 |
|
Ảnh: VNE |
Luật
thuế thu nhập cá nhân sắp có hiệu lực, thông tư 84 của Bộ Tài chính
hướng dẫn thi hành luật thuế này đã được hoàn tất. Có vẻ như cơ quan
này đã trút được gánh nặng với nhân gian khi chữ ký đã lên mực và con
dấu đỏ đã được đóng.
Nhớ lại luật thuế này từ khi "thụ thai" cho đến khi
được ra đời, đặt tên đã trải qua nhiều bão tố, nghị trường tranh luận
sục sôi, các chuyên gia phản biện gay gắt, nhân dân vừa ngao ngán vừa
cười mỉm, cho dù còn nhiều ngổn ngang tranh cãi nhưng nó vẫn phải được
ra đời. Để hội nhập với cuộc chơi toàn cầu, với sự ràng buộc của các
định chế WTO, luật thuế này hình như Việt Nam không thể không có.
Chỉ còn 2 tháng nữa luật thuế thu nhập cá nhân được
áp dụng, nhưng hiện nay nộp thuế vẫn là nỗi đoạn trường xem ra chưa có
hồi kết.
Một công ty tư nhân thành lập ngay giữa Thủ đô Hà
Nội, kể từ khi có được giấy chứng nhận mã số thuế đến khi hoàn thành
thủ tục được đóng thuế, mua được hóa đơn tại 1 chi cục thuế là cả một
chặng đường gian nan, mà thời gian xin đừng tính bằng tuần mà phải bằng
tháng.
Đến công đoạn hàng tháng nộp báo cáo thuế, nộp tiền
thuế mới thật là cơ khổ. Nếu ai không tin, xin mời vào ngày từ 25 hàng
tháng ghé qua các chi cục thuế để tường minh, người xếp hàng chen chúc
chật như nêm cối.
Tiền thân của luật thuế thu nhập cá nhân là pháp
lệnh thuế thu nhập cao mà qua thực tế áp dụng nhiều năm, pháp lệnh này
đã đầy rẫy những bất cập khi thực thi. Rõ nét nhất là nó bỏ ngỏ một số
lượng lớn các đối tượng có thu nhập cao thực sự, mà chủ yếu nhằm vào
các đối tượng thu nhập tầm tầm bậc trung và cũng chỉ trông chờ vào sự
tự giác của người trả lương nghiêm túc với pháp luật, đó chính là các
tổ chức, các công ty nước ngoài.
Còn hầu hết các đối tượng nội địa khác với thu nhập
“lèm nhèm” hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng 1 tháng thì có thể nói chưa
từng có mã số thuế cá nhân chứ đừng nói đóng thuế.
Chưa biết ngành thuế sẽ làm thế nào sắp tới khi mà
thời gian đã cận kề, nhưng chỉ nhìn vào cung cách tổ chức, thái độ và
nhân lực của ngành thuế hiện nay thì dù có lạc quan đến đâu cũng không
thể tin rằng ngành thuế đủ năng lực làm một việc đơn giản là tiếp nhận
được người đến nộp thuế khi mà hiện tại đã quá tải.
Còn vấn đề
kiểm soát được các đối tượng chịu thuế sao cho bình đẳng, triệt để và
minh bạch khi mà số lượng sẽ tăng lên nhiều lần mới thực sự là bài toán
chưa có lời giải.
Kiểm soát thu nhập cá nhân ở Việt Nam chúng ta là
việc khó hơn mò kim đáy bể khi hệ thống pháp luật còn khập khiễng, khi
ý thức pháp luật của người dân chưa cao, khi cơ quan thuế còn mang nặng
phong cách xin - cho.
Đơn cử như việc minh bạch tài sản, việc
kiểm soát tiền mặt còn nhiều lỗ hổng như hiện nay thì chắc hẳn khó lòng
minh bạch, công khai thu nhập.
Nghe đâu ngành thuế muốn dùng đòn bẩy là qui trách
nhiệm cho người trả lương, trả công để dễ bề thu từ gốc. Đây là cách
làm đã mang lại hiệu quả trước đây, nhưng nó không phải là cứu cánh cả
về lý và tình, trách nhiệm quản lý và thu thuế là của Nhà nước, không
cớ gì khoác lên vai người trả lương, hơn nữa các ông chủ “Tây” đến từ
xứ sở văn minh trước ta, họ thượng tôn pháp luật, họ trọng danh dự, họ
không giả dối nên họ trả lương đúng và đóng thuế đúng cho nhân viên của
họ.
Còn đối với khu vực quốc nội, lấy gì đảm bảo rằng
không gây nên hệ lụy và sự rối ren khi chủ doanh nghiệp và người lao
động sẵn sàng thỏa hiệp để hạ bớt mức thu nhập, có lợi cho cả 2. Còn
khu vực kinh doanh cá thể thì có thể nói chỉ trông chờ vào sự tự giác
của người đóng thuế, mà đức tính này ở ta còn là quí hiếm. Kèm theo nữa
là chiết trừ gia cảnh, là những hóa đơn học hành, chữa bệnh .v.v…sẽ vô
cùng phức tạp.
Khi mà việc tổ chức thực thi pháp luật còn bối rối,
còn quá nhiều lỗ hổng như vậy là cơ hội cho những cán bộ nhũng nhiễu
nhân dân, bởi sự đúng sai không có công cụ kiểm soát thực sự hữu hiệu.
