàu thủy, các khu công nghiệp
đóng tàu tại khắp ba miền Nam, Trung và Bắc... với hơn 200 công ty con
ra đời. Đó là chưa kể những loại dự án nhiệt điện, thủy điện, xi-măng,
thép, bảo hiểm, các khu nghỉ mát, triển lãm... mà tập đoàn Vinashin góp
vốn đầu tư.
Những dự án phát triển của Vinashin đã báo cáo lên
Nguyễn Tấn Dũng, người chịu trách nhiệm cao nhất về sự vận hành của hệ
thống tổng công ty mà Hà Nội đã xây dựng hiện nay như Tập đoàn Than và
Khoáng sản, Tập đoàn Dầu khí, Tập đoàn Hàng hải, Tập đoàn Vận tải, Tập
đoàn Xây dựng v...v... Đương nhiên, Nguyễn Tấn Dũng sẽ dựa trên những
báo cáo "hoành tráng” này mà báo cáo lại cho Ban bí thư để sau đó báo
cáo cho Trung ương đảng. Chính vì dựa theo những báo cáo của Nguyễn Tấn
Dũng, Hội nghị Trung ương đảng lần thứ 11 vào trung tuần tháng 10 năm
2009 vẫn tiếp tục coi ngành đóng tàu là ngành công nghiệp mũi nhọn và
tuyên dương Vinashin là tập đoàn công nghiệp hàng đầu tại Việt Nam. Chỉ
hai tháng sau khi được tuyên dương, những sự thật về "sự lớn mạnh” của
Vinashin bắt đầu loan truyền trong nội bộ đảng. Vinashin đang đứng bên
bờ vực phá sản vì không có dự án nào mang lại hiệu quả kinh tế.
Trước sự phá sản này, từ đầu năm 2010 người ta mới khám
phá ra rằng, Vinashin không có khả năng đóng tàu thủy như báo chí đã
thổi phồng qua các báo cáo của nhà nước. Sau 15 năm đầu tư cho ngành
đóng tàu, Vinashin chỉ có thể làm công việc gia công. Tức là tất cả máy
móc, các bộ phận trong ngoài của tàu đều nhập từ nước ngoài, Vinashin
chỉ lắp ráp và sơn lại thành "con tàu”. Hà Nội gọi đó là "công nghiệp
đóng tàu”. Theo kết luận sơ khởi của Ủy ban kiểm tra trung ương thì
Vinashin đã mang nợ khoản 85 ngàn tỷ đồng tức 4 tỷ Mỹ kim. Trước sự phá
sản của Vinashin, Nguyễn Tấn Dũng đã làm ba việc:
Thứ nhất là cách chức Phạm Thanh Bình khỏi trách vụ Chủ
tịch Hội đồng quản trị Vinashin và truy tố ra tòa về tội "quản lý yếu
kém làm thất thoát tiền nhà nước.
Thứ hai phân thây Vinashin làm nhiều mảnh và chuyển
giao một số mảnh chưa giải quyết được cho Tập đoàn Dầu khí và Tập đoàn
Hàng hải tiếp tục "nuôi” một thời gian trước khi khai tử.
Thứ ba là tiếp tục duy trì Vinashin để kiểm kê tài sản
dưới cái gọi là "tái phối trí” cho qua đại hội đảng XI, để vừa giúp duy
trì được chủ trương đẩy mạnh công nghiệp hóa ngành đóng tàu cho Trung
ương đảng, vừa tránh xáo trộn hàng ngũ đảng viên, vì Vinashin hiện có
trên 20 ngàn công nhân viên đang làm việc.
Những biện pháp của Nguyễn Tấn Dũng chỉ là đẩy tất cả
trách nhiệm cho Phạm Thanh Bình như con dê tế thần, và phân tán
Vinashin thành nhiều mảnh, cho "tan biến” vào hệ thống Tập đoàn công
nghiệp mà chính Nguyễn Tấn Dũng đã dựng ra. Cách làm của Nguyễn Tấn
Dũng không chỉ nhằm chạy trốn trách nhiệm của y trước sự phá sản của
Vinashin, mà còn bao che cho những tay đàn em dính líu đến Vinashin.
Vinashin không thể nào điều hành bởi một mình Phạm Thanh Bình mà là một
nhóm người trong Hội đồng quản trị do Nguyễn Tấn Dũng bổ nhiệm. Do đó
việc phá sản Vinashin không thể nào chỉ là trách nhiệm của riêng Phạm
Thanh Bình. Ngoài ra, trong mối quan hệ giữa đảng và các tổ chức kinh
tế, xã hội thì Phạm Thanh Bình tuy là chủ tịch Hội đồng quản trị Tập
đoàn Vinashin, nhưng lại chịu hai tròng "áp bức”. Một là từ phía Nguyễn
Tấn Dũng (qua Bộ giao thông vận tải về phương diện kinh doanh). Hai là
Trương Tấn Sang (qua hệ thống Ban bí thư vì Phạm Thanh Bình là Bí thư
Đảng bộ Vinashin).
Chắc chắn cả Nguyễn Tấn Dũng và Trương Tấn Sang đều
biết rõ sự phá sản của Vinashin từ hơn một năm trước, không cần phải
chờ những báo cáo của Phạm Thanh Bình để kết luận. Thế nhưng cả Dũng
lẫn Sang đều ém nhẹm vụ phá sản này đối với Trung ương đảng cho đến
cuối năm 2009. Câu hỏi đặt ra là tại sao vụ phá sản Vinashin lại xì ra
trong dư luận đúng vào lúc các Đảng bộ cấp trung ương bầu cử bí thư và
chuẩn bị nhân sự cho ứng viên trung ương đảng? Nhiều dư luận cho rằng,
chính phe Trương Tấn Sang đã "bày vẽ” cho Ủy ban kiểm tra trung ương mà
Nguyễn Văn Chi, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra lại là đàn em của Sang nằm
trong ban bí thư, tiết lộ vụ vỡ nợ của Vinashin để quy trách nhiệm cho
Nguyễn Tấn Dũng và những đàn em của Dũng. Trương Tấn Sang tin chắc là
với vụ phá sản lên đến 4 tỷ Mỹ Kim của Vinashin, Trung ương đảng sẽ
không thể im lặng mà phải lên tiếng về trách nhiệm chỉ đạo của Nguyễn
Tấn Dũng đối với Vinashin. Chỉ cần sự phê phán này của Trung ương đảng,
Nguyễn Tấn Dũng sẽ bị yếu thế, trong khi Sang có thêm triển vọng được
bầu vào chức Tổng bí thư.
Tóm lại, vụ vỡ nợ của Tập đoàn Vinashin là hậu quả tất
nhiên trong hệ thống cai trị độc tài, bưng bít và bao che của Hà Nội.
Tuy nhiên, vụ vỡ nợ này chắc chắn phải có ít nhiều sự chỉ đạo ngầm của
Trương Tấn Sang để phá hoại uy tín của Nguyễn Tấn Dũng, sau khi Dũng đã
vung tay quá trán về chiến lược công nghiệp hóa ngành đóng tàu được xây
dựng trên sự tham lam và ngu dốt của đàn em.
Trung Điền
Ngày 5/8/2010
|