Không phải là vô lý khi Bill Gates nói với giới trẻ Singapore cách đây vài năm, rằng các bạn thuộc về “Generation I”, thế hệ I, và ông giải thích, là thế hệ của Internet. Thật vậy, trong thời đại này, việc ứng dụng của công nghệ thông tin và các phương tiện truyền thông đi cùng với nó đã mở cho con người một thế giới thật hơn mà cũng ảo hơn, một thế giới gần nhau hơn mà cũng xa vời vợi, một thế giới yêu thương hơn mà lại cũng dễ đổ vỡ hơn. Tại sao thế?

Chúng tôi không phân tích những tiện ích mà máy tính và mạng lưới điện toán mang lại cho loài người nói chung, mà chỉ xin dừng lại chỗ “Forum”, diễn đàn. Lướt một vòng các forum, thiên hạ tá hoả nhìn thấy có đủ loại forum, thượng vàng hạ… sữa melamine. Có những forum để ca ngợi lòng thương xót Chúa, nhưng cũng có forum cho thiên hạ bêu xấu Hội Thánh và các môn đệ của Chúa Kytô; có những forum đề cao đạo học, nhưng cũng có forum ăn chơi trác táng; có forum dạy cách buôn vàng, bán ngoại tệ, nhưng cũng có forum bàn về cách đổi điện thoại cho hợp thời v.v… Quả thật, tất cả thế giới thật của con người đã gom vào trên cái màn hình nhỏ xíu ấy, phơi bày tất cả những gì tâm can con người có thể nghĩ đến được. Và cũng do vậy mà nó lại ảo vô cùng, bởi vì có khi thực tại ấy chưa hình thành thì đã thành hoang tưởng. Những forum ấy kéo con người lại với nhau. Cha Teilhard de Chardin thật nhìn xa trông rộng khi ngài viết: “Tất cả những gì lên cao thì gặp nhau”. Cha giáo Pet. Hoàng Xuân Nghiêm dịch từ tiếng Pháp “Tout ce qui monte converge” ra tiếng Hán Việt là “đăng giả hội”. Do đó, đúng là forum đem con người lại gần nhau, tụ hội cùng nhau. Nhưng nếu không kéo nhau lên đến Chân, Thiện, Mỹ thì cái gần nhau ấy sẽ hoá ra là cái gần giả tạo, cái gần để cám dỗ nhau, cái gần của Eva và con rắn. Và đã gần mà không “đăng”, không “hội”, không tụ lại trong một lý tưởng chung thì sự đổ vỡ là tất yếu.

Tôi không muốn nhắc lại Thái Hà như kim chỉ nam của các bài viết, sợ đã nhắc đến quá nhiều, nhưng xin phép được chọn Thái Hà như một tiếng gọi của công lý. Tiếng gọi ấy đã vang lên đến tận cùng bờ cõi đất (cf. TV. 19). Ngày xưa, Giuse bị anh em bán cho lái buôn Ai cập, chia rẽ đau thương là thế, lại biến thành ơn huệ cho dân Thiên Chúa, và họ đã được cứu nhờ biết “đến cùng Giuse” (cf. St. 41). Người viết bài này không muốn so sánh dân Việt tan tác muôn nơi như Giuse ngày xưa ra đi để chuẩn bị cho ngày dân Chúa cần tìm đến, nhưng trong số những người Việt ra đi ấy, có những con người, những cộng đoàn nhiệt tâm làm cho tiếng công lý của Thái hà vang đến các hang cùng ngõ hẻm của các nước thế gian. Anh Hoàng Ngọc Hội, cựu chủng sinh Đà nẵng tại Hoa Kỳ, đã ý thức sâu xa rằng khi anh giơ cao ngọn nến trong đêm cầu nguyện cho công lý và hoà bình nơi đất khách quê người. Lúc đó anh và bạn bè, vừa tha thiết cầu nguyện vừa gửi một thông điệp cho trần gian. Hình ảnh ấy được gửi đến một forum, những tưởng tất cả thành viên đếu trân trọng và hiệp thông, nhưng bất ngờ, anh đã đau đớn gỡ xuống ngay chỉ vì một hai thành viên có mặc cảm với các linh mục, đã lên tiếng đùa cợt. Như thế, cái thật của một tấm lòng, cái yêu thương của một trái tim, cái nền móng để xây dựng cộng đoàn, bỗng chốc biến thành cái ảo, cái xa cách và cái đổ vỡ đến tận cùng của mọi đổ vỡ.

Tại sao các forum lại thu hút con người đến thế? Một trong những lý do là cái ảo của nó. Khi anh vào forum, anh dùng một cái “nick” và một giọng điệu xa lạ với chính con người anh hiện diện trên cõi trần này. Hoặc là anh là chính anh, nhưng mức độ an toàn khá cao, vì không ai có thể phản ứng ngay với những điều anh đề cập. Và nếu cần thì anh phủ nhận dễ dàng sau đó, và rồi khi “offline” thì ngay cả con người thật của anh trên forum và con người thật ở ngoài đời, xin nhấn mạnh cả hai cùng thật, có khi lại hoà làm một trong một cách thức thật khác, lại rất khác với chính anh. Rồi ai cũng quên đi. Forum mà. Nhưng ít ai chú ý rằng cái mình viết ra, dù ít người đọc, mà ít thật, chỉ năm mười người, vẫn có ảnh hưởng đến một tình cảm, một trái tim và ngay cả một cuộc đời.

Tôi gọi những dòng chữ này là chuyện phiếm, vì cũng chỉ là vài ý nghĩ khi xem qua những diễn đàn. Nhưng ước chi những người tham gia vào các forum, dù không phải viết văn viết báo gì cả, nhưng cũng hiểu rằng có một tâm hồn thiện chí muốn đọc lời đó. Hãy trao cho nhau tiếng yêu thương, tiếng chân thành. Và cũng xin hiểu rằng người mà bạn muốn nhắm đến, một người bạn cũ hay một linh mục của Chúa Kytô, một em bé hay một anh chàng bạn ghét, vẫn mang một nhân vị được giá Máu Chúa Kytô cứu chuộc, và nhân vị ấy đang hướng về Siêu Việt (cf. Học Thuyết Xã Hội của GHCG, chương 1).

Gioan Vinh