Ngô Nhân Dụng
Cuộc đấu khẩu giữa Mỹ và Trung Hoa
đang tăng cường độ. Chính quyền cộng sản Việt Nam im thin thít, nhưng
không tránh khỏi dính được. Ngày Thứ Sáu này, Tổng Thống Mỹ Barck Obama
sẽ họp mặt với lãnh tụ 10 nước ASEAN ở New York, bên lề đại hội đồng
Liên Hiệp Quốc.
Thế nào cũng nêu lên hai vấn đề: Chế độ độc tài ở Miến Ðiện, và
quyền tự do lưu thông cùng các tranh chấp tại vùng Biển Ðông. Bộ Ngoại
Giao Trung Quốc đã chặn trước, khuyên bảo Mỹ đừng xía vào chuyện Á
Châu! Tuy là công kích Mỹ, nhưng Bắc Kinh nhắm đặc biệt vào Cộng Sản
Việt Nam. Vì ai cũng biết trong khối ASEAN chính quyền Việt Nam sợ
Trung Quốc nhất. Các nước khác họ có thể công khai kết thân với Mỹ mà
không sợ bị nước đồng chí anh em "cho một bài học.”
Thứ Năm vừa qua, ngoại trưởng Indonesia, ông Marty Natalegawa, cùng
bà Hillary Clinton khai mạc một Liên Ủy Hội Mỹ-Indonesia (Joint U.S.-
Indonesian Commission). Hôm sau, ông Kevin Rudd, ngoại trưởng Úc
Australia, qua Mỹ lại khuyến khích bà Clinton hãy đi Hà Nội cuối tháng
10 này dự hội nghị thượng đỉnh các nước Á Ðông. Ngoại trưởng Indo,
Marty Natalegawa, cũng hoan nghênh việc bà Clinton sẽ đến Hà Nội, "để
tái lập và củng cố sự tham dự của nước Mỹ trong vùng này,” và bà vui vẻ
đồng ý. Có thể coi cuộc gặp gỡ giữa bà Clinton và hai ông Natalegawa và
Rudd hai ngày liên tiếp, cả hai cùng nói chuyện hội nghị Thượng Ðỉnh Á
Ðông, là một bước leo thang đủ làm cho Bắc Kinh tức giận, phải lên
giọng dằn mặt Mỹ ngay.
Liên Ủy Hội Mỹ-Indonesia làm việc ngay tuần trước ở thủ đô Mỹ, để
thể hiện các quy tắc hợp tác mà năm ngoái hai vị tổng thống đã quyết
định. Sáu ủy ban Mỹ-Indo thảo luận các lãnh vực cộng tác về giáo dục,
kinh tế, môi trường sống, khí hậu, và xây dựng dân chủ, vân vân. Ðứng
bên cạnh ngoại trưởng Indonesia, bà Clinton giải thích để cả thế giới
cùng hiểu: "Chúng tôi không phải chỉ mở rộng và làm sâu mối bang giao
giữa hai quốc gia mà thôi. Hành động của chúng tôi có hậu quả liên quan
đến tất cả mọi người.” Tất cả mọi người, trước hết phải kể các nước
Ðông Nam Á, các nước khác ở Á Châu, ai cũng phải hiểu cuộc hợp tác
Mỹ-Indo liên quan đến họ. Nước Ðông Nam Á nào cũng có thể hưởng những
ích lợi hợp tác với Mỹ, như Indonesia đang làm.
Trung Quốc đã hiểu thông điệp đó, và phản công ngay, họ đánh phủ
đầu. Trong cuộc họp báo hôm đầu tuần, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao
Khương Du (Ý) tuyên bố Trung Quốc "theo dõi sát” cuộc họp Mỹ-ASEAN sắp
diễn ra ngày Thứ Sáu này. Bà Khương Du nhắc lại Bắc Kinh "kiên quyết
chống hành động của những nước không liên hệ mà lại can thiệp vào cuộc
tranh chấp giữa Trung Quốc và các quốc gia trong vùng.” Một nước "không
liên hệ mà lại đang can thiệp” vào vùng Á Ðông, ai cũng hiểu, là Trung
Quốc ám chỉ nước Mỹ.
Ba mươi năm trước đây, khi Harold Brown, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ đầu
tiên đến thăm Bắc Kinh, thời Tổng Thống Carter, một điều chính quyền
Trung Cộng mong mỏi là Mỹ giúp họ kỹ thuật chế tạo phản lực cơ chiến
đấu, để đọ sức với máy bay MIG-23 của Nga Xô. Vì lúc đó Nga cung cấp
MIG-23 cho Bắc Việt mà không cho Trung Cộng! Tình hình bây giờ đã khác.
Ðầu năm nay, khi Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ Robert Gates tỏ ý muốn thăm
Bắc Kinh nhân cuộc công du 5 quốc gia Á Châu, Trung Quốc đã từ chối. Họ
muốn tỏ ý bất bình về việc Mỹ bán hỏa tiễn loại mới cho Ðài Loan (Giá 6
tỷ Mỹ kim, có tiền sẽ nhập cảng hàng hóa bên Tầu, làm sao từ chối không
bán được?) Thái độ tẩy chay ông Gates cho thấy Bắc Kinh tự thấy ngày
nay họ mạnh hơn 30 năm trước nhiều. Từ năm 2003, Trung Quốc đã chứng
kiến cảnh nước Mỹ lúng túng trong hai cuộc chiến tranh ở Afghanistan và
Iraq. Trung Quốc nhận đóng vai hào hiệp hỗ trợ Mỹ chống khủng bố nhưng
thực ra là để lợi dụng cơ hội tấn công tiêu diệt những người Hồi Giáo ở
Tân Cương muốn bảo vệ văn hóa chống lại sức ép đồng hóa của người Hán.
Năm 2007, nước Mỹ bắt đầu bị khủng hoảng kinh tế, càng lung túng; Trung
Quốc càng có dịp lên mặt bành trướng ảnh hưởng khắp các nước Á, Phi
bằng đô la dự trữ.
Cũng vì thế, chính sách ngoại giao của chính phủ Mỹ ở Á Châu đã
chuyển hướng sau khi Tổng Thống Barak Obama nắm quyền. Trong 8 năm của
Tổng Thống Gorges W. Bush, ông coi phong trào khủng bố Hồi Giáo quốc tế
và các mỏ dầu ở Trung Ðông là mối quan tâm chính của Mỹ, ông tránh
không đụng chạm với Trung Quốc. Ông Obama đã thay đổi, bắt đầu giành
thế chủ động, và bắt đầu leo thang trong ngôn ngữ ngoại giao.
Tháng 1, năm 2010, tại Hawaii, Ngoại Trưởng Hillary Clinton tuyên bố
nước Mỹ muốn đóng một vai trò tích cực hơn ở Á Châu sau những năm bỏ
rơi vùng Ðông Nam Á. Ðứng tại hòn đảo cửa ngõ của nước Mỹ nhìn sang Á
Châu, Bà Clinton giải thích sự chuyển hướng của nước Mỹ là vì mối lo
chung của các nước trong vùng, họ muốn Mỹ đóng vai trò một lực lượng
bảo vệ hòa bình, bảo đảm về an ninh, trước thế lực đang lên của Trung
Quốc. Chính phủ Úc ủng hộ lập trường mới này.
Khi một phóng viên hỏi nước Mỹ có nên nhường vùng Ðông Á cho Trung
Quốc đảm nhiệm hay không, ông Kevin Rudd, ngoại trưởng Úc giải thích
rằng suốt 30 năm qua, "Tất cả sự phát triển kinh tế mà chúng ta thấy
trong vùng Á Ðông và Thái bình Dương là nhờ vào sự ổn định chiến lược
do nước Mỹ có mặt trong vùng này.” Lúc đó, bà Clinton và ông Gates đang
trù tính công du Úc và Tân Tây Lan. Chuyến đi bị hủy bỏ vì cuộc động
đất tại Haiti gây ra một tình trạng khẩn trương ở Tây Bán Cầu. Bây giờ
hai vị bộ trưởng quan trọng nhất của chính phủ Mỹ sẽ đi Úc và Tân Tay
Lan vào tháng 11 sắp tới.
Nước Mỹ đã trở lại vùng Á Ðông một cách khá ồn ào, sau khi Trung
Quốc làm ồn hơn với lời công bố vùng biển Ðông của Việt Nam thuộc vào
loại "quyền lợi cốt lõi” của nước Trung Hoa. Ðây là một bước leo thang,
nhắm đe dọa Việt Nam nhiều hơn là các nước khác. Với lời tuyên bố này,
Trung Quốc chính thức coi Biển Ðông của nước ta cũng thuộc về nước họ,
như là Ðài Loan và Tây Tạng! Nhưng các nước Ðông Nam Á cũng phải lo
lắng và phản ứng. Một phản ứng là các nước ASEAN mời Mỹ tham dự hội
nghị Thượng Ðỉnh Á Ðông, trước kia chưa từng mời.
Hội nghị Thượng Ðỉnh Á Ðông bắt đầu từ năm 2005, do sáng kiến của
cựu thủ tướng Malaysia, ông Mahathir Mohamad. Lúc đầu chỉ tính gồm 13
nước, gồm 10 nước ASEAN và Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Hàn. Nhật Bản đã
vận động mời thêm Ấn Ðộ, Úc và Tân Tây Lan, để tăng thêm 2 đồng minh
của Mỹ. Năm 2010, đến lượt Việt Nam chủ tọa khối ASEAN, cuộc họp cuối
tháng 10 này sẽ diễn ra tại Hà Nội, lần đầu tiên Mỹ và Nga đều được mời
tham dự. Ai cũng biết, đó là một dụng ý của các nước ASEAN muốn giảm
tầm quan trọng của Trung Quốc. Khi thông báo sẽ qua Hà Nội dự cuộc họp
Thượng Ðỉnh Ðông Á (East Asia Summit) vào cuối tháng 10, bà Hillary
Clinton nhấn mạnh đã đi đến quyết định này sau khi được ngoại trưởng
Australia, thuyết phục Mỹ nên tham dự!
Chính phủ Mỹ đã tấn công đấu khẩu từ đầu năm nay. Tháng 5, Bộ Trưởng
Gates lên tiếng tại Singapore, nêu lên quyền lợi của nước Mỹ phải bảo
đảm an ninh cho các đường vận tải hàng hải trong vùng. Hiện nay Mỹ vẫn
đóng vai canh gác eo biển Malaca, nơi hầu hết dầu lửa nhập cảng vào
Trung Quốc và Nhật Bản phải đi qua. Tháng 7, bà Hilary Clinton tuyên bố
ở Hà Nội, trước mặt Ngoại Trưởng Trung Quốc Dương Thiết Trì, xác nhận
nguyên tắc các cuộc tranh chấp trong vùng biển Ðông không được giải
quyết bằng vũ lực. Bà tỏ ý chính phủ Mỹ có thể trung gian tạo ra một cơ
cấu giải quyết những xung đột về các đảo và hải phận giữa Trung Quốc,
Philippines, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Ðài Loan. Thời gian tại
Hà Nội vào tháng 7 vừa qua có lẽ là những giờ phút huy hoàng nhất của
Ngoại Trưởng Clinton, cho tới giờ. Bà đột ngột thách thức ông Dương
Thiết Trì, trong lúc ngoại trưởng các nước Ðông Nam Á khác vỗ tay hớn
hở, và bên ngoài hội nghị thì người Việt Nam khắp nơi vui như mở cờ
trong bụng! Ít nhất, có một người dám đứng thẳng lên đối đầu với thái
độ hung hăng dọa dẫm của Trung Quốc! Mà người đó lại là một phụ nữ! Ðối
với ông ngoại trưởng Trung Hoa, đây là một "cú sốc lớn.” Bình thường,
các chính phủ thông báo trước cho nhau biết những ý kiến dễ gây xung
đột như vậy, trước khi phát biểu nơi công cộng.
Tuần qua, để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ giữa ông Obama và 10 nước
ASEAN vào Thứ Sáu này, nhân viên bộ Ngoại Giao Mỹ đã thuyết trình với
các nhà báo, nhấn mạnh đến "vấn đề tự do lưu thông đường biển, cũng như
vấn đề khai thác tài nguyên trong biển” là một câu chuyện có thể sẽ
được đề cập đến. Ðó là một cách khéo léo nhắc lại những đề tài mà bà
Clinton đã nói hồi tháng 7 vừa qua. Chính vì thế, Trung Quốc phải lên
tiếng "chặn họng” ngay, bên ngoài là chỉ trích Mỹ xía vô chuyện Á Châu,
nhưng bên trong chính là để đe nẹt chế độ cộng sản đàn em ở Việt Nam.
Thông điệp của họ là: "Ðừng có tin theo Mỹ mà đòi quốc tế hóa vấn đề
Biển Ðông! Hãy kiên định lập trường theo Bắc Kinh: Chỉ thảo luận song
phương từng nước một với Thiên triều mà thôi!”
Ðó là mâu thuẫn nổi bật trong cuộc đối đầu Mỹ-Hoa tại vùng Biển
Ðông. Bắc Kinh muốn nói chuyện riêng với từng nước; Mỹ muốn giúp tất cả
các nước cùng nói chuyện ngang hàng với Trung Quốc. Thái độ của Nguyễn
Minh Triết trong cuộc gặp mặt với Obama ngày Thứ Sáu này sẽ cho mọi
người biết cộng sản Việt Nam có dám "đi lề bên trái” không do Trung
Cộng chỉ định hay không! Trong cuộc gặp gỡ Thứ Sáu này, Nguyễn Minh
Triết được đóng vai long trọng nhất khi tiếp đón ông Obama, vì Việt Nam
đang đóng vai chủ tịch khối ASEAN. Nếu trung thành với vai trò chủ
tịch, đại diện cho cả khối ASEAN, ông Triết phải hoan nghênh sự hợp tác
với nước Mỹ trong việc cân bằng quyền lực với Trung Quốc tại vùng Ðông
Nam Á.
Tối thiểu, ông Nguyễn Minh Triết phải nhân danh 10 nước Ðông Nam Á
bày tỏ mối lo ngại cần bảo vệ tư do lưu thông và quyền tự do khai thác
hải sản, khoáng sản dưới biển của các nước trong vùng. Ðó cũng là một
quyền lợi thiết thực của người Việt Nam. Vì chính các ngư dân Việt Nam
đã bị "Tầu lạ” tấn công, cướp, phá, bắt cóc đòi tiền chuộc trong những
năm qua mà chính quyền cộng sản Việt Nam không dám chỉ thẳng vào mặt
Trung Quốc mà phản đối! Chính các công ty ngoại quốc đã ký hợp đồng với
Việt Nam rồi lại bị Trung Quốc ngăn cản không cho tìm mỏ dầu khí! Cho
nên ông Triết phải lên tiếng yêu cầu Mỹ giúp các nước Ðông Nam Á bảo vệ
các quyền tự do lưu thông và khai thác ở Biển Ðông! Nếu ngược lại, ông
Triết lờ đi, không dám nói mạnh bạo về các vấn đề trên, thì coi như ông
không phải là đại diện cho 10 nước ASAEN nữa. Ông chỉ đại diện cho
quyền lợi của Trung Quốc thôi! Chắc chắn, ông không đại diện cho người
Việt Nam, nước Việt Nam!
Mạng lưới Bô xít Việt Nam mới cho đăng lại tài liệu trong cuốn sách
"Sự Thật Quan Hệ Việt Nam-Trung Quốc.” Trong đó có một đoạn trích tài
liệu mật của Bộ Chính Trị và Ban Chấp Hành Trung Ương Ðảng Cộng Sản
Trung Quốc, vào tháng 8 năm 1965 như sau: "Chúng ta phải giành cho được
Ðông Nam châu Á, bao gồm cả miền Nam Việt Nam, Thái Lan, Miến Ðiện,
Malayxia và Singapo... Một vùng như Ðông Nam châu Á rất giàu, ở đấy có
nhiều khoáng sản... xứng đáng với sự tốn kém cần thiết để chiếm lấy...
Sau khi giành được Ðông Nam châu Á, chúng ta có thể tăng cường được sức
mạnh của chúng ta ở vùng này, lúc đó chúng ta sẽ có sức mạnh đương đầu
với khối Liên Xô-Ðông Âu, gió Ðông sẽ thổi bạt gió Tây...”
Cuốn sách này do nhà xuất bản Sự Thật, Hà Nội, xuất bản năm 1979.
Ðộc giả ở Việt Nam và ngoại quốc có thể tìm đọc cả cuốn trên mạng lưới
Bô Xít Việt Nam. Ông Nguyễn Minh Triết cũng nên vào mạng lưới này mà
đọc cho biết - nếu đoàn biệt kích công an của Tướng Vũ Hải Triều chưa
hủy diệt mạng lưới yêu nước này!
Nếu không được đọc Bô Xít Việt Nam, ông Triết nên nhờ người dịch cho
đọc một bài trên South China Morning Post ngày hôm qua. Bài của Greg
Torode viết về vị thuyền trưởng Trung Quốc mới bị Nhật Bản bắt giam
khiến người Trung Hoa phẫn nộ biểu tình, và nói tiếp không phải chỉ có
một mình ông ta đâu. "Hàng trăm người đã bị bắt giam nhiều tháng trời,
thuyền đánh cá của họ bị Hải Quân Nhật đâm vào sườn, cướp lấy hải sản.
Sau khi giữ họ mấy tháng, Nhật Bản đề nghị gia đình họ trả hàng ngàn Mỹ
kim tiền chuộc và những gia đình tuyệt vọng này phải chấp nhận.” Sau
khi đưa câu chuyện này cho một người bạn Trung Quốc đọc, ký giả Torode
kể, anh bạn đó nổi cơn thịnh nộ, nói rằng nếu người Trung Quốc biết
những chuyện đó thì không một người Nhật Bản nào có thể an toàn khi
thăm Trung Quốc. Lúc đó Torode mới nói thật rằng đây không phải chuyện
Nhật Bản mà là chuyện Trung Quốc đối xử với người Việt Nam!
Chỉ có một điều khác, là khi dân Việt Nam biểu tình phản đối Trung
Quốc thì công an Việt Nam đánh đuổi dân. Công an lãnh lương của người
Việt hay người Trung Hoa?