Nam Nguyên, phóng viên đài RFA

2010-03-29

Việt Nam được xem là dễ bị tổn thương nhất trong số những nền kinh tế nhỏ ở châu Á phụ thuộc xuất khẩu. Trụ vững trong cơn suy thoái toàn cầu vào năm ngoái, nhưng năm nay tình hình kinh tế Việt Nam vẫn tiềm ẩn những nguy cơ bất ổn.

AFP photo

Hàng hóa từ các nước đến cảng Hải Phòng

Dân lao đao vì Lạm phát

Với tất cả những căn bệnh mãn tính của nền kinh tế, như thâm hụt ngân sách lớn, mất quân bình cán cân thanh toán, nhập siêu nghiêm trọng, tăng trưởng tín dụng nóng, lạm phát tăng cao, nhưng chính phủ Việt Nam vẫn đặt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 6,5% trong năm 2010.

Hồi tháng Giêng, Quĩ Tiền Tệ Quốc Tế IMF đã dự báo kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng 6%. IMF nhấn mạnh tốc độ tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ được quyết định một phần ở yếu tố cán cân thanh toán, sự cần thiết ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi niềm tin của công chúng với đồng nội tệ và nỗ lực kiểm soát lạm phát.

TS Lê Đăng Doanh ở Hà Nội, dự báo mức lạm phát của Việt Nam có thể từ 10% tới 12%. Trên VnExpress, chuyên gia kinh tế độc lập này đặc biệt quan ngại tới mức tăng vật giá, ông cho rằng vấn đề lạm phát đối với kinh tế Việt Nam đã không còn là nguy cơ mà trở thành vấn đề hàng ngày, hàng giờ của bà nội trợ, của người sinh viên, người công nhân nghèo. Trả lời đài chúng tôi, TS Lê Đăng Doanh nhận định: 

Vấn đề lạm phát đối với kinh tế Việt Nam đã không còn là nguy cơ mà trở thành vấn đề hàng ngày, hàng giờ của bà nội trợ, của người sinh viên, người công nhân nghèo.

Xe hơi đủ loại được nhập về. AFP photo

Không chỉ có IMF, nhiều định chế, tổ chức đánh giá tín dụng quốc tế cũng  nhấn mạnh đến vấn đề người dân khá nhạy cảm với sự mất giá đồng tiền quốc gia. Cũng vì thế đẩy tới nạn ghim giữ ngoại tệ, chạy theo tích trữ vàng tới mức gây ra nhưng cơn sốt hồi cuối năm ngoái.

TS Nguyễn Quang A, nguyên viện trưởng viện nghiên cứu phát triển IDS đã giải thể, đưa ra  nhận xét:

"Một căn bệnh hết sức nan giải của nền kinh tế Việt Nam, như người ta nói là nên kinh tế bị đô la hóa. Tập quán dùng vàng tích trữ vàng của người Việt Nam đã có từ thời xa xưa, ý kiến của các tổ chức quốc tế là không sai. Tôi nghĩ chính phủ Việt Nam cũng ý thức vấn đề này nhưng việc giải quyết không phải là dễ.”     

Câu hỏi đặt ra, người dân Việt Nam đang cất giữ để dành khối lượng vàng tổng cộng là bao nhiêu.

Mới đây, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp Hội kinh doanh vàng Việt Nam, thành viên Hội Đồng vàng Thế Giới phát biểu trên Saigontimes Online, ước tính lượng khối lượng vàng do dân chúng cất giữ vào khoảng 500 tấn trị giá khoảng 20 tỷ USD.

Thật khó ngờ khối luợng vàng không đi vào nền kinh tế hay hệ thống ngân hàng, lại có trị giá lớn hơn cả tổng dự trữ ngoại tệ của Nhà nước Việt Nam trong thời điểm hiện nay. Cuối năm 2008, chính phủ công bố tổng ngoại tệ dự trữ khoảng 20 tỉ USD, nhưng hiện nay con số đó đã sụt giảm nhiều có thể chỉ còn 14 hay 15 tỉ USD, theo một số nguồn tin thân cận Ngân Hàng Nhà Nước.

Người dân khá nhạy cảm với sự mất giá đồng tiền quốc gia. Cũng vì thế đẩy tới nạn ghim giữ ngoại tệ, chạy theo tích trữ vàng tới mức gây ra nhưng cơn sốt hồi cuối năm ngoái.

Vẫn theo ông Huỳnh Trung Khánh, nếu thu hút được 500 tấn vàng trong dân chúng, thì nền kinh tế Việt Nam có thêm nguồn vốn dồi dào, nếu tận dụng được sẽ giúp giảm bớt việc vay nợ nước ngoài vì thiếu vốn và thâm hụt ngân sách.

Hiện nay lãi suất huy động vàng ở các ngân hàng thương mại chỉ khoảng 1% một năm, thậm chí nhiều nơi còn thu phí ký gởi vàng, cho nên việc thu hút vàng trong dân đi vào nền kinh tế khó xảy ra. Có những đề suất đáng chú ý như thay đổi lệnh cấm đầu tư vàng tài khoản ở nước ngoài.

Hơn nữa Ngân Hàng Nhà Nước có thể phát

Cửa hàng vàng bạc xuất hiện khắp nơi. AFP photo

Bội chi nhập siêu bất trị

Một căn bệnh mãn tính khác của nền kinh tế Việt Nam là cán cân thương mại luôn bị thâm hụt, nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu trong khi nền kinh tế phụ thuộc gần như hoàn toàn vào xuất khẩu.

Tình trạng nhập siêu của Việt Nam khá nghiêm trọng, năm 2007 nhập siêu 12,4 tỷ USD, năm 2008 là 18 tỷ USD, năm 2009 nhập siêu còn 12 tỷ USD mức độ giảm có thể do giá vàng thế giới tăng, doanh nghiệp xuất khẩu khối lượng vàng từng nhập khẩu trước kia để hưởng chênh lệch giá.

Mức thâm hụt thương mại 3 tháng đầu năm nay là 3,51 tỷ USD với tỷ lệ nhập siêu trên xuất khẩu là 25%. Bộ Công Thương Việt Nam thừa nhận rất khó kiềm chế nhập siêu cả năm 2010 dưới 20% kim ngạch xuất khẩu.

Trong khi đó theo TS Lê Đăng Doanh, Việt Nam cần cắt giảm bội chi ngân sách, hạn chế đầu tư công để giảm chi tiêu, chỉ thực hiện những dự án đầu tư có tính hiệu quả cao. Tuy nhiên TS Doanh cho rằng chính phủ chưa có điều chỉnh về vấn đề này:

Tình trạng nhập siêu của Việt Nam khá nghiêm trọng, năm 2007 nhập siêu 12,4 tỷ USD, năm 2008 là 18 tỷ USD, năm 2009 nhập siêu còn 12 tỷ USD mức độ giảm có thể do giá vàng thế giới tăng

"Cho đến nay tôi thấy là các dự án đầu tư vẫn đang được thúc đẩy mạnh, cho nên tôi nghĩ rằng hạn chế bội chi ngân sách vẫn là một vấn đề phải được hết sức chú ý.”

Vấn đề bội chi ngân sách kéo dài nhiều năm của Việt Nam đang gây ra những hậu quả nguy hiểm, TS Vũ Thành Tự Anh, giám đốc chương trình  giảng dạy kinh tế Fullbright nhận định trên VnEconomy về điều ông gọi là ‘Nếu túi thủng thì đâu thể chi nhiều’, thâm hụt ngân sách lớn làm cho không gian chi tiêu bị thu hẹp.