Tình hình căng thẳng tới mức có vẻ như không còn có thể hàn gắn được nữa. Ba chuyến về thăm và hoằng pháp tại Việt Nam  của Thiền Sư Nhất Hạnh đã gây nhiều tiếng vang thuận lợi cho hình ảnh một nước Việt Nam cởi mở đã không còn nữa. Bàn tay sắt của ông Trưởng Ban Tôn Giáo Chính Phủ CSVN bắt đầu xiết lại, và đã cáo buộc Thiền Sư Nhất Hạnh nhiều điểm; đặc biệt văn thư viết là phái đoàn Làng Mai 3 lần về VN đều "3 lần vi  phạm luật pháp." Tình hình có vẻ như nhà nước CSVN sẽ "không hoan hỉ" nếu Thiền Sư Làng Mai xin về thăm VN lần thứ 4 để hoằng pháp.
Ngược lại, bên phía những người bênh vực cho Làng Mai lại nói rằng chính nhà nước đã "Khai Tử quyền Tự Do Tôn Giáo" qua văn thư 1329/TGCP-PG. Bài viết của tác giả Lê Nguyên trên mạng Phù Sa (www.phusa.info) ngày 11-11-2008 đã cho độc giả thấy một phần nào diễn biến phức tạp của tiến trình trục xuất Tăng Đoàn Làng Mai ra khỏi Tu Viện Bát Nhã ở Lâm Đồng.
Văn bản 1329/TGCP-PG ký ngày 29-10-2008 được Lê Nguyên nhận xét qua bài "1329/TGCP-PG tờ Khai Tử quyền Tự do tôn giáo" là, trích:
"…Đó là Văn thư do ông Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam (CHXHCNVN), Nguyễn Thế Doanh ký gửi Hội Đồng Trị Sự Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam (HĐTS-GHPGVN). Một văn bản biến hiện thực màu trắng thành màu đen; biến nạn nhân của bạo động thành tác nhân gây bạo động; phê phán người góp ý, kiến nghị xây dựng đất nước ... để rồi quy kết thành tội phạm. Có nằm mơ cũng không thể tưởng nỗi! Thật đúng là "tất cả đều có thể" xảy ra, nhưng ở đây nó xảy ra theo chiều hướng tiêu cực, biến tốt thành xấu, biến dối trá bạo hành thành pháp quy, ... Vô hình trung văn thư số 1329/TGCP-PG của Ban Tôn Giáo Chính Phủ (BTGCP) gửi HĐTS-GHPGVN đã chứng thực cho Việt Nam có Tự do tôn giáo hay không.
 Và mới cách đây vài hôm, Chủ tịch xã, Trưởng, Phó công an xã Damb'ri thuộc Bảo Lộc cũng đã bắt đầu khai triển Văn Thư này: Mở chiến dịch tuyên truyền bôi xấu hình ảnh Tăng thân Làng Mai, nhất là hình ảnh của Thiền sư Nhất Hạnh với những luận điệu rất ngây ngô và con trẻ, chẳng hạn như: ..."nhà  nuớc rất trân trọng Thầy Nhất Hạnh, đã tạo mọi điều kiện tốt cho Thầy về VN và hành đạo ở quê nhà. Nhưng ngược lại Thầy đã coi thường nhà nuớc, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam và chính quyền địa phương... Thầy không giúp cái gì thiết thực cho quê hương cả, ... mà Thầy lại còn đưa  kiến nghị sửa đổi cơ chế nhà nước, đòi bỏ Ban Tôn Giáo, Ban Công An Tôn Giáo, bỏ quốc huy, quốc hiệu Cộng Hòa xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam mà thay vào cái tên Việt Nam Cộng Hòa hay cái gì gì đó cũng đựoc, v.v..."
 Mặt khác, các đệ tử của Thầy Đức Nghi thì đã đi vào buôn làng tìm gặp các cô bảo mẫu, các giáo viên, nhân viên phục vụ gồm 62 người của khoản 25 lớp học Tình Thương do Làng Mai xây dựng và điều hành bằng tiền của quỹ Hiểu Thương của Làng, nhưng để thầy Đức Nghi đứng tên. Các vị tu sĩ này đã cưỡng ép những người này phải ký tên đuổi Làng Mai ra khỏi Việt Nam. Thật là thương cho những người dân chất phác, hiền lương nơi thôn dã này. Tuy phải ký vì bị ép buộc nhưng sau khi ký họ lại tìm đến các tác viên Hiểu Thương của Làng để khóc, để nhận lương tháng. Còn đau khổ nào hơn! Quả là một chiến dịch có hợp đồng có tổ chức giữa chính quyền cấp xã với số đệ tử của thầy Đức Nghi…" (hết trích)
Tại sao nhà nước CSVN bắt đầu gây khó dễ với Làng Mai? Có phải vì Thiền Sư Nhất Hạnh kêu gọi đa nguyên đa đảng, như trong 10 điều kiến nghị mà Thiền Sư đã viết và trao tận tay Chủ Tịch Nước CSVN Nguyễn Minh Triết trong lần thứ nhì về VN?
 Bài viết Lê Nguyên cho biết Làng Mai có 2 tu viện ở Việt Nam, "một ở Tổ đình Từ Hiếu ở Huế… và một ở Tu viện Bát Nhã tọa lạc vùng cao nguyên Bảo Lộc thuộc tỉnh Lâm Đồng. Chỉ mới ba năm xây dựng mà Bát Nhã đã có gần 400 tăng ni sinh tuổi từ 14 đến 35 tu học… Họ đã đủ sức tổ chức những ngày Quán Niệm hàng tháng, những khóa tu hàng năm cho cả hai giới xuất gia và tại gia mà số người tham dự có khi lên đến hàng ngàn, hàng vạn người đến từ khắp mọi miền của đất nước…"
Có phải công an nhận thấy tình hình "hàng vạn người đến" dự các khóa tu của Làng Mai mà lo sợ cơ nguy "diễn biến phức tạp" tương lai?
Lê Nguyên viết thêm, trích:
"- Văn thư BTGCP gửi cho HĐTS-GHPGVN viết rằng : 'Tuy nhiên, ba lần về Việt Nam, Tăng thân Làng Mai đã thực hiện một số việc như: Mở giới đàn thụ giới và một số khóa tu, bổ nhiệm trụ trì, tấn phong giáo phẩm không thông qua GHPGVN, ...' Kính thưa ngài Trưởng BTGCP nước CHXHCNVN điều này ngài đã nói không đúng sự thật. Giới đàn "Phương bối" thực hiện tại tu viện Bát Nhã chẳng những có sự chấp thuận của BTS Phật giáo Lâm Đồng mà còn có sự tham dự Chứng minh trong Hội đồng Truyền giới của chư Tôn Đức lớn trong Giáo Hội như quý Hòa thượng: Từ Mãn, Pháp Chiếu, Toàn Đức, Viên Thanh, và các Thượng tọa: Thái Thuận, Không Trú, v.v... Còn tất cả 'các khóa tu do Thiền sư Nhất Hạnh hướng dẫn' đều có sự đồng thuận trước của GHPGVN và BTC Phật Đản Quốc Tế. 'Về bổ nhiệm trụ trì và tấn phong giáo phẩm,' trong ba chuyến về Việt Nam Thiền sư Nhất Hạnh không có văn bản bổ nhiệm trụ trì nào hết, không văn bản tấn phong giáo phẩm nào hết.
 - Văn thư BTGCP gửi cho HĐTS-GHPGVN viết rằng: '..., đề cập sai lệch những vấn đề chính trị của đất nước,...' Phải chăng ngài Trưởng BTGCP muốn nói đến tên gọi cuộc chiến vừa qua, và tên gọi cuộc di cư vĩ đại của đồng bào rời khỏi tổ quốc có một không hai trong lịch sử thế giới của Thiền Sư trong dịp Trai đàn Chẩn tế Bình đẳng Giải oan vừa qua với không biết bao nhiêu là sức người sức của của quốc dân đồng bào và Tăng thân Làng Mai đổ vào không ngoài mục đích hàn gắn vết thương chiến tranh, thống nhất lòng người?
 Cuộc chiến đã 32 năm tắt lịm mà vết thương vẫn chưa lành, nhân tâm còn li tán, 32 năm qua đó Nhà nước đã làm gì để hố sâu ngăn cách được lấp bằng, hay càng lấp thì hố càng sâu chỉ vì không dám nhìn nhận sự thật, không dám gọi đúng tên của cuộc chiến, cũng như cuộc di tản sau 1975.
 Đề nghị xây tượng đài Thuyền Nhân, chỉ đúng nguyên nhân cuộc di tản ấy là "mất niềm tin nơi chế độ mới" là không đúng sao? Nếu không cớ sao bây giờ Nhà nước lại thay đổi cách gọi người ra đi từ "phản quốc" trước đây bây giờ thành "khúc ruột ngàn dặm" ; từ lệnh "bắn bỏ" những ai vượt biên, vượt biển qua miệng của ông Mai Chí Thọ, thành những tấm banderole Nhiệt liệt chào mừng Việt kiều tại các cửa khẩu quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhứt?… (…)
- ..., đưa lên mạng internet (Website Làng Mai) một số thông tin sai sự thật về thực tế ở Việt Nam...* Có lẽ ngài Trưởng BTGCP muốn đề cập đến kiến nghị 10 điểm của Tăng đoàn Làng Mai trao tận tay ngài Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết trong cuộc tiếp kiến tại phủ Chủ tịch hồi đầu tháng 5 năm 2007, và đã được ngài Chủ tịch nước vui vẻ tiếp nhận…(hết trích)
Đặc biệt, tình hình Làng Mai đòi đất, 2 cơ sở cũ của Thiền Sư Nhất Hạnh sở hữu trước 1975, đã bị nhà nước CSVN từ chối và bản văn của ông Nguyễn Thế Doanh còn đưa giáo hội nhà nước vào vị trí khó xử, vì CSVN chính thức yêu cầu, theo ông Doanh chỉ thị:
"1.. Đề nghị GHPGVN có ý kiến chính thức với Làng Mai về việc làm vi phạm pháp luật và trái Hiến chương GHPGVN của họ tại Việt Nam…
...hướng dẫn Ban Trị Sự Phật giáo địa phương, những nơi có sinh hoạt theo pháp môn Làng Mai quản lý sinh hoạt Phật giáo đó đúng pháp luật, phù hợp với Hiến chương GHPGVN và tập quán tốt đẹp của Phật giáo tại địa phương; hoạt động Phật giáo của Làng Mai ở các cơ sở này phải có ý kiến của GHPGVN….
2. Nhà nước không chấp nhận đề nghị xin lại các cơ sở Trường Thanh niên phụng sự xã hội (thành phố HCM) và Phương bối am (tỉnh Lâm Đồng); không giải quyết việc cấp visa nhiều lần và dài hạn cho Làng Mai vì những việc này không phù hợp với quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam…" (hết trích)
Điều đáng quan ngại là việc trục xuất đã dùng tới bạo lực. Lê Nguyên ghi nhận tình hình, trích:
"…Chưa hết, thưa Ngài, từ khi bị Công an xã Damb'ri ký Thông cáo trục xuất 379 nam nữ tu sĩ phải rời khỏi tu viện Bát Nhã trong vòng 48 tiếng đồng hồ một cách phi lý như thế đến nay đã hơn ba tháng. Trong hơn 90 ngày qua không ngày nào mà chư tăng, ni ở đó không bị quấy nhiễu bởi các vị đệ tử của Thượng tọa Đức Nghi dưới sự hỗ trợ của Công an xã Damb'ri. Tăng thân Làng Mai - Bát Nhã thường xuyên bị Công an đập cửa vào lúc nửa đêm khám xét giấy tờ, hộ khẩu. Ban ngày thì bị thầy Đồng Hạnh và một số đệ tử của Thượng tọa Đức Nghi quấy nhiễu bằng cách mở loa phóng thanh cực lớn phá hoại sự an tỉnh trong các thời Công phu, Thiền quán, ... của Tăng thân và cướp đi sự yên tỉnh của cư dân quanh vùng.
  Có lần thầy Đồng Hạnh đưa hàng chục bảo vệ đến Tu viện đột nhập vào các cư xá của chư tăng, vứt đồ dùng cá nhân, chăn, màn, giường, chiếu ra sân. Thầy Đồng An (một đệ tử khác của thầy Đức Nghi) còn dùng cán cuốc đập vào đầu một vị tăng sinh trẻ, lúc vị này dùng máy ghi lại sự kiện để làm chứng về sau, may thay cán cuốc không trúng vào đầu mà chỉ trúng nơi tay cầm chiếc máy, chiếc máy vỡ tan, ...
  Thế mà chư tăng ni không có lấy một lời oán hờn, trách móc, người bị đánh chỉ chạy tránh mà không đối lại bất kỳ một hành động nào có tính bạo lực cho dù nạn nhân có quyền tự vệ, đã vậy mà cũng không có lấy một lời than vãn, oán hờn…" (hết trích)
 Các diễn biến phức tạp kéo dài suốt ba tháng qua được trình bày qua nhiều bài viết, nhiều bản tin đang lưu trên mạng Phù Sa (www.phusa.info).