BBC -
Chuyên gia thống kê Việt kiều hàng đầu Vũ Quang Việt đã đưa ra ước tính
nợ công của Việt Nam dựa trên các số liệu chính thức mà Hà Nội mới công
bố.
Tiến sĩ Vũ Quang Việt, người từng là
Vụ trưởng Vụ Tài khoản Quốc gia thuộc Cục Thống kê Liên Hợp Quốc, nói
các số liệu của Việt Nam chỉ có cho năm 2011 và cũng không đầy đủ nhưng
nó cho thấy những thông tin căn bản về tình trạng nợ nần của Việt Nam.
Theo bài viết được cập nhật lần cuối hôm 25/11 trên trang Diễn đàn,
ông Việt nói tổng số nợ công của Việt Nam tính theo chuẩn quốc tế ở mức
khoảng 129 tỷ đô la Mỹ, bằng 106% GDP năm 2011, vốn đạt gần 122 tỷ đô
la.
* Nợ công của Việt Nam ở mức 115-129 tỷ đô la Mỹ
Nợ công theo chuẩn quốc tế được hiểu
là nợ của chính phủ cộng thêm nợ do chính phủ bảo lãnh, nợ của chính
quyền địa phương và nợ của doanh nghiệp nhà nước.
Việt Nam không coi nợ của doanh nghiệp
nhà nước (DNNN) là một phần của nợ công và do đó không tính khoản hơn
62 tỷ đô la của khối này vào nợ quốc gia.
Theo cách tính của Việt Nam, Tiến sĩ Việt nói, nợ công ở mức gần 67 tỷ đô la Mỹ, tức 55% GDP.
Nhưng ông Việt cho rằng nợ theo định nghĩa quốc tế phù hợp với tình hình ở Việt Nam và viết:
"Chính vì nhà nước làm chủ sở hữu của
DNNN do đó mà nhà nước không thể phủi tay để chủ nợ đòi bán tài sản thu
nợ theo đúng luật phá sản, như ta đã thấy là nợ của Vinashin đã được
chính quyền dồn cho các DNNN khác phải trả.”
Nợ gấp 10 lần vốn
Ông Việt nói nợ công của Việt Nam có
thể thấp hơn con số mà ông ước tính khoảng 14 tỷ đô la do có thể có sự
trùng lặp giữa nợ nước ngoài của doanh nghiệp nhà nước và nợ do chính
phủ bảo lãnh.
"Nếu không giảm được lạm phát, qua đó giảm lãi suất thì doanh nghiệp nói chung khó có khả năng sống còn.”
Tiến sỹ Vũ Quang Việt
Ông cũng dẫn lời Bộ trưởng Tài chính
Vương Đình Huệ nói có tới 30 tập đoàn và tổng công ty có số nợ lớn gấp
ba lần vốn chủ sở hữu.
Trong số này có tám doanh nghiệp nợ gấp 10 lần vốn và 10 doanh nghiệp nợ từ 5-10 lần.
Tiến sĩ Vũ Quang Việt nhận định: "Như vậy có lẽ 30 tập đoàn này đã mất khả năng trả nợ.
"Nếu không giảm được lạm phát, qua đó giảm lãi suất, thì doanh nghiệp nói chung khó có khả năng sống còn.”
‘Phát triển bong bóng’
Theo Tiến sĩ Việt, nếu lấy 8,8% là tỷ lệ nợ xấu thì số nợ xấu trong nợ công của Việt Nam là hơn 11 tỷ đô la.
Ông nói con số này là ‘rất lớn’ và ‘vượt ngoài sức chịu đựng của ngân sách’ mà tổng thu của năm 2011 đạt gần 34 tỷ đô la Mỹ.
Cựu chuyên gia của Liên Hiệp Quốc đặt câu hỏi: "Không lẽ ngân sách chỉ dùng để trả nợ xấu? Hay in tiền tạo lạm phát?”
Tiến sĩ Việt cũng nêu tình trạng phát
triển dựa vào vốn vay thay vì vốn tự có ở Việt Nam và nói tình trạng
"bơm tiền quá lố” khiến kinh tế Việt Nam "phát triển bong bóng”.
Bộ trưởng Vương Đình Huệ nói có tới 30 doanh nghiệp nhà nước nợ gấp 3-10 lần vốn chủ sở hữu
Ông cũng nhận định: "Tín dụng của hệ thống ngân hàng được phân phối chủ yếu (51%) vào những hoạt động dịch vụ không rõ ràng.
"Những hoạt động này có thể là những
hoạt động đầy rủi ro như chứng khoán, mua địa ốc (khác hoàn toàn với
hoạt động xây dựng tạo ra việc làm), lập ngân hàng, v.v.
"Có thể nói dường như hệ thống ngân hàng Việt Nam hoạt động không nhằm phục vụ sản xuất.”
Ông Việt cũng khuyến cáo Ngân hàng Nhà
nước và Tổng cục Thống kê cần đưa ra các con số về phân phối tín dụng
thường xuyên hơn vì nó cho thấy hệ thống ngân hàng phục vụ ai trong nền
kinh tế.
