Trung tuần tháng 4 năm 2008, tôi tham dự một chuyến du lịch Trung Quốc (TQ) 12 ngày. Trước khi lên đường, thân nhân căn dặn rằng:

“đừng mua bất cứ máy móc gì ở TQ, toàn là đồ giả. TQ có tài làm đồ giả tinh vi lắm, y hệt đồ thiệt”. Tôi đi chơi với bạn bè vui lắm, chẳng mua sắm gì cả. Tới ngày cuối cùng, hướng dẫn viên du lịch đưa chúng tôi vào một thương xá lớn ở Bắc Kinh để chúng tôi mua đồ kỷ niệm và quà cáp trước khi lên đường trở về Mỹ. Lúc đó, một anh bạn nảy ra ý định vào một tiệm bán máy móc để hỏi giá cả, mục đích để so sánh với giá cả ở Mỹ. Một chiếc máy quay phim hiệu SONY y hệt máy anh đang cầm trong tay, chỉ bán có 225 đô la Mỹ, rẻ gần nửa tiền. Lòng tham nổi lên, mọi người chạy vào mua một cái. Tôi nhớ lời người nhà nên từ chối không mua. Chị bạn tôi thúc dục và giải thích: “Giá rẻ là tại công nhân rẻ. Đồ sản xuất từ Nhật, nhưng được lắp ráp bên TQ thì phải rẻ hơn ở Mỹ”. Tôi nghe vui tai, mua một cái cho bạn bè vui long. Khi về tới Mỹ, nhờ thằng cháu là chuyên viên làm việc cho hàng Sony kiểm lại thì các bộ phận bên trong toàn đồ giả, trừ cái vỏ có chữ “SONY” nổi, y như máy thực.

Tôi cứ ấm ức mãi là đã được dặn dò kỹ lưỡng mà còn bị mắc lừa. Phải chi máy giả, nhưng còn sử dụng được thì cũng an ủi. Đằng này, máy thu toàn những hình mờ ảo như qua một lớp sương mù, chỉ có cách liệng vào thùng rác cho khỏi chật tủ. Tôi tự hỏi: “Tại sao một thương tiệm lớn, trong một thương xá bán hàng cho du khách ngoại quốc lại bán “đồ giả mạo”? Không biết hãng SONY có biết là hàng hoá của mình bị làm giả hay không? Không biết chính quyền TQ có biết là việc “đổi trắng thay đen” của bọn gian thương trong nước hay không? Nhưng chính quyền TQ cũng thế mà thôi. Ngày Thế Vận Hội, họ đã bị thế giới phanh phui rất nhiều chuyện giả mạo, điển hình nhất là vụ “giả mạo giọng hát”, v.v…

Chuyện gian thương TQ chưa chấm dứt ở đây. Trung tuần tháng 9 năm nay thì Italy hoàn trả về TQ 1.7 triệu đôi giày và còn đưa ra toà vì làm giả nhãn hiệu Italy . Giày thì bề ngoài bóng, đẹp, nhưng da được nhúng vào một hoá chất nguy hiểm, có thể gây ung thư cho người mang giày. Rồi những chiếc dép làm loét chân người mang mà chúng ta thấy xuất hiện trên mạng và gần đây nhất là vụ sữa nhiễm độc Melamine đã làm rung động cả thế giới.

Trong quá khứ, tháng 4 năm 2007, Hoa Kỳ đã hồi lại TQ một số lớn thực phẩm vì đã trộn những hoá chất gây độc hại cho sức khoẻ con người. Cuối năm 2007, Hoa Kỳ cũng hồi trả 6 triệu hộp thức ăn cho súc vật (chó, mèo) có pha Melamine. Thức ăn nhiễm độc này đã giết chết 4 con vật 4 chân. Đồ chơi trẻ em cũng bị hoàn trả lại TQ vì có chất “chì” (plumb) gây nguy hại cho các em khi tiếp xúc.

Như vậy là tính cách độc hại của hàng TQ bao gồm hết: từ người lớn tới trẻ em, từ con người tới súc vật. Để mau mắn xoa dịu phản ứng của quốc tế, chính quyền TQ đã mở cuộc điều tra và đem ra xử tử ông Bộ trưởng Lương thực, ông chủ hàng đồ chơi, do kinh hoàng và tuyệt vọng cũng đã tự vẩn luôn. Tuy nhiên như vậy đã đủ để giải quyết vấn đề hay chưa?

Giết một con dê để tế thần có đủ để che đậy hết tội ác của một tầng lớp cường quyền tham ô, xảo trá, và bao che lẫn nhau hay không? TQ đã tự tay làm nhơ nhuốc nhãn hiệu “Made in China”, mà giờ đây mọi người trên thế giới đều kinh sợ và xa lánh. Từ năm 2007 mặc dầu đã được Hoa Kỳ báo động và hoàn trả nhiều thực phẩm và hàng hoá ô nhiễm, nhưng tới năm 2008, sữa bột nhiễm độc, giày da hiệu Italie, ghế sofa….vẫn tiếp tục được xuất khẩu. Như vậy chứng tỏ TQ coi quyền lợi của chính họ là ưu tiên, và quyền lợi của người tiêu thụ chỉ là thứ yếu.

Theo sự lo ngại của Giáo sư Nguyễn Phúc Liên, Giáo sư Kinh tế tại trường Đại học Thụy Sĩ thì các hàng hoá bị trả về TQ, sẽ không bị tiêu hủy, mà sẽ được thay đổi bao bì và nhãn hiệu, ngay cả thời hạn dùng (expiration date) để đưa lậu vào Việt Nam qua ngã biên giới miền Bắc với giá rẻ.

Tiếp theo là một hệ thống tham ô khác của XHCN Việt Nam sẽ tiếp tay với bọn gian thương để phân tán mỏng những hàng hoá này vào thị trường Việt Nam… và cuối cùng, người lãnh đủ là người tiêu thụ, tức là dân Việt Nam.

Nền kinh tế TQ hiện đang trên đà tuột dốc, hàng hoá TQ đang bị xa lánh. Chúng ta nên suy nghĩ trước khi chọn thương hiệu “Made in China”. Chúng ta đừng để gian thương lợi dụng, lừa đảo chúng ta để làm giàu một cách bất chánh. Chúng ta cần cho TQ một bài học để đời để chính quyền TQ biết tôn trọng giá trị và quyền lợi của người tiêu thụ.