Nam Nguyên, phóng viên đài RFA

2010-03-06

Đại Hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ 11 chuẩn bị tổ chức vào tháng 1/2011, giới trí thức học giả góp ý mạnh mẽ. Đọc báo trên mạng kỳ này chúng tôi ghi nhận một số ý kiến gây nhiều ấn tượng.

AFP PHOTO

Việt Nam treo cờ chuẩn bị lễ kỷ niệm ngày thành lập đảng.

GSTS Dương Phú Hiệp, nguyên Phó Viện Trưởng Viện Triết Học, nguyên Tổng Thư Ký Hội Đồng Lý Luận Trung Ương nhận định trên TuanVietnam.net ngày 3/3: "Ở Việt Nam do chưa có truyền thống dân chủ, chưa có thói quen tranh luận, nhất là tranh luận với cấp trên, thì việc mở rộng bầu không khí dân chủ trong xã hội, nhất là trong sinh hoạt đảng, trong nghiên cứu khoa học là một trong những điều kiện để khắc phục tình trạng lạc hậu về nhận thức lý luận.”

Nhận thức lý luận lạc hậu

Ông Dương Phú Hiệp nhấn mạnh: "Nếu ai cũng sợ bị chụp mũ, nếu chỉ có độc thoại, không có đối thoại, nếu chỉ có một trung tâm độc quyền phát ra chân lý, nếu cấp dưới chưa có thói quen dám tranh luận với cấp trên, chỉ thụ động gọi dạ bảo vâng, không dám suy nghĩ bằng cái đầu của mình vì còn sợ mất đầu thì tình trạng lạc hậu về nhận thức lý luận còn kéo dài.”

Phát biểu của GSTS Dương Phú Hiệp làm cho người đọc báo liên tưởng tới Quyết Định 97 của Thủ Tướng Chính Phủ, có nội dung cấm các tổ chức khoa học kỹ thuật công khai công bố các ý kiến phản biện. Chưa kể việc hạn chế nhiều lãnh vực nghiên cứu kinh tế xã hội mà các tổ chức tư nhân có thể thực hiện. Sự kiện này dẫn tới việc Viện Nghiên Cứu Phát Triển IDS, tổ chức tư nhân đầu tiên về nghiên cứu chính sách tuyên bố tự giải thể kể từ ngày 14/9/2009, một ngày trước thời điểm Quyết Đinh 97 có hiệu lực.

Tổ chức Nghiên cứu Phát triển Độc lập, IDS

IDS qui tụ những gương mặt trí thức chuyên gia nổi tiếng ở Việt Nam như TS Nguyễn Quang A, GS Hoàng Tụy, TS Lê Đăng Doanh, Bà Phạm Chi Lan, GS Chu Hảo, GS Phan Huy Lê, GS Tương Lai, nhà văn Nguyên Ngọc, GS Phạm Duy Hiển và một số nhân vật khác. IDS thành lập theo ý kiến của cố Thủ Tướng Võ Văn Kiệt, tới khi giải thể Viện nghiên cứu tư nhân này đã hoạt động được hai năm. Lúc đó Viện Trưởng IDS Tiến Sĩ Nguyễn Quang A đã phát biểu với Đài chúng tôi:

"Tôi nghĩ rằng nó vô cùng có hại cho sự phát triển của đất nước Việt Nam. Đây không phải là vấn đề chỉ riêng với chúng tôi mà là vấn đề với toàn bộ giới trí thức ở Việt Nam và với sự phát triển chung của đất nước này. Đây không phải là vấn đề cá nhân hay của một nhóm mà là vấn đề lớn hơn nhiều.”

Trở lại bài báo mang tựa "Nếu ai cũng sợ bị chụp mũ” trên TuanVietnam.Net, từng là một trong các lý thuyết gia của Trung Ương Đảng Cộng Sản Việt Nam, GSTS Dương Phú Hiệp nhận định: "Trong báo cáo chính trị tại Đại Hội VI (12/1986) tư duy biện chứng duy vật đã được thể hiện trong việc đánh giá tình hình bằng cách nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật. Còn lối tư duy không tin nhân dân, không dám nói thẳng, nói thật những khó khăn thiếu sót và sai lầm của Đảng trước nhân dân đã trở thành cách suy nghĩ lỗi thời.”

Không sợ ‘chụp mũ’

Ý kiến xây dựng Đảng của GSTS Dương Phú Hiệp trên chuyên mục của VietnamNet, được đánh giá cao, đặc biệt có tới 400 email của độc giả bày tỏ sự đồng tình với ông. Nếu như lý thuyết gia một thời của Trung Ương Đảng có những nhận định đáng chú ý như vậy, thì chắc rằng nhiều đảng viên khác cũng cùng ông nhìn về một phía và "không sợ bị chụp mũ”.

Nhà báo Nguyễn Trung Dân, tham gia Đảng Cộng Sản được 15 năm đưa ra ý kiến:

"Xưa nay tôi vẫn tin cái lý tưởng tôi theo là tốt đẹp, nhưng đã đến lúc phải nhìn lại cách thể hiện lý tưởng đó vào thực tế. Tôi cũng hy vọng Đảng sẽ nhìn lại từ lý luận cho đến thực tiễn và chắc chắn rằng một khi nhìn lại thì sẽ có nhiều vấn đề phải được xét lại, tôi hy vọng vào điều đó nhiều hơn.

Nếu ai cũng sợ bị chụp mũ, nếu chỉ có độc thoại, không có đối thoại, nếu chỉ có một trung tâm độc quyền phát ra chân lý, … thì tình trạng lạc hậu về nhận thức lý luận còn kéo dài.

GSTS Dương Phú Hiệp

Chính từ chỗ đó sẽ có nhiều thay đổi. Chứ còn ngay từ lý luận mà anh chỉ sống giả trá với nhau hết, sống giả với nhau tất cả thì còn gì là thực. Ngay từ tư tưởng mà mình còn tự giả với mình thì có cái gì là thực nữa.

Tôi tin rằng Đại Hội Đảng sắp tới sẽ có người đặt vấn đề đó ra và có người để giải quyết. Có thể chính tập thể Đảng sẽ tham gia và giải quyết chuyện đó.”

Phát biểu vừa rồi là của ông Nguyễn Trung Dân nguyên Phó Tổng Biên Tập Báo Du Lịch. Nhà báo này vì đi trước đội hình, sớm đề cao lòng yêu nước bảo vệ chủ quyền biển đảo mà bị cách chức, thu hồi thẻ nhà báo.

Đảng Cộng Sản Việt Nam hiện nay có 3 triệu đảng viên, hệ thống Đảng chặt chẽ từ trung ương tới địa phương đã hầu như khống chế đời sống chính trị quốc gia. 86 triệu dân chỉ với một đảng chính trị độc tôn rõ ràng dễ đưa tới một Trung tâm độc quyền phát ra chân lý theo cách nói của GSTS Dương Phú Hiệp.

Kêu gọi đối thoại dân chủ

TS Mai Liêm Trực. Photo courtesy of ict-hanoi.gov.vn.

Việt Nam tiến hành đổi mới từ Đại Hội 6 năm 1986, Cựu Thứ Trưởng Mai Liêm Trực nhận định, nếu ta tự so sánh với ta 25 năm trước thì thành tích rất tuyệt vời, nhưng nếu so với một số đất nước cũng trong vòng 20 năm từ một nước rất nghèo nàn, lạc hậu người ta đã thành công và bỏ rất xa chúng ta. Ông Trực nhìn nhận công cuộc đổi mới của Việt Nam có những lúc bị lựng khựng, lúng túng và thường những vấn đề bức xúc cứ để lại nhiệm kỳ sau làm cho sức mạnh của Đảng, của Dân tộc chưa được phát huy hết.

Những biện pháp để đất nước phát triển, để bảo vệ chế độ có lẽ nên bằng hình thức xì hơi giải tỏa những bức xúc xã hội, bằng đối thoại dân chủ hơn là siết lại làm cho quả bóng nó thêm căng.

TS Mai Liêm Trực

TS Mai Liêm Trực đã phát ngôn hết sức ấn tượng khi ông nói: "Những biện pháp để đất nước phát triển, để bảo vệ chế độ có lẽ nên bằng hình thức xì hơi giải tỏa những bức xúc xã hội, bằng đối thoại dân chủ hơn là siết lại làm cho quả bóng nó thêm căng.”

Vẫn theo TuanVietnam.net Cựu Thứ Trưởng Bưu Chính Viễn Thông Mai Liêm Trực kêu gọi các nhà lãnh đạo Việt Nam chuyển từ tư duy ‘cởi trói’ đến tầm nhìn mở đường. Theo lời ông Trực, vấn đề của giai đoạn hiện nay không phải là giải pháp để thoát khỏi khủng hoảng như trước mà đây là giai đoạn cần phải có tầm nhìn để thúc đẩy phát triển.